İzoterm (Haritacılık)
Kısaca: İzoterm (haritacılık) Bir harita veya grafik üzerinde işaretlenmiş, sıcaklıkları eşit noktaları birleştiren çizgi veya eğri. İzoterm eğrilerini ilk önce Alman bilgini A.Von Humboldt kullanmış, yeryüzünün yıllık izoterm haritalarını çizmiştir. İlk olarak yapılan aylık izoterm haritaları ise H. Doven’in Ocak ve Temmuz izoterm haritalarıdır. Esas olarak izoterm eğrileri, eşit sıcaklıktaki alanların hava içinde meydana getirdikleri dalgalı eş sıcaklık yüzeylerinin yeryüzüne izdüşümüdür. İz ...devamı ☟
Esas olarak izoterm eğrileri, eşit sıcaklıktaki alanların hava içinde meydana getirdikleri dalgalı eş sıcaklık yüzeylerinin yeryüzüne izdüşümüdür. İzoterm haritaları günlük, haftalık, aylık, senelik gibi çeşitli zaman birimlerine göre yapılır. Bu şekilde uzun zamanlar için yapılan yani bir genellik teşkil eden izoterm eğrileri dünyayı esas alarak üç bölgeye ayırır. Bunlar ekvatordan itibaren güney ve kuzey kutuplarına doğru sırayla uzanan, sıcak kuşak, orta kuşak ve soğuk kuşaktır. Bu bölgeler iklimsel hadiselerin cereyanını tesbit ve tahminde büyük rol oynarlar. Ancak makroklima diye adlandırılan bu bölgelerin içinde mikroklima denilen değişik iklimsel özelliğe sahip olan yerler bulunabilir. Mesela sıcak kuşakta coğrafi durumu sebebiyle çevresine nazaran daha ılıkça bir bölge görülebilir.
İzoterm eğrilerinin çizilmesinde yeryüzündeki belirli istasyonlardan faydalanılır. Buralarda ölçülen veya belirli bir zaman için ortalaması alınan sıcaklık değerleri harita üzerinde istasyonları belirten yere işaretlenir. Bunlar gerçek izoterm haritalarını meydana getirirler. Gerçek izotermler tahmin ve tespit işlerinde ancak ek hesaplamalarla kullanılabildiklerinden direk olarak kullanılmazlar. Bunlar her 100 m için 0,56°C eklenerek deniz seviyesine indirgenirler. Örnek olarak 1950 m rakımdaki Erzurum’da Ocak ayı izotermleri -15°C civarında iken bu değer 1950 metre için 11°C arttırılarak -4°C olan deniz yüzeyine indirgenmiş izoterm elde edilir. Deniz yüzeyine indirgenmiş sıcaklıkları eşit olan noktalar da birleştirilerek izoterm ağları da denilen izoterm haritaları elde edilmiş olur.
İzoterm terimi meteorolojinin dışındaki bazı alanlarda da kullanılır. Matematikte Laplace denkleminin herhangi bir sabite eşit kılınması ile elde edilen çizgiye “izoterm çizgisi” denir. Fizikte, gazların fiziksel durumlarını etkileyen değerlerden sıcaklığın sabit tutulup, diğer değerler olan basınç ve hacimin değiştirilmesi (izotermik değişme) halinde elde edilen kıymetlerin grafik üzerinde gösterilmesi ile izoterm eğrileri elde edilir. Demiryollarında kullanılan ısı yalıtkanlığına sahib olan ancak ısıtma veya soğutma sistemi bulunmayan vagonlara “izotermal vagon” denir. Yine bunlara benzeyen, termos gibi kaplar da “izotermik” kaplar olarak adlandırılırlar.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
