Iv. Aleksios Angelos

Kısaca: Aleksios IV Angelos ...devamı ☟

Aleksios IV Angelos | önce gelen = III. Aleksios Angelos Ortak imparator II. İsaakios Angelos | sonra gelen = Nikolaos Kanabos ve V. Aleksios Dukas | varisi = | kraliçe = | gözdesi = | eş 1 = | eş 2 = | eş 3 = | eş 4 = | eş 5 = | eş 6 = | çocukları = | hanedan = Angelos Hanedanı | resmi marşı = | babası = II. İsaakios Angelos | annesi = İrene | doğum tarihi = y. 1182 | doğum yeri = | ölüm tarihi = 8 Şubat,1204 | ölüm yeri = Konstantinopolis | defin tarihi = | mezar yeri = |}} IV. Aleksios Angelos veya IV. Aleksius Angelus (Yunanca: Αλέξιος Δ' Άγγελος) (d. y. 1182 – ö. 8 Şubat, 1204) Ağustos 1203 ile Ocak 1204 arasında Bizans İmparatorluğu imparatoru olarak babası II. İsaakios Angelos ile eşit yetkilerle ortak imparatorluk yapmıştır. İmpratorluğu II. İsaakios Angelos'un birinci karısı İrene'den oğludur. Babası doğumundan sonra 1185'te bir darbe ile tahta çıkmış ve 1195'te tahttan bir saray darbesi ile indirilmiştir. Saray darbesini yapan amcası III. Aleksios Angelos olup 1203'te bir Venedik donanması ile Konstatinopolis'e getirilen Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latin ve Venedik ordularının 1203'te ilk hücumundan sonra amcası tahtan indirilip baba II. İsaakios ve oğlu IV. Aleksios tahta geçirilmişlerdir. Sürgündeki prens 1195'te III. Aleksios kucuk kardesi II. Isaakios'u bir darbe ile tahttan indirip gözlerine mil cektirtiginde Isaakios'un 13 kadar yasinda oglu Aleksius'da amcasi tarafindan hapse atilmisti. 1201'de Aleksius hapisten kacirilarak iki Pisali tacir tarafindan bir tazminat karsiligi Konstantinoplis'ten Avrupa'da Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na gizlice götürülmüştü. O zaman 19 yasinda olan Aleksius, Almanya Kralı ve Swabia Düku Philip ile evli olan kız kardeşi İrene Angelina'nin yanına gitmistir. Aynı yılın yazı, Aleksius orada iken; Swabia Duku Philip, kuzeni olan ve Dördüncü Haçlı Seferi'nin askeri lideri olarak Papa tarafindan secilmis olan, Monferatli Boniface tarafindan ziyaret edilmişti. Dördüncü Haclı Seferi orduları o zaman Venediklilere olan borclarini karsilamak uzere Venedik'e isyan etmis olan Zara (simdiki Zadar) sehrini kusatmakta idi. Boniface ve Aleksios bu Hacli Seferi'nin gecici olarak Konstantinopolis'e yonetilip mesru imparator sayilan II. Isaakios'u tekrar tahta gecirmesini konusunu ciddi olarak tartışmışlar ve eğer bu basarılırsa, Aleksius şunlari vaad etmiştir: * Hacli Seferine 10.000 Bizanslı asker verilmesi; * Kudüs ve Kutsal Ülkeler tekrar ele gecirilirse 500 şovalyenin devamli destek ve bakımının sağlamanmasi; * Mısır üzerinden Kudus'e saldirmayi plananlanan Hacli ordularini Misir'a goturmek icin Bizans donanmasinindan 20 gemisi vermelmesi; * Haclilarin Avrupa'dan nakilleri icin yeni bir filo insa eden ve donatan Venedik Cumhuriyeti'ne verilecek tazminatdan odenmeyen kalan 200.000 gumus markinin hemen odenmesi; * Hiristiyanlar ve Papa icin cok onemli olarak Doğu Ortodoks Kilisesi'nin Katolik Kilisesi ile birlestirilerek Papa'ya baglanması. Bu huslarda analasma saglaninca Aleksius, Boniface'la birlikte o zaman Korkira'ya gelmis olan Hacli donanmasina katilmistir. Papa ve Venedikliler de Aleksius'un vaadlerini uygun gorup Hacli ordularinin Konstantinopolis'e yoneltilmesini kabul etmislerdir. Venedik Duku olan yasi 80'i gecmis olan ve gozleri gormeyen Enrico Dandolo zaten ikili oynayip tam o zamanlar Vendiklilerin Misir Sultan'indan aldigi ticaret imtiyazlarini kaybetmemek icin Misir'a hedefli Haclilarin baska yone cevrilmesini uygun gormekteydi. Papa ise birlesik Hristiyan kilisesi gormek ve bunun basinda tek lider olmak hedefindeydi. 