Türkçe Bilgi: Fare ve Sıçanlar

Alm.Mausartige (p.) Fr.Muridés (m.pl.)İng. Rats and mice. Familyası: Sıçangiller (Muridae). Yaşadığı yerler: Avustralya hariç, her yerde. Özellikleri: Sivri burunlu, uzun bıyıklı, geniş kulaklı, ince kuyruklu. Ömrü: 2-3 yıl. Çeşitleri: 500’den fazla türü vardır.

Memelilerin kemirgenler (Rodentia) takımının, sıçangiller (Muridae) familyasından olan hayvanlar.Sivri burunlu, geniş kulaklı, ince kuyruklu fare ve sıçanların yüzlerce türü vardır.Halk arasında, fare ve sıçan terimleri birbirine karıştırılır.Küçük olanlarına fare, büyük olanlarına sıçan denir.

Sıçanların ağırlıkları 250-300 gr kadar olur. Ada tavşanı iriliğinde olanları da vardır. Bir dişi sıçanın 10 memesinden 4’ü göğüste, 6’sı kasıkta bulunur. Farenin ise sıçanlardan farklı olarak memelerinin 6’sı göğüste, 4’ü kasıkta bulunur.Alt ve üst çenelerinde ikişer kemirici dişleri tipiktir. Dişler daima kendilerini yenileyerek sürerler.Avustralya hariç, dünyanın her tarafına yayılmışlardır.

Koşar, sıçrar, tırmanır ve yüzerler. Bilhassa kabuklu sert yiyecekleri kemirirler. En dar yerden rahatlıkla geçerler. Bina duvarlarını ve borularını kemirip, karşı tarafa ulaşırlar. Beş katlı bir binadan düşen fare, yaralanmaz, zarar görmez. Tuvalet borularından girer ve çıkarlar.Akarsuda akıntıya karşı 1 km’ye kadar yüzerler. Durgun su yüzeyinde günlerce kalabilirler. Batan gemiyi önce fareler yüzerek terk ederler.

Her türlü hayvansal ve bitkisel maddeleri yerler.Pek az su içerler.Su ihtiyaçlarını besinlerden sağlarlar.Yediklerinden fazlasını kemirerek ziyan ederler.Avurtlarında tahıl biriktiren, kış uykusuna yatan veya göç edenleri vardır.Koku alma ve işitme duyuları hassastır.Çoğu toplu halde yaşamayı sever.Kışın kucak kucağa yatar, kuyruklarını birbirine dolayıp düğümler, salkım meydana getirirler. Düğümlenmiş olarak ölen sıçan salkımlarına rastlanmıştır.Aşırı derecede ürerler. Bir dişi, yılda 6-7 defa yavrular.Gebelik süresi 6 haftadır.Her doğumda 8-10 yavru doğururlar.Yavrular 2-3 aylık olunca, çiftleşerek yavrulamaya başlarlar. Bir çift fareden yılda 500, üç yılda 20 milyonluk bir aile meydana gelir. Soğuk, hastalık, atmaca, baykuş, yılan, gelincik, porsuk, tilki, kedi ve insanlar tarafından sayıları azaltılır.

Dağ faresi (Hamster), pirinç faresi, tarla faresi, fındık faresi, ev sıçanı, göçmen sıçanı, lemming, misk faresi en çok bilinenleridir. Fare 2-3 yıl yaşar. Kuzey Amerika’da yaşayan misk faresi güzel koku çıkarır kürkü değerlidir.

Fare ve sıçanlar, tahılları kemirmek suretiyle büyük zararlara sebeb olurlar.Venezuella, pirinç ihraç eden bir ülkeyken 1978 yılında farelerin ekinleri istilasından dolayı 80.000 ton pirinç ithal etmek zorunda kaldı. Ağaç fareleri, meyve ve kuş yumurtalarını da yerler. Doymak bilmezler, ne bulursa götürürler. Halk arasında doymayan üç mahluk; insan, karınca, fare sözü çok meşhurdur.Aç kaldıkları takdirde hasta ve uyuyan insanların kulak, burun gibi yumuşak yerlerini kemirirler. Bombay’da yılda 20.000 insan fare tarafından ısırılmaktadır. Taşıdıkları pirelerden insanlara veba mikrobunu (Pasteurella pestil) bulaştırırlar.Vebadan 14. asırda Asya’da 23 milyon,Avrupa’da 25 milyon insan ölmüştür. 1907’de yurdumuzda veba salgınında 120 bin kişi hayatını kaybetmiştir. (Bkz. Veba)

Sıçanlar, yiyecek ve içeceklerin üzerine idrarlarını bırakırlar.İdrarlarında bulunan bir mikrop, yiyeceklerle insanlara geçerek hastalık yapar.Hastanın ateşi yükselir, dalağı şişer, Kuduz fare tarafından ısırılan insan ve hayvanlar kuduz illetine tutulur. Pis yerlerde dolaştıklarından birçok hastalığı bulaştırırlar. En büyük düşmanları ev ve yaban kedisidir.

Fare ve Sıçanlar

Fare keseli sıçanıgiller

Keseli sıçangiller

Aylak Fareler

Johannes Andreas Grib Fibiger

Amerikan Kedisi

Samur

Kemiriciler

Affenpinscher