İbn-I Cezzar
Kısaca: İbn-i Cezzar onuncu yüzyılın sonlarında yetişmiş Ünlü Müslüman tabip. İsmi, Ahmed bin İbrahim bin Cezzar olup, künyesi Ebu Cafer’dir. İbn-i Cezzar diye Ünlü olmuştur. Avrupalılar L’Algizhar diye bilirler. 920 (H. 307) senesinde Kayravan’da doğdu. 1005 (H. 395) senesinde orada vefat etti. Dedesi ve babası zamanın Ünlü hekimlerinden (doktorlarından) olan İbn-i Cezzar, Kayravan’da zamanın din ve fen ilimlerini tahsil ettikten sonra, çalışmalarını tıp ve eczacılık alanında yoğunlaştırdı. T ...devamı ☟
Dedesi ve babası zamanın Ünlü hekimlerinden (doktorlarından) olan İbn-i Cezzar, Kayravan’da zamanın din ve fen ilimlerini tahsil ettikten sonra, çalışmalarını tıp ve eczacılık alanında yoğunlaştırdı. Tıp ile eczacılığın birbirinden ayrılmasını ve başlı başına birer ilim olmaları gerektiğini savundu. Kayravan’daki evinde açtığı eczanesinden, muayene ettiği hastalara gerekli ilaçları hazırlatıp verirdi. Birçok yerleri gezip, gezici doktorluk yaptı. Bu vesile ile Kuzey İtalya, Güney Fransa ve Kuzey İspanya sahillerine kadar gitti. Bir defasında merkezi Buhara olan Samani Sultanı onu sarayına davet etti. Fakat İbn-i Cezzar bizzat yazmış olduğu 12.500 kilo parşomen tomarları ve on ton ağırlığındaki kütüphanesini taşımak için yüz deveye ihtiyacı olduğundan daveti kabul edemedi. Vefatından sonra evinde herbiri birkaç kişi tarafından taşınan altı yüz sandık kitabı olduğu ortaya çıktı.
İbn-i Cezzar bütün İslam aleminde tıp ve eczacılık sahasında üstad olarak tanınmıştır. Eserleri elden ele asırlarca dolaşmıştır. Endülüs’te yetişen alimlerin çoğu ondan ders almıştır. Mesela Ünlü tabip ve cerrah Ebü’l-Kasım Zehravi bunlardandır.
Tıb alanında geniş araştırmalar yapıp, hastalıkların teşhis ve tedavisini yapan ve yüzyılın mütehassıs doktoru olan İbn-i Cezzar, en önemli çalışmasını cüzzam hastalığı üzerine yaptı. Bu hastalığın teşhisini yapıp, sebeplerini inceledi ve tedavi şekillerini gösterdi. Bu konu ile ilgili eser yazdı. Bu zamana kadar cüzzamlı hastalar, insanlardan uzak yerlerde ölüme terk edildiği halde, İbn-i Cezzar, cüzzam hastalarını diğer hastalardan ayırıp, özel hastanelerde tedavi etti ve hastalığın diğer insanlara bulaşmasına mani oldu.
Eserleri:
İbn-i Cezzar başta, tıp ve tarih alanında olmak üzere diğer ilim dallarında da eserler yazmıştır. Bu eserlerden bazıları şunlardır:
1) Zad-ül-Müsafir ve Kut-ül-Hadır: İki cilt ve yedi bölüm olarak yazılan bu eserde, karın, sırt, tenasül yolları, cilt hastalıkları ile ateşli hastalıklar ve zehirlenmelerin tedavisi gibi ana konular yer almıştır. İnsan vücudunu baştan ayağa ele alarak kısım kısım hastalıklarını, ilaçlarını ve tedavi yollarını anlatan bu eser, Latince, Yunanca ve İbraniceye tercüme edilmiştir.
2) Tıbb-ul-Fukara vel-Mesakin: İlaç almaya gücü yetmeyen fakirler için yazılmış olan bu eserde, bazı önemli ve yaygın hastalıkların pratik tedavi usulleri anlatılmaktadır. Halkın bizzat yapabileceği ucuz ilaçların tarif ve kullanışları izah edilmektedir.
3) El-itimad fi-Edviyet-il-Müfrede, 4) El-Buğye fi Edviyet-il-Mürekkebe, 5) Kut-ül-Mukim: Yirmi ciltlik tıp ilimleri ansiklopedisidir, 6) Kitab-üt-Tarif bi Sahih-it-Tarih: Tarihle ilgilidir, 7) Risaletün fin-Nefs: Psikoloji ile ilgilidir, 8) Kitabün fi Mideti ve Emraziha ve Müdavatiha: Mide sağlığı ve hastalıklarına dairdir, 9) Kitab-ül-Bulga fi-Hıfz-is-Sıhha, 10) Kitab-ül-Cüzzam ve Esbabühu ve ilacühu: Cüzzam hastalığı, sebepleri, teşhis ve tedavisiyle ilgilidir.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