1202 yazinda Hacli ordulari ve bunlari tasiyan Venedik gemileri Konstantinopolis'e gelmislerdir. Aleksius bu filo ile birlikte bulundugunu bir gemi ile sehir deniz surlari etrafinda gezerek herkese gostermistir. Fakat Konstantinopolis ahalisine gore III. Aleksios, tahti bir darbe ile gaspedip almis olmakla beraber, bir mesru hukumdardi. Zaten genc Aleksios'un babasi II. Isaakios da imparatorluga gasp ile gelmisti ve gozleri kor edildigi icin tekrar tahta gecmesi mesru degildi. Onun icin Haclilarin mesru hukumdar saydiklari ve tekrar imparatorluga geceirilmesini istedikleri II. Isaakios, Bizanslilara gore mesru degildi. İmparatorluk Buna ragmen 18 Temmuz 1203de Haçli ordulari, baska hedefleri olan yasli ve gozleri kor olan Venedik Duku Enriko Dandolo'nun kandirici konusmalarina uyarak, sehiri kusatip sehir surlarina hucuma basladilar. Ozellikle daha az korunakli olan Halic kenarindaki surlar ve kuleler Venediklilerin gemilerden yaptiklari hucumlar sonunda Haclilarin eline gecti. Konstantinopolis kalki Ayasofya'yi doldurarak bir cesit halk konseyi kurup Aleksios'un tahttan indirilmesini ve II. Isaakios'un yeniden tahta gecirilmesine karar verdiler. III. Aleksios Haclilarain surlari aldigini ve halkin kendini istemedigi haberini duyunca sehri gizlice birakip Trakya'ya kacti. II. Isaakios'un hapisten cikartilip kor edilmis olmasina ragmen imparator olarak ilan edilmesi Haclilari da sasirtti ve hic olmazsa hukuka biraz uymak icin II. Isaakios'u oglu Aleksius'u ayni kendi yetkileri ile ortak imparator ilan etmeye zorladilar. 1 Ağustos'ta Ayasofya'da II. Isaakios'un oglu IV. Aleksius Angelos olarak ortak imparator olarak tac giyme toreni yapildi. IV. Aleksios devlet idaresine eline alinca Haclilara vermis oldugu vaadleri karsilamak icin Imparatorluk'un mali gucu yetmiyecegini hemen anlamistir. Bizans topraklari yil ve yil kuculmus idi ve kendisinden once gelen III. Aleksios cok comertce para harcayip Bizans hazinesini tamtakir birakmisti. III. Aleksios yeni vergiler koyarak, dusmanlarinin mallarini musadere ederek ve kilise ve manastirlarin hazinelerine ele koyarak hemen odenmesi gereken vaadettigi Venediklilere olan 200.000 gumus mark meblagin ancak yarisini hemen bulabildi. Trakya'yi kontrol eden amcasi III. Aleksius'un ustune sefer yapti ise de bunda da basari kazanamadi. Ama Trakya'da birkac sehir ve kasabayi talan ederek mali durumunu biraz daha iyilestirdi. Halk yeni vergilerden ve kilise halki ise hazinelerini kaybetmekten dolayi buyuk hosnutsuzluk icinde idi. Pek az sayida Bizansli ise IV. Aleksius'un son vaadi olan Ortodoks Kilisesinin Katolik Kilisesine baglanip Papa'nin tek Hristiyan lider olmasini istemekteydi. Bunu yaninda, Galata'da ordugahta olan Hacli Latinlerin ve Venediklilerin Konstantinopolis halki ile arasi cok acilmisti. Bir grup Latin Hristiyan Sen Iren Kilisiesi arkasinda bir Arap mahallesi ve burada oturanlara icin bir cami bulundugunu gormusler; bu mahalleyi basip talan ettikten sonra atese vermislerdi. Cikan yangin Jüstinianos zamanindan (527-565)den beri yedi yuzyildir gorulmemis sekilde yayilarak 48 saat devam ederek sehrin buyuk bir kismini kule cevirmisti. IV. Aleksios'un babasi II. Isaakios bile kor oldugu ve hukumet gucunu kullanamadigi icin ogluna alinmisti ve oglunun cinsel tercihleri ve ahlaksiz adamlarla gorustugu icin soylentiler cikratmisti. Zamaninin tarihcisi Niketas Honiates IV. Aleksios'u cocukca' buldugunu yazmis ve onu Bati Avrupali Haclilarla yakinligini ve sahsi hayatinin savurgan duzeni dolayisila tenkit etmistir. Bu cikmaz durumu harbe donusturen olay Aralik 1203de uc Latin uc Venedikliden olusan bir heyetin IV. Aleksios huzuruna cikip vaad ettigi meblagin biran evvel verilip Haclilari Misir'a goturecek Bizans donamasinin hemen gelmesini bir ultimatom halinde istemesi olmustur. Bu istekleri IV. Aleksius "Su ana kadar yaptigimdan daha fazlasini yapmama imkan yok," diyerek redetmistir. Bu delegeler saraya gelirken ve ayrilirken Konstantinoplois halkinin hakaretlerine ugramislar; hatta linc edilmekten zor kurtarildiklarini anlamislardir. Bu heyette bulunan ve sonra da Hacli Seferinin bir tarihini yazan Villehardouin bu konusmanin sonucunu
Ve boylece savas basladi; her iki taraf da hem karada hem de denizde karsi tarafa elinden geldigi kadar fazla zarar verdi.
