Türkçe Bilgi: Hanım Olan Hizmetçi

Hanım olan hizmetçi |Orjinalbaşlık = La Serva Padrona |orijinaldil = İtalyanca |Müzik = Giovanni Battista Pergolesi |Libretto = Gennaro Antonio Federico |image = |prömiyer = 28 Ağustos 1733 |ilkgösterilenyer = Teatro San Bartolomeo, Napoli |perdesayısı = 2 perde |oyuncular = *Uberto Pandolfo: evsahibi doktor bas *Serpina: hizmetçisi, soprano *Vespone: uşağı (konuşma rolü) }} Hanım Olan Hizmetçi (La Serva Padrona) Napolili İtalyan besteci Giovanni Battista Pergolesi tarafindan bestelenmiş olan 2 sahnelik intermezzo buffo janrında bir operadır. Librettosu "Gennaro Antonio Federico" tarafından "Jacopo Angello Nelli"'nin bir oyunundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Opera sadece tek bir perdelik eser gibi 45 dakika sürmekte ve bir başka opera eserinin temsili sırasında oynanmak üzere, yani intermezzo olarak bestelenmiştir. Prömiyeri 28 Ağustos 1733'te yine Pergolesi’nin Il Prigioniere Superbo (Mağrur Tutuklu) adlı opera seria janrindaki operasının perde arasında "Teatro San Bartolomeo", Napoli de sahnelenmiştir. Avrupa'da ilk temsili 1746'da Fransa'da yapılmış ve çok popüler olmuştur. Eserin konusu, her yerde ve her zaman rastlanan beceriksiz ve rahatına düşkün ama yaşı ilerlemekte olan bekar bir erkek ile güzel ve kurnaz ama aşağı sınıftan bir genç kadın arasında geçenlerin serüvenidir. Eserin hazırlanması ve temsili La Serva Padrona yine Pergolesi’nin Il Prigioniere Superbo (Mağrur Tutuklu) adlı opera seria janrındaki eserinın perde arasında oynanmak için bestelenmiştir. 18. yüzyıl opera eserlerinin gösterisi sırasında uzun ve ağır operaların aralığında intermezzo denen kısa müzikli komediler oynanmakta idi. Bu iki opera eserinin 5 Eylül 1733'te Napoli'de prömiyer temsili yapılmıştır. Bu tarihten hemen önce Napoli büyük bir deprem geçirmiş ve bütün tiyatrolar bundan sonra kapanmıştı Bu temsil tarihi hem tiyatroların yeniden açılmasını hem de Hapsburg hanedanın imparatoriçesinin doğum gününü kutlamak uzere seçilmiştir. Il Prigioniere Superbo (Mağrur Tutuklu) operası zamanında da sevilmedi ve günümüzde hiç yapımlanamaktadır. La Serva Padrona’nın ilk temsilinde henüz 23 yaşında bulunan besteci bu kısa oyunuyla belki müzik tarihinde elde edeceği yerin farkında bile değildi. La Serva Padrona İtalya dışında ilk defa yeni bir final konulup revize edilerek 1746’da Paris’te temsil edilmiş, büyük bir ilgi ile karşılanmıştır. Avrupa'da temsiller için bu iki eser birbirinden ayrılmış ve La Serva Padrona kendi başına temsil edilen bir opera eseri olarak sahnelenmiştir. Roller Konu özeti Zaman:1730lu yillar Mekan:Uberto Pandolfo’nun evinde bir salon.

1. Sahne

Zengin ve bekar olan Uberto Pandolfo kahvaltı masası önünde oturup durumundan şikayet etmektedir. Hayati renksiz, nesesiz ve zevksizdir. Hizmetcisi Serpina yine ortadan kaybolmuş ve sabah kahvaltıda içtiği sıcak kakoasını getirmemiştir. Serpina çok alımlı bir güzel kızdır ama inatçıdır ve hizmetçilik görevine odaklanmamaktadır. Çok kere sanki evin sahibesiymis tavırları takinmakta; Uberto'ya hizmetten kaçınmakta ve onu kızdırmaktadır. Çok gecmeden Serpina yanında uşak Vespino ile sahneye girer. Uberto'nun kakoasının gelmemesinden şikayete başlayacağını anlayıp hemen hücuma geçer. Eğer efendisi kokaosunu istemekteyse bunun için beklemesi gerektiğini söyler. Uberto buna cok sinirlenir; hizmetçisini kendi başına buyruk olmaklıkla suçlar ve hemen odasına çekilerek sabah yürüyüşüne hazırlanacağını bildirir. Serpina bundan hoşlanmamıştır. Kendisinin bu evde ne isterse yapması hakkı olduğunu ve neden boyle hakları olduğunu sıralayıp dökerek sinirlerini yatıştırmaya çalışır. Uberto tekrar odaya geri gelir ve Serpina'ya bu durumun doğru olmadığını ve evin sahibi olarak kendinin kim olursa olsun bir kadın eş bulup evlenip onu evin efendisi yapacağını bildirir. Buna inat olarak Serpina da asıl evlenecek kişinin kendisi olacağını söyler. Uberto sinirleri bozuk olarak evden çıkar gider.

