Roma, Bizans ve Osmanlı uygarlıklarına damgasını vuran imparatorluklar başkenti İstanbul, hem onun binyıllar içinde biçimlenen “büyük kent” kimliğinin, hem de çevresindeki farklı kültür coğrafyalarının keşfi için atılacak adımların en uygun hareket noktasıdır. Bu nedenle İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, merkezden çevreye doğru genişleyen uygarlık izlerini takip ederek Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerini kapsayan bir süreçte kentin tarihini, kültürel yapısını ve insan profilini araştırmayı, bu amaçla projeler geliştirip desteklemeyi, ulusal ve uluslararası toplantılar, etkinlikler düzenleyerek elde ettiği sonuçları ilgili kurumlarla paylaşmayı ve yayın yoluyla kamuoyuna ulaştırmayı ana hedefleri olarak belirlemiştir. Enstitü bu ana hedeflerini, kendi bünyesinde oluşturduğu Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet Araştırmaları bölümlerinin çalışma programları doğrultusunda gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır.
İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Mimar Guglielmo Semprini tarafından 19. yüzyıl sonlarında Tepebaşı`nda inşa edilen tarihi bir yapıda hizmet vermektedir. Enstitü, ürettiği projeleri destekleyecek sergiler için düzenlenmiş “Galeri”si, “Atatürk ve Cumhuriyet Araştırmaları”, “Osmanlı Araştırmaları” ve “Bizans Araştırmaları” bölümlerinin yanısıra her kesimden okuyucuya açık kütüphanesi ve Bilgi-Belge Merkezi`yle İstanbul`u uluslararası düzeyde temsil etmeyi amaçlayan ve çağdaş bilimsel ölçütlere titizlikle sahip çıkan bir araştırma kurumudur. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü`nün Bilim Kurulu Başkanlığı`nı Prof. Dr. Baha Tanman yürütmektedir. düzenle|Mart 2007 kurum-taslak
