Index Librorum Prohibitorum

Index Librorum Prohibitorum ("Yasaklanmış Kitaplar Listesi"), Kutsal Endeks Kongregasyonu (eski bir Roma Curia Dikastırı) tarafından dalalet veya ahlaka aykırı sayılan yayınların bir listesiydi ve Katoliklerin bu kitapları izin almadan okumaları yasaktı.

On altıncı yüzyıldan önce tek tek kitapları yasaklama girişimleri vardı, özellikle de dokuzuncu yüzyıl Decretum Glasianum, ancak bunların hiçbiri ne resmiydi ne de yaygındı. 1559'da Papa IV. Paulus, Pauline Endeksi'ni yayınladı. Bazı araştırmacılar tarafından "Katolik dünyasında sorgulama özgürlüğünün dönüm noktası" olarak nitelendirilse de, Endeks'in etkileri asgari düzeydeydi ve Endeks büyük ölçüde ciddiye alınmadı. Bir yıldan kısa bir süre sonra, Pauline Endeksi'nin eleştirilen ve kabul edilmesini zorlaştıran yönlerini rahatlatan Tridentine Endeksi ile değiştirildi. 20. ve son baskısı 1948'de çıktı ve Endeks resmen 14 Haziran 1966'da Papa VI. Paulus tarafından kaldırıldı.

Papa IV. Paul, Avrupa'nın entelektüel seçkinlerinin çalışmaları da dahil olmak üzere binlerce kitap başlığını yasaklayan ve yayınları kara listeye alan Yasaklanmış Kitaplar Endeksi'ni yayınladı. Bu endeks dini metinleri, romantizm okumalarını kınadı ve yazarları toksisite derecelerine göre sıraladı. Listenin belirtilen amacı, teolojik, kültürel veya politik olarak yıkıcı kitapların okunmasını engelleyerek dindarların inanç ve ahlakını korumaktı. Bu tür kitaplar arasında, Immanuel Kant'ın Saf Aklın Eleştirisi gibi filozofların eserleri ve 1621'den 1835'e kadar Endeks'te yer alan Johannes Kepler'in Epitome astronomiae Copernicanae gibi gökbilimcilerin eserleri ile İncil'in onaylanmayan basımları ve tercümeleri yer alıyordu. Endeks'in çeşitli basımları Kilise'nin okuma, satış ve kitaplara karşı önleyici sansür üstüne kurallarını da içeriyordu.

Latin Kilisesi'nin kanon kanunu yazılan eserler Kutsal Yazı, teoloji, kanon kanunu veya kilise tarihi, din veya ahlakla ilgiliyse yerel dini yetkilin yargısına sunulmasını önermektedir. Yerel dini yetkili bir hüküm vermeye yetkili olduğunu düşündüğü birisine danışır ve eğer o kişi nihil obstat ("hiçbir şey yasaklamaz") verirse, yerel dini yetkili, emprimaturu ("basılsın") verir. Dini enstitülerin üyeleri, din veya ahlakla ilgili konularda kitaplar yayınlamak için, üst düzey yetkiliden imprimi potest ("basılabilir") almalıdır.

Endeks'in ilk baskılarındaki çalışmalarda yer alan bilimsel teorilerden bazıları uzun süredir Katolik üniversitelerinde öğretilmektedir. Örneğin, günmerkezliliği savunan kitapların genel yasağı 1758 yılında Endeks'ten kaldırıldı ancak iki Fransisken matematikçi 1742 yılında Isaac Newton'ın Principia Mathematica eserinin yayınladıkları basımının ön sözünde çalışmada günmerkeziliğin doğru olduğunun var sayıldığını ve bu varsayım olmadan eserin geçersiz olduğunu belirtmiştir. Antonio Rosmini-Serbati'nin bir eseri de Endeks'te vardı, ancak 2007'de aklandı. Endeks'in lağvedilmesinden bu yana yaşanan gelişmelerin "21. yüzyılda Endeks'in geçerliliğini yitirmesi" anlamına geldiğini iddia edenler oldu.

J. Martínez de Bujanda'ın Index Librorum Prohibitorum, 1600-1966 eseri Endeks'in ardışık basımlarındaki yazarlar ve yazıları listelerken Miguel Carvalho Abrantes'in Why Did The Inquisition Ban Certain Books?: A Case Study from Portugal [Neden Engizisyon Bazı Kitapları Yasaklar: Portekiz'de Bir Vaka İncelemesi] 1581 tarihli Index Librorum Prohibitorum'un Portekiz baskısında neden bazı kitapların yasaklandığını açıklamaya çalışır.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.