Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Gizli Söylev

Kısaca: Gizli Söylev veya Kruşçev Raporu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresinde genel sekreter Nikita Kruşçev tarafından 25 Şubat 1956 tarihinde yapılan konuşmadır. Konuşmada Kruşçev, 1953 yılına kadar iktidarda olan Sovyet lideri Josef Stalin tarafından yapılan yanlış uygulamalar, orduda ve partide gerçekleştirilen tasfiyeler, kişi kültünün oluşturulması eleştirilir. Kruşçev konuşmasında Stalin’i kıyasıya eleştirirken Bolşevik lider Vladimir Lenin’e ve Sovyetler Birliği Komünist Partisine ...devamı ☟

Gizli Söylev veya Kruşçev Raporu,

Sovyetler Birliği

Komünist Partisi 20. Kongresinde genel sekreter Nikita Kruşçev tarafından 25 Şubat 1956 tarihinde yapılan konuşmadır. Konuşmada Kruşçev, 1953 yılına kadar iktidarda olan Sovyet lideri Josef Stalin tarafından yapılan yanlış uygulamalar, orduda ve partide gerçekleştirilen tasfiyeler, kişi kültünün oluşturulması eleştirilir. Kruşçev konuşmasında Stalin’i kıyasıya eleştirirken Bolşevik lider Vladimir Lenin’e ve

Sovyetler Birliği

Komünist Partisine sahip çıkacaktır. Genel bakış Gizli söylev, Kruşçev döneminde gözlemlenen yumuşamanın bir parçasıdır. Aynı zamanda Sovyet liderliği arasında sürmekte olan iktidar mücadelesinin de göstergesiydi. Kruşçev, Stalin'in iktidarı sırasındaki Sovyet liderlerinin saygınlıklarını tartışma konusu yapmaktaydı. Bundaki amacı 1953 yılında Stalin'in ölümünden sonra başa geçen Lavrenti Beria'nın tasfiye edilmesi ve sonrasında idam edilmesini örgütleyen kişi olarak kamuoyu desteği kazanmak istiyor, hem de o dönemin güçlü isimleri olan Vyaçeslav Molotov ve Georgi Malenkov gibi liderlere karşı durumunu güçlendirmeye çalışıyordu. Gizlilik Kruşçev'in yaptığı konuşmaya Gizli söylev denmesinin sebebi konuşmanın gizli oturumda yapılmış olmasıdır. Konuşmanın esas metni 3 Mart 1989 günü İzvestiya'da yayınlanacaktır. Arka planı Konuşma metni bu görev için 31 Ocak 1955 tarihindeki Merkez Komite Prezidyumu kararıyla özel olarak oluşturulmuş olan parti komisyonunca yazılmıştı. Komisyonun görevi 1934 yılında yapılan 17. Kongre delegelerinin maruz kaldığı tasfiyeleri incelemekti. Komisyon aşağıdaki kişilerden oluşmaktaydı: # Pyotr Pospelov (Başkan) # P.D.Komarov # Averki Aristov # Nikolay Shvernik 17. Kongrenin seçilmesinin sebebi bu kongrenin sosyalizmin düşmanlarına karşı zafer ilan edildiği bir dönemde yapılmış olması ve izleyen dönemde tasfiye hareketinin başlamış olmasıydı. Komisyon 1937 - 38 yıllarındaki Büyük Temizlik adı verilen tasfiye hareketiyle de ilgilenmiş ve belgeleri incelemiştir. Kruşçev, Stalin'in tasfiyeler, II. Dünya Savaşı sırasında idare konusundaki eleştirilerini ortaya koymaktan çekinmemesine rağmen aynı dönemde gerçekleştirilen sanayileşme hamlesine ve genel parti ideolojisine hiçbir eleştirme getirmemek konusunda titizdir. Kolektivizasyon sırasında Sovyet yönetimi tarafından gerçekleştirilen uygulamalar da sahiplenilecektir. Kruşçev, Stalin'i eleştirirken leninizmi savunacaktır. Kruşçev, Stalin döneminde yapılan tasfiye hareketini eleştirmesine rağmen tasfiye edilenlerin siyasi itibarlarının iade süreci çok uzun sürer. Moskova Davalarında suçlu bulunanlar ancak 1988 yılında aklanacaklardır. Konuşmanın yayılması Kruşçev konuşmasına gece yarısından hemen sonra başlayacak ve konuşmasını dört saatte tamamlayacaktır. Konuşma ile ilgili Batıya ilk haber Reuters muhabiri John Rettie tarafından geçilir. Rettie'nin Kostya Orlov tarafından bilgilendirildiği ileri sürülmektedir. 5 Mart 1956 tarihinde Parti Prezidyumu Kruşçev'in Raporunun tüm parti ve Komsomol örgütlerinde okunması kararı alır. Belgenin içeriği 1956 yılında

Sovyetler Birliği

dahilinde bilinir hale gelmiştir.

