Fetihname
Kısaca: Fetihname Alm. Berich (m) über eine Eroberung, Fr. Messagem de comquéte, İng. Message announcing a conquest. Savaşlar sonunda kazanılan zaferleri, fethedilen yerleri, komşu hükümdarlara, hanlara, prenslere, şehzade ve valilere bildirmek üzere gönderilen namelere verilen isim. Eskiden her devlette ve Özellikle doğudaki İslam devletlerinde fetihname göndermek adeti vardı.Hükümdarlar, haberleşmenin zorluklarla yapıldığı devirlerde kazandıkları zaferleri, ...devamı ☟
Eskiden her devlette ve Özellikle doğudaki İslam devletlerinde fetihname göndermek adeti vardı.Hükümdarlar, haberleşmenin zorluklarla yapıldığı devirlerde kazandıkları zaferleri, yanlış söylentilere meydan vermemek, içte ve dışta kendisine zarar vereceklerin ümidini kırmak ve dostlarını sevindirmek için zaferlerini şatafatlı bir şekilde fetihnamelerle her tarafa bildirirlerdi. Çünkü, fetihnameler düşman devletler için bir tehdit, dostlar için de müjdeli bir haber niteliğini taşırdı.
Osmanlılarda fetihnameler, Türkçe, Arapça, ve Farsça, Urduca, Latince olmak üzere hangi devlete gönderilmişse, oranın lisanı ile yazılırdı. Fetihnamelere duruma göre ayet-i kerime, hadis-i şerif ve Arapça derin anlamlı cümlelerle başlanırdı. Elde edilen başarının Osmanlı Devletinin her tarafında ilanı için, durum İstanbul kaymakamı ve beylerbeyine bildirildiği zaman, şenlik yapılması da belirtilirdi. Fetihnameler, resmi memurlar tarafından yazıldığı gibi, bazen özel kişiler tarafından da yazılırdı. Fatih Sultan Mehmed’in Mısır Sultanı’na gönderilmek üzere Molla Gürani’ye İstanbul’un fethiyle ilgili yazdırdığı fetihname, resmi; Nişancı Tacizade Cafer Çelebi’nin yazdığı Mahruse-i İstanbul Fetihnamesi de özel birer fetihnamedir.
Fetihnamelerin muhtelif şekilleri olmakla beraber, esasta bir değişiklik olmayıp, hepsi on beş madde üzerine yazılırdı. Bunlar:
1 ve 2) Cenab-ı Hakk’a hamdü sena ve hazret-i Peygambere tazim. 3) Mezalimin def’inin (zulümlerin ortadan kaldırılmasının) padişahların boynuna borç ve esas vazife olduğu. 4) Zalimin zulmünün def’ine sebep. 5) Padişahın hareketi. 6)Askerinin çokluğu. 7)Karşı düşman tarafının vaziyeti. 8)Hasmın cesaretini beyan. 9)Harbin açıklanması. 10) Padişahın galebesi ve düşmanın mağlubiyeti. 11)Allahü tealaya şükür. 12)Hasmın vilayetinin zabtının beyanı. 13)Bu muvaffakiyetin denizde ve karada ilanı. 14)Fetihnamenin gönderildiği mahal ile gönderilen şahsın ismi. 15- Bu muvaffakiyete padişahın memnuniyetini beyan ve dua temennisi.
Fetihnameler, yapılan muharebelerin bir tarihçesi olduklarından tarihi kıymetleri oldukça büyüktür. Fetihnamelerden tarihi ve edebi kıymeti haiz olanlardan bazıları şunlardır:
Tacizade Cafer Çelebi’nin Mahruse-i İstanbul Fetihnamesi, Kıvami’nin Fetihname-i Sultan Mehmed, Bahari’nin Fetihname-i Engurus, Sa’yi’nin Feth-i Kal’a-i Belgrad, Celalzade Salih Çelebi’nin Budin Fetihnamesi, Matrakçı Nasuh’un Fetihname-i Karaboğdan, Muradi’nin Fetihname-i Hayreddin Paşa, Mehmed Subhi Çelebi’nin Eğri Fetihnamesi, Karaçelebizade Abdülaziz Efendi’nin Tarih-i Feth-i Revan ve Bağdad, Vahid Mahtumi’nin Mora Fetihnamesi ve Hasan Beyzade Ahmed’in Kanije Fetihnamesi.
Ayrıca fethedilen yerler için yazılan eserlere de fetihname dendiği görülür.Nabi’nin Fetihname-i Kameneç’i gibi.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
fetihname
Bir yerin alındığını müjdelemek için hükümdarların yabancı devlet adamları, şehzadeler, valiler vb.ne yazdıkları resmî mektup.Bu konuda henüz görüş yok.
Fetihnâme
6 yıl önceFetihnâme, Osmanlı İmparatorluğu'nda önemli bir savaş kazanıldığında bunu diğer İslam devletlerine, hanlara, prenslere, vali ve şehzadelere bildiren fetih...
Fetihnâme, Osmanlı, Osmanlı Devleti, İslâm, Åehzade, VikiProje Türk tarihiMatrakçı Nasuh
2 yıl önce1543-1551 ve 1542-1543 yıllarını anlatmıştır. Ayrıca I. Süleyman'ın Fetihname-i Karabuğdan adlı İran seferini anlatan bir eser yazdı. Umdet-ul Hisab...
Davul
2 yıl öncedavula verilen isimdir. Fetihler, fatihleri olan hükümdarlar tarafından fetihname veya beşaretname denilen mektuplarla komşu hükûmetlere ve yurt içindeki...
Davul, Akatça, Anadolu, Arapça, Artvin, Asur, Bando, Ermenice, Eski Mısır, Giresun, GümüşhaneII. Selim
2 yıl önceöldüğünü, bu ölümü herkesten gizleyen Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa'nin güya fetihname olarak gönderdiği, gizli mektubundan öğrendi. Hemen lalaları Hüseyin Paşa...
II. Selim, 1524, 1566, 1571, 1574, 15 Aralık, 28 Mayıs, 7 Eylül, Abdülaziz, Abdülmecit, AkdenizGideros, Cide
6 yıl öncefethi anlatan fetihname İran Milli Kütüphanesinde bulunmaktadır. Bu fetihnamenin bir kopyası ise 2019 yılında Cide'ye getirilmiştir. Fetihnameye göre Gideros...
Gideros, Cide, Batı Karadeniz Bölgesi, Cide, Korsan, Kurucaşile, Köy, Taslakİdris-i Bitlisî
2 yıl önceSeferi'ne danışman olarak çağrıldı. Maveraünnehir hanlarına yazılacak fetihnameleri kaleme aldı. Mısır’ın ilhakından sonra bölgede kalarak Mısır’a Osmanlı...
II. Murad
2 yıl öncekonusuna bir açıklık getirilemedi. Müslüman devletlere II. Mehmet adına fetihname gönderildi. Buna rağmen bundan sonraki 1.5 yıl bir baba-oğul fetret dönemine...
II. Murat, 1404, 1421, 1422, 1444, 1446, 1451, 15 Haziran, 3 Şubat, Abdülaziz, AbdülmecitI. Selim
2 yıl önce(1956) s.32) anon. Kıssa-i Murarebe-i Kızılbaş: [Levend (1956) s.32) anon. Fetihname-i Diyar-ı Arab [Levend (1956) s.32) Arifî’nin Selimnamesi: [Levend (1956):...
Yavuz Sultan Selim, Osmanlı, İstanbul, Safevi, Şii, Türk, İslam, 1514, Osmanlı Devleti, Çaldıran Savaşı, Erzincan