Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Geçici Hükûmet (Rusya)

Kısaca: Rusya Geçici Hükümeti (Rusçası: Временное правительство России), Rusya’da Şubat Devriminin ardından Çar II. Nikolay’ın tahttan feragat etmesi üzerine kurulan ve ülkeyi yönetmeye çalışan hükümet. Geçici Hükümet, öne çıkan lideri ve başbakan Aleksandr Kerenski’den dolayı ''Kerenski Hükümeti'' olarak da bilinir. Ekim Devrimi ile birlikte iktidarı alan Bolşevikler, Geçici Hükümetin yaklaşık sekiz aylık iktidarına son vermiştir. ...devamı ☟

Rusya Geçici Hükümeti (Rusçası: Временное правительство России), Rusya’da Şubat Devriminin ardından Çar II. Nikolay’ın tahttan feragat etmesi üzerine kurulan ve ülkeyi yönetmeye çalışan hükümet. Geçici Hükümet, öne çıkan lideri ve başbakan Aleksandr Kerenski’den dolayı Kerenski Hükümeti olarak da bilinir.

Ekim Devrimi

 ile birlikte iktidarı alan Bolşevikler, Geçici Hükümetin yaklaşık sekiz aylık iktidarına son vermiştir. Kuruluşu ve ilk bileşimi 1917 Şubat Devrimi ile birlikte Çarlık rejimi yıkılınca birbiriyle rakip iki kurum olan Duma ve Petrograd Sovyeti iktidar için mücadeleye girişir. Çar II. Nikolay 2 Mart günü tahttan feragat ettiğini açıklar ve tahtı kardeşi Büyük Dük Mihail Aleksandroviç’e bırakır. Çarın kardeşi de tacı reddecektir. Bu durumda ülkedeki yönetim biçimini belirleyecek olan Kurucu Meclis toplanana dek Geçici Hükümet başa gelecekti. Ancak özellikle işçi ve askerlerin tabanda kurduğu örgütlenme olan Petrograd Sovyeti bu iktidarı tehdit etmekteydi. Geçici Hükümetin kuruluşu 3 Mart günü ilan edilir. Geçici Hükümetin ilk bileşimi aşağıdaki şekilde olur: Tanınması Çarlık rejiminin devrilmesinden sonra Geçici Hükümet aşağıdaki ülkeler tarafından tanınır: * 22 Mart 1917: ABD * 24 Mart 1917: Fransa, İngiltere ve İtalya Nisan krizi ve ilk koalisyon 18 Nisan (1 Mayıs) günü Dışişleri Bakanı Pavel Milyukov İtilaf Devletleri hükümetlerine gönderdiği notada Geçici Hükümetin zafere kadar savaşa devam edeceği teminatını verir. Ancak özellikle örgütlü Rus halkındaki savaş karşıtlığı çok güçlüdür. 20 ve 21 Nisan günleri işçiler ve cephedeki askerler Petrograd’da büyük gösteriler yapar ve savaşa devam kararına karşı çıkar. Göstericiler Milyukov’un istifasını talep eder. Petrograd Garnizon komutanı General Lavr Kornilov gösterileri bastırmak isterse de Lvov buna karşı çıkacaktır. Geçici Hükümet Dışişleri Bakanı Milyukov ile Savaş Bakanı Guçkov’un istifasını kabul eder ve işçi ile askerlerin yoğunlukla örgütlü olduğu Petrograd Sovyetine çağrıda bulunarak işbirliği yapılmasını teklif eder. Menşevik ve SR’ların yönetiminde olduğu Petrograd Sovyeti bu öneriyi kabul eder ve 5 Mayıs günü yapılan protokolle kabineye 6 sosyalist bakan katılır. İlk koalisyon hükümeti aşağıdaki şekilde oluşur: Bu dönemde koalisyon olmasına rağmen Geçici Hükümet aynı siyasi hatta devam edecek, buna karşılık Sovyet tabanındaki işçi ve askerler gözünde Menşevik ve SR yönetimi gözden düşecektir. Bununla birlikte sahmeye çıkan Bolşevikler savaş karşıtı söylemleriyle hızla örgütlenmeye başlayacaktır. Geçici Hükümet Petrograd Sovyetindeki Bolşevik karşıtı sağ kanat ile işbirliğine girecektir. Geçici Hükümet parçalı yapısıyla artık karar alamaz hale gelecektir. Temmuz Günleri ve ikinci koalisyon 3-7 Temmuz 1917 günlerinde Petrograd’da düzenlenen gösterilerde askerler ve sanayi işçileri Geçici Hükümeti protesto ederler. Bolşeviklerin sempatizanları ve Petrograd Sovyetinin tabanını oluşturan kitlelerin herhangi bir şekilde kontrolden çıkmasını engellemek isteyen Bolşevik Parti Merkezi onaylamadığı gösterilere dahil olup kontrol altına almaya çalışır. Kontrolden çıkan kitleler Sovyet yönetimindeki Menşevik ve SR’lardan iktidarı almaları için baskı yaparlar. Aynı zamanda Geçici Hükümet üyesi de olan Menşevikler ve SR’lar iktidarı almayı reddecek ve işçi ayaklanmasına dönüşen gösterilerin bastırılmasını savunacaktır. Gösteriler bastırılacak, Bolşevikler yasadışı ilan edilecek ve yeraltına çekilecektir. Bu olaylar sonrasında Menşevikler büyük destek kaybına uğrayacaktır. Olayların ardından Geçici Hükümetteki burjuva temsilcisi olan Kadetler kabineden çekilecektir. 24 Temmuz (6 Ağustos) günü kurulan yeni koalisyon kabinesi çoğunlukla Menşevik ve SR’lardan oluşmaktadır. Başbakan ise Kerenski olur. İkinci koalisyon: Kornilov Olayı Temmuz Günlerinden sonra yasadışı ilan edilen Bolşevikler Ağustos ayıyla beraber özellikle Petrograd Sovyetinin tabanında çoğunluğun desteğine sahip olmaya başlarlar. Durumdan ürken Kerenski, en baştan beri sıkıyönetim ilan edilerek monarşinin geri getirilmesini savunan General Lavr Kornilov ile birlikte darbe planları yapar. Ancak Kornilov’un kendisini de tasfiye edeceğinden korkarak plandan vazgeçer. Petrograd Sovyetinden yardım talep eder ve şehirdeki işçileri silahlandırır. Demiryollarındaki Bolşevik işçiler ve Kazaklar arasındaki Bolşevik askerlerin yoğun propagandası sonucunda Kornilov’un ordusu Petrograd’a varmadan dağılır. Üçüncü koalisyon Artık iyice gözden düşen Kerenski gerçekte hiçbir kudreti olmayan yeni bir kabine oluşturur. 8 ekim günü kurulan kabine