2. Sahne

Serpina doktorla evlenmeye kesinlikle kararlıdır. Bunu basarmak için bir plan yapar. Önce ona kendisini açındırmakla başlar. Doktor evlenip de fakir hizmetçisi yanından ayrılırsa onu unutmaması için yalvarır. Sonra Serpina sanki kendine bir yeni eş seçmiş gibi davranır ve işten ayrılmak için hazırlıklara başladığını açıklar. Kendine seçtiği eş adayı bir subaydır; ama Serpina bu subay nişanlısını sevip sevmediğini iyi bilmemektedir. Bu sırada (önceden yapılan bir düzenle) bir subay gelir ve Serpina onu Pandolfo'ya tanıştırır. Doktor birden Serpina'yi nişanlısından kıskanmaya başlar; onu sevdiğini anlar ve Serpina'ya evlenme teklif ederek kendisinin yanından ayrılmamasını istediğini açıklar. Bu da Serpina’nın istediğidir. O zaman Serpina Uberto'yu kandırdıını itirafa başlar. Ona tanıştırdığı kişi nişanlısı değil, subay kıyafetine girmiş uşak Vespone'dir. Eser çok neşeli ve kıvrak bir ikili ile sona erer. Hizmetçi arzusuna erişmiş ve evin hanımı olmuştur. Değerlendirme Bu intermezzo olarak hazırlanmış eserin opera tarihinde çok büyük yeri vardır. Karakterleri ve konusu her yerde her zaman bulunabilen incsancıl bir gerçeği ele almaktadır. Müziği de çekicidir. 1746da Fransa, "Querelle des Bouffons" tiyatrosunda Paris'de revize edilip bir final eklenmiş ilk temsili ve 1752’deki ikinci sahnelenmesi opera tarihinde önemli bir çağ açtığı bildirilir. La serva padrona çok opera kritikleri tarafından Barok dönemi operası ile Klasik opera dönemi arasında bir sınır taşı olarak görülmektedir. 18. yüzyılın başından itibaren Fransa’da yaygın olarak yapımlanan "İtalyan Operası" bazı Fransız muzikseverleri tarafından yabancı olmakla itham edilmekte ve bir Fransiz seyircisi için bu yabancı etkilerin elenmesi istenmekte idi. La Serva Padrona’nın başarısı "İtalyan Operası"'nın üstünlüğunu göstermiş ve egemenliğinin sürmesine neden olmuştur. Çağın bazı tanınmış bestecileri da bu eserin etkisinde kalmışlardır. Fransız düşünür Jean Jacques Rousseau aynı zamanda bir müzisiyen olarak yeni İtalyan "opera buffa" janrı yolunda deneme yapmış ve hazırladığı "Le Devin du Village" adlı eser ile Fransız Opera Comiquei için bir örnek vermiştir. La Serva Padrona’nın etkileri yalnız Fransa’da değil, tüm batı Avrupa’da hissedilmiştir. Bu eserin izleri Mozart’ın ilk opera eserlerinde de açıkça görülür. Basit, zarif ve melodik müziği, her çağa uyan konusu ile La Serva Padrona, "opera bufa" janrının ilk onemli örneği oldugu ve Pergolesi'nin de bu janri ortaya koyan ilk bestecisi olduğu kabul edilir. Zamanla, resitatifler türlü değişimlere uğramış ve bu opera için klavsen ve yaylı sazlardan kurulmuş bir orkestra kullanılmıştır. Seçilmiş ses ve video kayıtları Dipnotları Ayrıca bakınız * Opera * Giovanni Battista Pergolesi Dış bağlantılar * "Opera Türkiye" websitesi La Serva Padrona <> maddesi (Erişim tarihi:13.2.2010) * İngilizce Wikipedia La Serva Padrona maddesi (Erişim tarihi:13.2.2010) * Libretto online (Erişim tarihi:13.2.2010) * Fransızca libretto pdf (Erişim tarihi:12.2.2010) * Tüm partisyon notaları - Werner Icking Müzik Arşivi (Erişim tarihi:13.2.2010)

Kaynaklar

Vikipedi

Hanım Olan Hizmetçi

Hanım Olan Hizmetçi Hakkında Detaylı Bilgi

1. Sahne

2. Sahne

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar