İsmail Beliğ
Kısaca: târihçi, divan şâiri ve tezkirecisi. 1668 yılında Bursa’da doğdu. Asıl adı İsmâil olup Beliğ mahlasını kullandı. ...devamı ☟
Tahsil hayatına Bursa’da başladı. Bursa’daki alimlerden ders alarak yetişti. Mükemmel Arabi ve Farisi öğrendi. Kısa bir süre Tokat’ta Mahkeme naibliği yaptı. Sonra Bursa’ya döndü. Dedesinden babasına kalan imamlık görevine Mantıcı Mescidinde devam etti. Emir Sultan İmaretinde zahire katibi olarak çalıştı. Son olarak Haremeyn Evkafı Mahkemesi Katipliğinde bulundu. Hayatı hakkında çok az bilgi mevcuttur. Kaynaklar, Beliğ’in tahsil ve ilmine uygun bir mevki elde edemediğini yazarlar. 1729 (H.1142) senesinde vefat ettiği, Süleyman Halis Efendinin Beliğ’in ölümüne düşürdüğü tarihten anlaşılmaktadır. Kabri Bursa’da Çatal Fırının aşağısındaki Yeniyer Mezarlığındadır.
Beliğ, zarif, nüktedan bir şair ve yazar olarak, 18. yüzyılın önemli şahsiyetleri arasında yer alır. Düzgün ifadesi ve ilmi eserleri, Beliğ’i günümüze kadar ulaştırmıştır. Manzum ve mensur birçok eserlerinden bazıları şunlardır:
1. Güldeste-i Riyaz-ı İrfan ve Vefeyat-ı Danişveran-ı Nadiredan: Bursa’nın alınmasından 1722 tarihine kadar, Bursa’da doğan, Bursa’ya gelip yerleşen, Bursa’da doğup büyüyüp başka yere göç eden veya Bursa’da ölen hükümdar, şehzade, devlet adamı, şeyh, alim, şair ve tanınmış kimselerin hayatlarını ve eserlerini anlatır. Eser, edebiyat tarihinde eşine az rastlanan bir hal tercümesi kitabı olması, yazarın istifade ettiği kaynakları belirtmesi bakımından ayrıca kıymetini artırmaktadır.
2. Nuhbetü’l Âsar li Zeyli Zübdetü’l Eş’ar: Kafzade Faizi’nin 1621’de tamamladığı Zübdetü’l Eş’ar adlı antoloji mahiyetindeki tezkiresine, 1726 yılına kadarki zeylidir. İçinde dört yüzden fazla şairin kısa hayatını ve şiirleri ihtiva eder.
3. Gül-i Sad-berg: Yüz hadis-i şerifin açıklamasıdır.
4. Şehrengiz: İki yüz altmış dokuz beyitli bir mesnevi olup Bursa ile ilgilidir.
5. Genc-i Şayegan: Edebiyat hal tercümesi. Fıkıh meselelerini ihtiva eder.
Bu konuda henüz görüş yok.