diye yazmistir. Esasinda ne Haclilar ne de Konstantinopolis ahalisi savas istemekteydi. Haclılar biran evvel Kudus ve Kutsal ulkelere gitmeyi ve boylece kendilerine gore dinsel gorev kabul ettikleri bu ulkelerin tekrar Hristiyanlarin eline gecmesini istemekteydiler. Konstantinopolis halki da ne olduklari belirsiz kisilerin sehirlerini 'kirletmesini' istememekteydiler. Zaten IV. Aleksios'un vaad ettigi gibi tazminat Venediklilere odeyebilse bile ne Haclilar ne de Bizanslar hatta ne de allelade Venedikliler bundan fayda gorecekti. Bu cikmaza ve savasa ana sebep Venedik Duku yasli ve kor fakat hirsi hic bitmemis olan Enrico Dandolo idi. O ise Bizans'in zenginliklerini talan etmeyi; Venediklilere yeni araziler ve ticareti saglayacak yeni usler temin etmeyi ve gücsüz ve Venedik'in kuklasi olacak bir devleti Bizans Imparatorlugu yerine koymak hedeflerini gutmekteydi. Haclılara yeniden tahta geçen imparatorların verdikleri sözleri tutmayan, kendilerine yardım edenlere ihanet eden kişiler olduklarını; onlara inanmanın hic dogru olamdığını ve Haclilarin onlara uyarak yon degistirip ana hedeflerinden ayrildiklari icin kendilerine vaad edilenlere hak kazandiklarini ve hakki olduklari meblaglari zor kullanarak almalari gerektigini acik olarak ifade etmis ve diger Hacli liderlerini kendine inandirmisti. Tahttan indirilme ve öldürülme Ocak 1204'de halkin IV. Aleksius ve babasina karsi husumet acikca ortaya cikti. 25 Ocak'ta senatorler, kilise ve manastirlar uyeleri ve cok buyuk bir halk kutlesi Ayasofya'ya toplandi. Bu toplantinin hedefinin tahta bulunan iki ortak imparatoru tahtan indirip yerlerine yeni bir imparator secmek oldugu hemen ortaya cikti. Fakat bu toplanti hic sonuc saglamadan gittikce uzadi ve uc gun sonunda bircok imparator namzeti kendilerine verilmek isteyen gorevi kabul etmeyerek Nikolaos Kanabos adli pek taninmayan ve bu gorevi almakta cok cekici davranmayan bir kisi imparator olarak ilan edildi. Ancak yeni bir gelisme bu kisinin imparatorluk gorevini kullanmasini onledi. II. İsaakios ve IV. Alekios sarayda kendilerini muhafızlarıyla savunmaya almışlar ve sarayın yüksek memuru (
protovestarius) olan Aleksios Dukas'ı Haçlılardan yardım istemek icin gorevlendirmislerdi. 27-28 Ocak aksami Aleksios Dukas, bunun aksine, bir grup yandaşı ile sarayın yan kapısına gelmiş; Aleksios Dukas yetkilerini kullanarak imparator IV. Aleksios'un yatak odasına girmiş; halkin sarayı hemen ele geçireceklerini ve imparatorun hemen kaçması gerekigini ona inandirmisti. Gizlemek niyetiyle IV. Aleksios bir pelerinine sarinarak saraydan yan kapidan çıkmis ve orada bekleyen Aleksius Dukas yandaşlari tarafindan yakalanip hapishaneye götürulmustur. Sonra Aleksius Dukas sarayın ana kapısından dışarıda bekleyen halka imparator olduğunu ilan etmiştir. IV. Aleksios hapisanede bir iki defa zehirlenip oldurulmek istenmis, fakat en sonunda yeni imparator olan V, Aleksius Dukas emri ile 8 Şubat, 1204 gunu bogdurularak oldurulmustur. Oğlunun öldurulmesini sarayda haber alan I İsaakios Angelos ise ya üzüntüden, ya da korkudan bir beyin kanaması veya kalp krizi geçirip ölmüş ya da öldürülmüştür. Ayrıca bakınız * Bizans imparatorları * Bizans imparatorları * Dördüncü Haçlı Seferi

Dış kaynaklar

* Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5.baskı)
Bizans Devleti Tarihi, Ankara:Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1.baskı:1940) Bölüm:II.3. * Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2 * Niketas Khoniates (çev. Işın Demirkent) (2006), Historia (1195-1206) İstanbul'un Haçlılar Tarafından Zaptı ve Yağmalanması İstanbul:Dünya Yayıncılık ISBN 975-304-227-2. * Villahardouin, Goeoffroi (çev. Ali Berktay) (2001), Konstantinopolis'te Haçlılar. İstanbul:İletişim Yayınları * Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Decline and Fall, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5, say. * "Alexios IV Angelos" maddesi Kazhdan, Alexander (ed) (1991) The Oxford Dictionary of Byzantium - 3 Cilt New York: Oxford University Press . ISBN 0-19-504652-8

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.