İbn-I Hamza Mağribi
Kısaca: İbn-i Hamza Mağribi Osmanlılar zamanında yetişen matematik alimi. İsmi Ali bin Vali bin Hamza olup, İbn-i Hamza adıyla Ünlü oldu. On altıncı yüzyılda yaşayan doğum ve vefat tarihleri belli olmayan İbn-i Hamza Mağribi, aslen Cezayirlidir. Hayatı hakkında çok az bilgi olan İbn-i Hamza, bir müddet İstanbul’da kaldı. Bu zaman zarfında ilim öğrenip icazet (diploma) aldıktan sonra çeşitli medreselerde müderrislik yaptı. Fevkalade güzel Türkçe öğrenen İbn-i Hamza, İstanbul’dayken Tuhfet-ul-A’dad ...devamı ☟
İbn-i Hamza, çalışmalarında özellikle sayısal ve geometrik süreklilikler ve uygunluklar konusu üzerine ağırlık vermiş ve logaritma ilminin gelişmesindeki temel konularda başarılı olmuştur. Bu çalışmalarında sayısal süreklilikler ile geometrik süreklilikler arasında bağlantı kurmuş ve ikisini birbirine tatbik etmiştir. Böylece o, logaritmayı geliştirmede hakiki öncü sayılmaktadır.
İbn-i Hamza muhtelif ilim dallarında çalışmış olmakla beraber, özellikle matematik alanında mütehassıs olmuştur. Bu çalışmaları onu çözülmesi güç problemlerin hallini kolaylaştıran logaritmanın temel bilgilerini bulmaya sevk etmiştir. Batı ilim adamları John Hagien’i logaritmanın kurucusu olarak ortaya atarlarsa da, çalışmalarından ve eserlerinden İbn-i Hamza’nın modern logaritmanın kurucusu olduğu görülür. Logaritmanın esaslarını ortaya koyan Sinan bin Feth el-Harrani ve İbn-i Yunus es-Sadefi el-Mısri, İbn-i Hamza’nın hocalarıdır. İbn-i Hamza bu alimlerden öğrendiklerini sistematize etmiş ve bu alanda yeni keşifler yapmıştr.
Mağribi, ilmi haysiyet ve dürüstlüğü ile Ünlüdu. Sinan bin Feth Harrani, İbn-i Yunus, İbn-ül-Haim, İbn-i Gazi el-Meknasi gibi devrin Ünlü alimleri eserlerinde ondan bahsederken, bunu açıkça ifade ile kendisinden istifade ettiklerini, ilme yaptığı hizmetleri dile getirirler. İbn-i Hamza, zekasının keskinliği ile de Ünlüdu. Çok dikkatli olup, her sözü ve araştırmayı sahibine nisbet etmekte çok titizdi.
Eserleri:
1) Tuhfet-ül-A’dad li Zev-ir-Rüşdi ves-Sedad: Matematikle ilgili olup, bir giriş dört makale ve bir sonuç bölümünden meydana gelmiştir. Bu eserde asal sayılar ve bunlarla yapılan dört işlem hakkında bilgi verilmektedir. Bayağı kesirler, kökler ve bunlarla yapılan dört işlem hakkında bilgi verilmekte ve asal sayıların kareköklerinin alınması üzerinde durulmaktadır. Ayrıca üslü sayılarla yapılan dört işlem usullerini ve üçüncü, dördüncü kuvvetleri bulunan sayıların köklerinin alınması yolları izah edilmektedir. Bilinmeyenlerin hesaplanması metodları üzerinde durulmakta ve bunun için de simetrik metodu ve olmayana ergi metodu uygulanmaktadır. Geometrik cisimlerin ve şekillerin alan ve hacim hesapları ile bunların usul ve çözüm yolları üzerinde durulmaktadır. Kendinden önce ve devrinde yaşayan matematikçilerin çözemediği geometri ve cebirle alakalı problemlerin çözümünü anlatmaktadır. Bu problemleri daha önce kimsenin ortaya koyamadığı matematik metodları ile çözmüştür.
2) El-Mesdet-ül-Mekkiyye.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
