İbrahim Hamdi Efendi

düzenle|Eylül 2007 Seyyid İbrahim Hamdi Efendi XVIII. Yüzyıl Osmanlı Coğrafya Yazarı

Bartın- Ulus/Yeniköy Küçük Enduz Köyü(1680- 1762?)

== Uluslu Seyyid İbrahim Hamdi Efendi Osmanlı Seyyah ve Coğrafyacısı;`` ==

Katip Çelebi ve Evliya Çelebi gibi Osmanlı Dönemi Yazarları Literatürüne girmiş bir yazardır

1729 Ve 1750 Seneleri arasında, Atlas adıyla 2 Ciltlik Coğrafya Eserini Yazmış ve daha sonra yaptığı ilavelerle eserini genişletmiştir.

Seyyid İbrahim Hamdi Efendi Atlas Adlı Eserinin 1. Cilidinde kendi doğduğu köy, çevresi ve ailesi hakkında çok geniş bilgilerin yanısıra Anadolu Şehirleri hakkında da bilgiler vermektedir.

Kastamonu Abdurrahmanpaşa Lisesi Müdürlerinden Merhum Talat Mümtaz Yaman 1934 senesinden itibaren Eserin 1. Cilldi üzerinde geniş incelemelerde bulunmuş; önce Konya Ve Civarı hakkındaki Bilgileri (1938), daha sonra da elindeki nushaya göre yazarı ve ailesini tahıtıp, memleketine dair verdiği bilgileri Halkevleri yayını olan Ülkü Dergisi`nde yayınlamıştır.

Ancak Mümtaz Yaman Hoca`nın özel kütüphanesinde bulunan Atlas`ın 1. Cildi 1942 senesinde çıkan Kastamonu yangınında evi ve diğer eserleriyle birlikte yanmıştır.

1.Cilt Eserden geriye ancak Mümtaz Yaman Hocanın Ülkü ve Konya Dergilerinde yayınlamış oldugu kısımlar kalmıştır.

İbrahim Hamdi Efendi Atlas adlı yazma eserinin 2. Cildinde eğitimi ve daha sonra memuriyeti dolayısı ile ömrünün önemli bir bölümünü geçirdiği Rumeli memleketleri ile İstanbul hakkında geniş ve orijinal bilgiler vermektedir. Coğrafyacılık hakkında, dünyanın tarifi, hareketlerini ve mevsim değişimi ile Astronomi konularını anlatmaktadır. Afrika, Avrupa Ve Amerika Şehirlerine de yer vermektedir. Eserinin 2. Cildinin tek yazma nüshası İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi`nde ulunmaktadır.

İbrahim Hamdi Efendi Babası Seyyid Bayram Çelebi`nin Tımarlı Sipahi olduğu için çok zaman Rumeli memleketlerinde bulunmuştur. Kendisi çocukluk çağı eğitimini memleketinde tamamladıktan sonra, babası ile birlikte II. Mustafa`nın (1695-1703) Balkan Seferlerinde bulunmuş; önce Yanova şehrine, burasının elden çıkmasından(1696) sonra Temeşvar`a yerleşmişlerdir. İbrahim Efendi bu şehirde 20 yıl ikamet etmiştir. bugün Romanya sınırları içerisinde yer alan Temeşvar`da sürdürdüğü eğitimi sırasında Şeyh Selim Dede (Ö.1713), Hacı Eyüp Efendi, ve Piri Ahmed Efendi`den ders almıştır.

İbrahim Hamdi Efeendi 1696 senesinden itibaren 20 yıl ikamet ettiği Temeşvar Eyaleti`nde eğitimini tamamlayıp, askeri hizmetler üstlenmiş; önce Cebeci Neferi olmuş aynı zamanda arkadaşı Nişovalı Zaim ile birlikte Avusturya`dan İslam Ülkeleri`ne Civa madeni ihracatı yaparak, serbest ticaret faaliyetlerinde bulunmuştur. Hocalarından Şeyh Selim Dede yaşadağı dönemin padişahları tarafından da tanınan ve sözüne itibar edilen bir şahsiyettir. Yazarımız İbrahim Hamdi Efendi de onun çevresinden bir hanımla evlenmiştir.

İbrahim Hamdi Efendi Temeşvar`ın elden çıkmasından(1716) sonra, önce Tırnova`ya gitmişse de daha sonra bügün Ukrayna sınırları içinde yer alan Hotin`e yerleşmiştir. Hotin Muhafızı (Valisi) Abdi Paşa`nın sır katipliği yanında Cebehane Katibi ve arkasından Hotin Defterdarı Katibi olmuştur. 1721 senesinde Hotin Kalesi tamirat işlerini yapan ekibin içinde aktif olarak görevler de almıştır.

İbrahim Hamdi Efendi Lehistan`da Yaşayan Lipka Tatarları`nın lisanını öğrenmiş; Hotin Muhafızı Abdi Paşa(Ö.1722)onlarla olan diplomotik ilişkileri ve yazışmaları İbrahim Efendi Efendi aracılığı İle gerçekleştirmiştir.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.