Ekim Devrimi

yle devrilecektir: Ekim Devrimi 24-25 Ekim akşamı Bolşevikler Geçici Hükümete karşı son saldırıyı başlattı. Hükümet kurumları ele geçirildi ve Kışlık Saraydaki hükümet üyeleri 25 Ekim günü tutuklandı. Kerenski baskından bir ABD makam aracında kaçarak Petrograd’ın hemen dışındaki Pskov’da kendisine bağlı az sayıdaki kuvvetle başkenti yeniden ele geçirmeye çalışsa da yenilecek ve ülke dışına kaçacaktır. Bolşevikler iktidarı çoğunluğa sahip oldukları ve toplantı halinde olan 2. Tüm Rusya Sovyetleri Kongresine verecekler, Kongre de ilk devrimci hükümet olan Sovnarkom’u oluşturacaktır.

Değerlendirme

Tarihçilere göre

Ekim Devrimi

nin başarısında Bolşeviklerin başarısının yanı sıra Geçici Hükümetin de başarısızlığının payı bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Geçici Hükümetin, Kurucu Meclis seçimlerini sürekli erteleyerek büyük bir hata yaptığı da iddia edilir.

Konuyla ilgili yazılan eserler

* Kerensky, Alexander. The Catastrophe: Kerensky’s Own Storyof the Russian Revolution. New York: D. Appleton and Company, 1927. * Medvedev, Roi. The October Revolution. New York: ColumbiaUniversity Press, 1979. * Nabokov, Vladimir Dmitrievich. V.D. Nabokov and the RussianProvisional Government, 1917. New Haven: Yale University Press, 1976, ISBN 0300018207 * Reed, John. Ten Days that Shook the World. New York: Boni& Liveright, 1919. * Riasanovsky, Nicholas. A History of Russia. New York:Oxford University Press, 2000. * Trotsky, Leon. Lessons of October. New York: PioneerPublishers, 1937 (1924).

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.