Yerleşim yeri
Şırnak ilinin nufus bakımından oldukça güçlü olan bir Kürt aşiretidir. Goyiler, Uludere (Qilava) bölgesinde 34 köyde yaşayan ve Irak ya da İran menşeli oldukları söylenen büyük bir Kürt aşirettir. Herhangi bir aşiret konfederasyonuna bağlı olmayıp Kürt aşiretlerinin yapısı içerisinde sağ ya da sol kanat aşiret konfederasyonları olarak tarif edilen konfederasyonlara bağlı olmayan bağımsız bir aşirettir.Aşiretin merkezi Şırnak Uludere ilçesi, kasaba ve köyleridir. Uludere dışında Siirt`in Eruh ilçesinde, Van ilinde yerleşik köylerde yaşayan aşiret mensupları bulunmaktadır. Goyan Aşireti`nin belli bir bölümü Irak`ın Hevler, Zaxo, Sersıng mıntıkalarında yaşarlar.
Yaşam Biçimleri
Uludere ilçesinde Goyan Aşireti yörenin en büyük ve tek aşireti durumundadır. Goyan aşireti kendi içerisinde Delgan, Bimaşkan,Mentkan, Rebengan, Hilal, Kaşuyan, ve nufusu az başka küçük oymaklar olarak ayrılırlar. Tüm bu oymakların üst yapıları Goyan olarak adlandırılır. Bu aşiret büyük bölümü ile birlikte yerleşik bir özellik taşır. Goyan aşiretinde göçebelik olgusu son yıllarda tamamen yok olmuştur. Uludere yöresinin coğrafik anlamda engebelik oluşu, tarıma elverişli alanların çok az olması nedeniyle bu bölgedeki aşiretler geleneksel bir yaşam sürdürmüşlerdir. Tarıma elverişli alanların azlığı yöre aşiretlerin daha çok hayvancılık ve sınır ticaretine yönelmelerine neden olmuştur. Goyan Aşiretinde akraba evlilikleri olduğu gibi oymaklar arasında da evlilikler olabilmektedir. Evliklerde başlık parası halen yaygın bulunmaktadır.Goyan aşireti genel olarak yerleşik bir yaşam sürmektedirler. Yaz aylarında hayvancılıkla uğraşanlar aşırete ait olan yaylalarda oba kurarlar. 1990`lı yıllara kadar temel geçim kaynakları hayvancılıktı. Bölgedeki yaşanan çatışmalar aşiret mensuplarının yaşayış biçimlerini etkilemiştir. Halkın bir kısmı yörede zor şartlarda yaşamaya devam etmektedir. Son yıllarda batı illerine, özellikle İstanbul ve Mersin`e yoğun göçler yaşanmaktadır. Bölgede yaşayan aşiretlerden farklı bir yapıları vardır. Toprağa dayalı olmayan, hayvancılığa dayalı bir üretim biçimi ön plandadır. Aşiret yapısında liderlikte klasik tek aşiret ağalığıda yoktur.Kabileleri yöneten kabilenin ileri gelenleri vardır. Yöredeki aşiretlerin feodal yaşam biçimlerinden farklı bir yaşam sürerler. Modern yaşama adapte olmayı çabalayan bir gelişim göstermektedirler. Bu nedenle bireysel yaşayış biçimleri diğer aşiret yapılarına göre daha gelişmiştir. Karar alma süreçlerinde tek liderlik olmadığı için demokratik bireysel kararlar gösterebilmektedir. Toprağa dayalı bir bağlayıcılık olmadığı için aşiret ileri gelenlerin kararları çok etkili olmamaktadır. Eskiden Zerdüşt inancı ve Yezidilik inaçlarına bağlı oldukları düşünülen aşiret, bölgeye İslamiyet`in gelmesiyle beraber İslamiyet`i seçmişlerdir. İnanç açısından günümüzde Müslümanlık`ın Şafii mezhebini benimsemişlerdir.
Goyan Aşiretinin oymakları (Kabileleri) şunlardır
Delganlar
Kabile nufusunun çoğunluğu Uludere(kılaban-qılovon) merkezde yaşamaktadır. Delgan kabilesinin Irak kökenli bir kürt kabilesi olduğu tahmin edilmektedir. Van ilinin bazı köylerinde ve Şırnak ilçesi olan Eruh`ta yaşayan kabile üyeleri vardır. Anadolu`daki ilk yerleşim yerleri günümüzdeki Uludere ilçesi sınırlarıdır. Bu nedenle Uludere ilçesi merkezine ilk yerleşen kabilelerdendir. Göçebe olmayan bir kabiledir. Yerleşik yaşamı tercih etmişlerdir. Hayvancılıkla uğraşanlar bahar ve yaz yaylarında meralarda hayvanlarını otlatmak için çıkmaktadır. Günümüzde kabile yaşamı aşiret yapısıyla örtüşmekle beraber, günümüz modern yaşama adepte olmaya çalışan bir yaşayış vardır. Katı aşiret kurallarını benimsemeyen bir yapıya sahiplerdir.
Bimaşkan
Bimaşkan oymağı Uludere ilçesinin merkezinde ve yerleşik olarak klaban köyünde yaşarlar. Yerleşik bir hayat sürdürürler. Bilgiyi analiz etme ve entellektüel bakış açısı ve vizyon genişliği ile aynı zamanda en fazla okuma oranı olan kabile olarak bilinirler. Geçmişten günümüze gelen otoriter ve söz sahibi bir yapıları vardır. Nüfuziyeti bölgede fazla olan bir kabiledir. Kürtçeyi net, akıcı ve anlaşılır olarak konuşurlar. Bölge müziğine ve şiir altyapısına katkıları büyüktür.Mentkan
Mentkan oymağı İlçenin Ballı, Işıkveren, Taşdelen, Gülyazı, Uzungeçit ve Ortabağ köylerinde yaşar. Bu aşiret tamimiyle yerleşik bir hayat sürdürür. Mentkanlar 1050`li yıllarda Zerdüşt Dini mensubuyken önce Yezidilik ve ardından İslamiyet`in bölgede yaygınlaşmasıyla İslam dinini kabul etmişlerdir. Bu aşiretin küçük bir kolu Irak`ta yaşar. Metkanlar yörede eğitime en çok önem veren aşiret olarak tanınır. Her yılın Mayıs ayında diğer Goyan Aşireti`nin diğer oymaklarından farklı olarak "Koyun Kırpma" bayramları bulunur. Uzungeçit (Dí©ra Hine) aşiretin merkezi konumundadır. Tarih boyunca aynı yerde yaşamış ve günümüzde temel geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır.Rebengan
Rebengan oymağı mensupları; Uludere Merkez ve Bulakbaşı köyünde yaşarlar. Yerleşik bir hayat sürdürürler. Oymak mensuplarının büyük bölümünün ilçe merkezinde yaşamasından ötürü bu oymakta temel geçim kaynağı ticarettir. Irak`ta aşiretin bir kolu bulunur.En buyuk nufusa sahıp oymak olarak bılınır.ozellıkle uludere merkezde buyuk bır role sahiptir.şimdiye kadarkı tum ilçe baskanları bu kabilenın uyesidir
Hilal Oymağı
Bu oymak üyeleri başta Hilalköyü olmak üzere Şeboba, Klaban, Repın ve Ballıcaköylerinde yaşar. Aşiretin kırsal alanlarda ve zorlu doğa koşulları içerisinde yaşamaları nedeniyle sert mizaçlı olarak yörede tanınırlar. Tarihte silaha düşkünlükleri ile tanınırlar. Geleneksel yapı yaşamlarının her boyutunda görülmektedir. Yaylalıkları bulunur ve temel geçim kaynakları hayvancılıktır.
Kaşuranlar
Yekmal, Habur-2, Dağarası, Ortaköy ve Andaç köylerinde yaşarlar. Kaşuranların sınır bölgesinde yaşamaları, geçim kaynaklarının sınır ticareti yoluyla sağlamalarına olanak vermiştir. Kaşuran`ların Irak`ın Hewler ve Sersıng mıntıkasından geldikleri bilinir. Konuştukları Kürtçe şivesi halen Sersıng yöresininkiyle aynıdır. Bu oymağın bir bölümü aynı zamanda Beytüşşebap ilçe sınırları içerisinde yaşar.
misafir - 8 yıl önce
misafir - 8 yıl önce
Sadiq derhini - 6 yıl önce
Bilgilerin bir kısmı yanlış. Toplamda 34 değil, 52 köy var.
Bir de aşiretin ismi, goyan değil, goyi olmalı.
Goyan, goyi kelimesinin kürtçe çoğul halidir ve yine kürtçede goyiler anlamına gelir.
Yani türkçe konuşurken, goyan yada goyanlar diyemezsiniz, goyi aşireti, yahut goyiler demeniz gerekir.
Bu isim, antik halklardan biri olan gutilerden gelir. Gutiler, zamanla goyiler olmuştur. Gutilerin kökeni İran veya Irak da değil, Şırnak silopi arasındaki Cudi dağlarıdir. Cudi kelimesi de Guti kelimesinden gelir.
Ayrıca Cudi kelimesi, olduğu gibi Kur'anda geçer. Bu kelime, Kur'anda arapça olmayan tek kelime olarak bilinir. Kur'anda nuh'un gemisinin bu dağa indiği söylenir.
Bu da bize gösteriyor ki, Cudi yani Guti halkı İslam'dan çok daha önce var olmuş bir halktir.
şervan aydemir - 5 yıl önce
kürtçe goyi türkçe goyan ve ayriyeten bende bir goyiyim
şervan aydemir - 5 yıl önce
kürtçe goyi türkçe goyan ve ayriyeten bende bu aşirettenim
Mazlum derhini - 3 yıl önce
Misafir - 2 yıl önce
Ali - 2 yıl önce