Sovyetler Birliği

nde bu serbestliğe sahip olan metin Doğu Bloku ülkelerindeki kardeş komünist partilere ancak kısım kısım ilan edilir. Batı Avrupa'daki komünist partilere ise hiçbir şekilde bilgi verilmez. Bu partiler metinden 5 Haziran 1956 günü The New York Times ve 10 Haziran 1956 günü The Observer gazetelerinin tüm metni yayınlamasıyla haberleri olur. Konuşmanın özeti Konuşmanın kurgusu şu şekildedir: * Stalin'in kişi kültünün reddedilmesi :* Marksizm-leninizm klasiklerinden örnekler :* Stalin'in kişilik özelliklerinin eleştirisi için Lenin'in Vasiyeti'nin gündeme getirilmesi :* Stalin tarafından troçkistlere karşı geliştirilen halkın düşmanı ifadesinin eleştirilmesi :* Partide kolektif liderlik anlayışının çiğnenmesi ::* Eski Bolşeviklerin çoğunun ve özellikle 18. Kongre delegelerinin baskıya uğraması. 1996 delegeden 1108 tanesi karşı devrimci ilan edilmiş ve 848 tanesi de idam edilmiştir. :* Öne çıkan Bolşevik liderlere uygulanan baskılar :* Tasfiyenin NKVD tarafından arttırılması ::* Bu kapsamda sahte belgelerin düzenlenmesi :* Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında Stalin'in rolünün abartılması :* Ulusların zorla göç ettirilmesi :* Doktorlar Davası :* Kişi kültünün şarkı, şehir isimleri vb işaretleri :* 1925 yılından beri Lenin Ödülünün verilmemesi == Sonuçları Sovyetler Birliği Konuşma hem dinleyenler hem de daha sonra okuyanlar arasında büyük şaşkınlık yaşanmasına sebep olacaktır. Toplu olarak yapılan protesto eylemlerinin en büyüğü Stalin'in doğduğu topraklarda, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinde yaşanır. Günlerce süren protesto ve eylemler ancak ordu birliklerinin müdahalesiyle 9 Mart 1956 günü sona erdirilebilir. Konuşmadan sonraki dönemde Kruşçev yönetimi 1961 yılında Lenin'in Mozolesinde sergilenen Stalin'in naaşı Kremlin Duvarı Mezarlığına defnedilmiştir.

Uluslararası alan

Konuşma Mao Zedung önderliğindeki Çin Halk Cumhuriyeti ile

Sovyetler Birliği

arasındaki ilişkilerin kopma noktasına gelmesine yol açmıştır. Mao ve Arnavutluk lideri Enver Hoca, Kruşçev'i revisyonist olmakla suçlayacaktır. Ayrıca Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde yönetimde bulunan Mátyás Rákosi'nin 1956 yılında tamamen tasfiye edilmesi, bu ülkenin Macar Devrimi olarak bilinen sovyet yönetimine karşı ayaklanmasına giden süreci başlatacaktır. Polonya Halk Cumhuriyetinde de aynı dönemlerde işçi ayaklanmaları yaşanacak ve iktidardaki Polonya Birleşik İşçi Partisi yönetimine Stalin zamanında tasfiye edilen Władysław Gomułka getirilecektir. == Konuyla ilgili yazılan eserler == * Tompson, William J., Khrushchev: A Political Life, New York, St. Martin's Press, 1995 * Taubman, William, Khrushchev: The Man and His Era, London, Free Press, 2004 * Kemal Okuyan, Stalin'i Anlamak, Yazılama Yayınları, 2008 ISBN 605-5892-08-1 == Dış bağlantılar == * Gizli söylev metninin İsrail'e ulaşma hikayesi, 9 Mart 2006 tarihli Haaretz haberi, 22 Mart 2010 tarihinde erişilmiştir * Mao tarafından

Sovyetler Birliği

Komünist Partisi Merkez Komitesine 14 Temmuz 1964 tarihli açık mektup, marxist.org, 22 Mart 2010 tarihinde erişilmiştir * Metnin Rusça tam metni , 22 Mart 2010 tarihinde erişilmiştir * Metnin İngilizcesi , 17 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.