Holding
İngilizce Holding kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. asimiento, aferramiento; posesión de fincas
Holding, mülkiyet edinme, kontrol ve yönetim mekanizmasını şirketlerin hisse senetlerine sahip olarak gerçekleştirmektedir. Bu kontrol için gerekli şart olmamakla birlikte, holding, sahip olduğu hisse senetleri ile diğer şirketlerin yönetiminde yarıdan bir fazla oyu sağladığında, bu şirketlerin mutlak kontrol ve yönetimine sahip olmaktadır.
Küçük hissedarların çok sayıda olduğu şirketlerde ise holdingin sadece oylu hisseleri elde etmesi, yönetimde etkin rol oynaması için yeterli olmaktadır. Diğer taraftan, bu şirketler hukuken bağımsız olduklarından karşılaştıkları riskler şirketlerin faaliyetlerini etkilemektedir. Şirketlerin, dolayısı ile sermayenin, değişik alanlara dağılmış olması, iştiraklerin birinin karının diğerinin zararını kapatmasını sağlamaktadır.
Aynı şekilde holding, şirketlerin serbest fon kaynaklarının birinden diğerine aktarılmasında köprü rolü oynamaktadır. Bu da holdinglerin yüksek karlara sahip olması ve mali açıdan güçlü olmaları sonucunu doğurmaktadır.
Holdingleşme ilerledikçe bazı sakıncaları da beraberinde getirmektedir. Çünkü kar olanağının artması ile birlikte, şirketin satış ve kazançlarında da risk olasılığı artmaktadır. Dolayısı ile birleşmenin yönetim ve kontrolü de giderek güçleşmektedir.
Holdinge bağlı şirketlerin hisse senetlerinin yüksek değer kazanmaları, holding sermayesini abartmalı olarak yükseltmektedir. Bunun sonucunda holding hisse senedi ve tahvil çıkarırken, kredi alırken, holdingle ilişkisi olmayan kişileri yanlış bir değerlendirmeye itecektir. Diğer taraftan, holdingin bağlı şirketlerine sunacağı hizmetleri yüksek bedellerle yapması bu şirketlerin maliyetlerinin artmasına neden olabilmektedir.
Holding, hukuki niteliği bulunan bir şirket olmayıp, tröst (tekelleşme) kurma amacıyle gerçekleştirilen şirketler topluluğunu ifade eden bir terimdir. Holdinge özelliklerini veren, hukuki bakımdan şirketin tabi olduğu kuruluş şekli değil, ekonomik yönden kendisine mevzu olarak aldığı faaliyet sahası ve çalışmalarında gösterdiği değişikliktir.
Holdinglerin gayesi; başka şirketlerin sermayelerine katılmak, onlara ortak olmak yolu ile kendi sermayelerine kar sağlamaktır. Holdingin ortaya çıkması için bir şirketin diğer şirketlere iştiraki yeterli olmayıp, bu iştirakin, sermayesine katılan şirketin yönetiminde söz sahibi olması gerekir. Bir şirket grubu içinde söz sahibi olan şirkete “ana şirket”, “ana ortaklık”; sermaye yatırılan şirketlere de “tabi şirket”, “yavru şirket” denir. Türk hukuk sisteminde holdingleri düzenleyici hükümler getirilmemiştir. Sadece Türk Ticaret Kanunu’nun 46. maddesinde holding; gayesi başka işletmelere iştirakten ibaret olarak ele alınır.
Holdingin faydaları: 1) Holdingler yavru şirketlerin çeşitli problemlerini tek bir merkezden ele almak ve çözümlemek imkanına sahiptir. 2) Holdingler, yabancı ülkelere yaptıkları yatırımlarla, ait oldukları ülkenin ekonomisine yardım ederler ve sermaye yatırımlarının güvenliğini sağlarlar. 3) Holdingler küçük tasarruf ve sermayelerin birleşmesini temin ile sermaye şirketlerine halkın katılmasını mümkün kılarak sosyal bir hizmet görürler. 4) Güçlenen öz kaynaklarını yeni yatırımlara yöneltmek suretiyle ekonomik kalkınmaya destek olurlar.
Holdingin mahzurları: 1) Holding şirket mekanizması, az bir sermaye ile büyük varlıklara tasarruf edilebilen şirketler üzerinde kontrol kurma imkanı vermektedir. 2) Holdingler yaptığı harcamaları yavru şirketlere yüksek bedelle intikal ettirebilirler. 3) Holding mekanizması, topluluk içinde karşılıklı iştiraklere girişilmek suretiyle sermaye şişirilmesine imkan vermektedir. 4) Şirketin idari yönetimi, teknik gelişmelere uymaması halinde, diğer şirketlerin durumu kötüleşebilir. 5) Yavru işletmeler yeteri kadar amortisman ayırmamaya, aşırı kar dağıtmamaya ve lüzumlu karşılıklar ayırmamaya zorlanabilir.
Holding şirketleri faydalıdır veya zararlıdır şeklinde sonuca varabilmek için faaliyetlerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekir.
Holding çeşitleri: Holding şirketi diğer şirketin pay senetlerini satın aldığı takdirde “Saf Holding Şirketi”; bir işletmeyi kendi sorumluluğu altında işlettiği halde diğer şirketlerin pay senetlerine sahip ise “Ana Holding Şirketi” adını alır. Sadece şirketlere sermaye vererek yatırım yapan, fakat sermaye verdiği şirketin işlerine ve yönetimine karışmayan holdinglere “Saf Holding”, “Yatırımcı Holding” denir. Bir veya muhtelif branşlardaki şirketlerin yönetimine karışabilecek miktarda pay senedine sahib olan holdinge “Ufki Holding Şirketi” adı verilir. Sermaye yatırdıkları şirketin yönetimini ele alan holdinge “İşletmeci Holding” denir.
