Haliç Yunusu

Kısaca: Haliç yunusu ya da Tucuxi (Sotalia fluviatilis) Amazon havzasındaki nehirlerde ve Güney Amerika'nın kuzey ve doğu kıyılarında denizlerde bulunan bir yunus türüdür. "Tucuxi" (telaffuzu: tu-ku-şi) adı Tupi dilindeki tuchuchi-ana sözcüğünden türetilmiştir ve türün genel adı olarak kullanılmaktadır. ...devamı ☟

Haliç yunusu
Haliç Yunusu

Taksokutu | renk = lightgreen | ad = Haliç yunusu | resim = Tucuxi_size.png | resim_bilgi = Ortalama insan vücudu ile karşılaştırma | statü = DD | alem = Animalia | şube = Chordata | sınıf = Mammalia | takım = Cetacea | alttakım = Odontoceti | familya = Delphinidae | cins = Sotalia | cins_yazar = Gray, 1866 | tür = S. fluviatilis | ikili_ad = Sotalia fluviatilis | ikili_ad_yazar = Gervais & Deville, 1853 | harita = Cetacea range map Tucuxi.png | harita_bilgi = Haliç yunusu doğal yaşam alanı | harita_genişlik = 225px | altbaşlık = Alttürler | açıklama = ``Sotalia fluviatilis fluviatilis`Sotalia fluviatilis guianensis``

Haliç yunusu ya da Tucuxi (``Sotalia fluviatilis``) Amazon havzasındaki nehirlerde ve Güney Amerika`nın kuzey ve doğu kıyılarında denizlerde bulunan bir yunus türüdür. "Tucuxi" (telaffuzu: tu-ku-şi) adı Tupi dilindeki ``tuchuchi-ana`` sözcüğünden türetilmiştir ve türün genel adı olarak kullanılmaktadır. Amazon nehir yunusu gibi ``gerçek`` nehir yunusları ile benzer coğrafi bölgelerde bulunmasına rağmen haliç yunusu genetik olarak nehir yunuslarına benzememektedir ve deniz yunusları (``Delphinidae``) familyasında yer almaktadır. Fiziksel olarak, özellikle de denizde bulunan tipi afalinaya benzer. Ancak yeteri kadar yakın olmadığı için kendi cinsi Sotalia`` altında sınıflanmıştır. Ayrıca gri yunus, gri nehir yunusu, Guyana nehir yunusu, Amerika ırmak yunusu, Sotali, Bufeo negro ve Bufo negro adları da verilmektedir.

Fiziksel tanımlama

Haliç yunusu genellikle afalinaya benzerliğiyle tanımlanır. Ancak daha küçüktür, özellikle nehirde yaşayan tipleri 1,5 metrelik boylarıyla denizde yaşayan 2,1 metrelik tiplerinden daha da küçüktür. Yunusun sırtı ve yanları açık gri ile mavimsi gri arasındadır. Karın kısmı daha açık renktedir ve nehir tipinde pembemsi, deniz tipinde de açık gridir. Sırt yüzgeci özelikle nehir tiplerinde hafifçe kanca şeklindedir. Ağızları belirgin ve orta uzunluktadır.

Doğal yaşam alanı

Denizde yaşayan haliç yunusları Güney Amerika`nın doğu ve kuzey sahillerinde, haliçlerde ve diğer korunaklı sığ sularda bulunur. Güneyde Brezilya`nın güneyine, kuzeyde de Nikaragua`ya kadar yayıldıkları bildirilmiştir ve Honduras`a kadar ulaştığına dair de bir rapor bulunmaktadır.

Nehirde yaşayan haliç yunusları Amazon Nehri ve kolları boyunca yaşar ayrıca Peru, güneydoğu Kolombiya ve doğu Ekvador`da bulunur. Daha da kuzeyde Orinoco Nehri`nde bir çok yunus görülmüştür ancak bunların nehirde yaşayanlar mı yoksa yolunu kaybetmiş denizde yaşayanlar mı oldukları açık değildir.

Davranış özellikleri

Hem deniz hem de nehir tipleri 10-15 bireyden oluşan küçük gruplar halinde bulunur. Denizde sayıları 30`a çıkan yunuslar birbirine yakın yüzer ve bu gruplar hayli gelişmiş bir sosyal yapıya sahip olduklarını belirtir. Haliç yunusları oldukça aktiftir ve suyun tamamen dışına sıçrayabilir, takla atabilir, ve kuyruklarını suya vurabilirler. Ancak teknelere yaklaşmazlar.

Haliç yunuslarının diğer nehir yunuslarıyla birlikte beslendikleri görülmüştür. Araştırmalar sonucunda denizde 30 yıl ve nehirde 35 yıl kadar yaşadıkları sanılmaktadır.

Koruma

Haliç yunusları yukarıda sayılan bölgelerde her ne kadar kesin popülasyon tahminleri bulunmasa da oldukça sıklıkla rastlanır. Doğal alanlarında orkalar ve boğa köpekbalıkları tarafından avlandıkları tahmin edilmektedir ama gözlemlenmemiştir. İnsanların neden olduğu en önemli problem balık ağlarıdır. Her yıl balık ağlarına takılıp kaza nedeniyle ölen yunuslar hakkında güvenilir bilgi yoktur. Diğer önemli bir problem bazı bölgelerdeki deniz taşıtları ve turizmdir. Küçük balıkçı tekneleri bazen kaçacak kadar hızlı olmayan haliç yunuslarıyla çarpışır. Amazon Nehri`nde yiyecek için, denizde de köpekbalığı yemi olarak avlandıkları bildirilmiştir. Yalnızca kıyıya yakın yaşayan bu tür için altın madenlerinden kaynaklanan cıvanın suyu zehirlemesi de önemli bir tehdit kaynağıdır.

Haliç yunusları esaret altında sağlıklı bir yaşam sürdürememektedir. Az sayıda haliç yunusu Avrupa`da akvaryumlarda bulunmaktadır.

Notlar

  • Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). Sotalia fluviatilis. 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 12 Mayıs 2006`da çekildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden tehdit altında olduğu açıklanmaktadır.
  • ``National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World`` ISBN 0-375-41141-0
  • ``Encyclopedia of Marine Mammals`` ISBN 0-12-551340-2
  • ``Whales, Dolphins and Porpoises``, Mark Carwardine, ISBN 0-7513-2781-6


Kaynakça

  • kaynak wiki | url=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tucuxi&oldid=90659541 | tarih=28 Kasım 2006 | dil=İngilizce | madde=Tucuxi


Linkler



Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Nehir yunusu
2 yıl önce

Yangtze nehir yunusu (Lipotes vexillifer) türünün soyunun pratik olarak tükendiği ilan edilmiştir (bakınız: Genel ekoloji). La Plata yunusu (Pontoporia...

Nehir yunusu, Nehir yunusları, 13 Aralık, 1998, 2006, Alt takım, Amazon, Amazon nehir yunusu, Animalia, Balinalar, Bilimsel sınıflandırma
Yunus (hayvan)
2 yıl önce

brevirostris - Irrawaddy yunusu Tür : Orcaella heinsohni - Avustralya küçük yüzgeçli yunusu Cins : Sotalia Tür : Sotalia fluviatilis - Haliç yunusu Cins : Sousa Tür :...

Yunus (hayvan), Taksokutu, 1970, ABD, Afalina, Alaca yunus, Amazon nehir yunusu, Animalia, Atlantik benekli yunusu, Atlantik beyaz yanlı yunusu, Atlantik dönücü yunusu
La Plata yunusu
6 yıl önce

nehir yunusları grubunun bir üyesi olan La Plata yunusu, tatlısuda yaşayan diğer üç nehir yunusu türünün aksine okyanusta ve tuzlusu haliçlerinde yaşar...

La Plata yunusu, Taksokutu, Ahtapot, Arjantin, Atlantik Okyanusu, Balinalar, Bilimsel sınıflandırma, Binominal nomenklatür, Brezilya, Fransa, Güney Amerika
Yunusgiller
2 yıl önce

Sotalia fluviatilis - Haliç yunusu Cins : Sousa Tür : Sousa chinensis - Pasifik kambur yunusu Tür : Sousa plumbea - Hint kambur yunusu Tür : Sousa teuszii...

Yunusgiller, Taksokutu, Yunusgiller, 1821, Alaca yunus, Alt takım, Animalia, Atlantik benekli yunusu, Atlantik beyaz yanlı yunusu, Atlantik dönücü yunusu, Balina
Dişli Balinalar
2 yıl önce

(Lagenorhynchus obscurus) Yıldızlı yunus (Lagenorhynchus cruciger) Sotalia Haliç yunusu (Sotalia fluviatilis) Lagenodelphis Fraser yunusu (Lagenodelphis hosei) Lissodelphis...

Balina ve yunuslar listesi
2 yıl önce

Platanista gangetica minor (İndus nehir yunusu) ve Platanista gangetica gangetica (Ganj nehir yunusu). La Plata yunusu Pontoporiidae familyasında ve Pontoporia...

Beyaz başlı yunus
2 yıl önce

boyu ile en küçük deniz memelileri arasındadır. Yeni Zelanda yunusu ya da Hector yunusu olarak da bilinir. Beyaz başlı yunusun bilimsel adı, şu anda Yeni...

Beyaz başlı yunus, Taksokutu, 1834, 1907, Avustralya, Balinalar, Bilimsel sınıflandırma, Binominal nomenklatür, Cephalorhynchus, Cook Boğazı, Delphinidae
Güney gerçek balina yunusu
2 yıl önce

gerçek balina yunusu (Lissodelphis peronii) Güney Yarımkürenin soğuk sularında yaşayan küçük ve ince bir memeli türü. İki gerçek balina yunusu türünden birisidir;...