Kriptografide, ilklendirme vektörü (İngilizce: Initialization Vector, IV) kısaca İV ya da ilklendirme değişkeni, tipik olarak rastgele veya sözde rassal olması gereken bir şifreleme temelinin sabit boyuta sahip olan girdisidir. Bu rastgelelik, şifreleme işlemlerinde anlamsal güvenliği sağlamak için çok önemlidir. Anlamsal güvenlik tek bir şifreleme yönteminin aynı anahtar ile tekrar tekrar kullanılmasının şifrelenmiş mesajın bölümleri arasındaki ilişkileri çıkarmasına izin vermediği bir özelliktir. Blok şifreleri için, İV kullanımı çalışma kipleri ile açıklanmaktadır. Ayrıca, evrensel hash fonksiyonları ve buna dayanan mesaj kimlik doğrulama kodları gibi diğer temel öğeler için de rastgeleleştirme gereklidir.
Bazı kriptografik temeller, İV'nin sadece tekrar kullanılmamasını gerektirir ve gerekli rastgelelik dahili olarak türetilir. Bu durumda İV genellikle nonce (tek bir kez kullanılan sayı) olarak adlandırılır ve temeller, rastgeledense durumsal olarak tanımlanır. Bunun nedeni, İV'nin bir alıcıya açıkça iletilmesine gerek olmaması ve hem gönderen hem de alıcı tarafta güncellenmekte olan ortak bir durumdan üretilebilmesidir. (Uygulamada, mesajlardaki kayıpları dikkate almak için mesajla birlikte kısa bir nonce da iletilir.) Sıra numarası olarak nonce kullanan sayaç işlem kipi durumsal şifreleme şemasına bir örnektir.
İV'nin boyutu kullanılan kriptografik temele bağlıdır; blok şifreler için bu genellikle şifrede kullanılan blok boyutudur. İdeal durumda, şifreleme şemaları için, İV'nin öngörülemeyen kısmı, zaman / bellek / veri ödünleşme saldırılarını telafi etmek için anahtarla aynı boyuta sahiptir. İV rastgele seçildiğinde, doğum günü probleminden kaynaklanan çakışmaların olasılığı dikkate alınmalıdır. RC4 gibi geleneksel dizi şifreleri, açıktan girdi olarak verilen İV'yi desteklemez. İV'yi şifreleme anahtarına ya da başka bir evreye dahil etmek gerekmektedir. Uygulanan bazı tasarımların güvensiz olduğu bilinmektedir. WEP protokolü kayda değer bir güvensiz tasarımdır ve ilişkili anahtar saldırılarına karşı zayıftır.
