Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Kalitim

Kısaca: Kalıtım fiziksel ve psikolojik karakterlerin ana-babadan, çocuklarına nakledilmesi. Bu karakterler, hatta içgüdü davranışları nesilden nesile kromozomların üzerindeki kalıtım birimleri (genler) tarafından nakledilir. Genetik ilmi, kalıtımın dayandığı fizyolojik ve biyokimyasal temelleri açıklar. ...devamı ☟

Mendel’in bitkiler üzerindeki çalışmaları, kalıtımın dayandığı temelleri açıklaması bakımından önemlidir. Mendel Kanunlarının insan genetiği üzerine uygulanmış halinin gösterilmesi 1903 yılında William C. Farabee ve William E.Castle tarafından yapılmıştır. Bu iki araştırmacı bildirilerinin temelini, üç nesildir geçen bir albinizm (akşınlık) vak’ası üzerine oturtmuşlardır. Kalıtım üzerindeki bir diğer önemli çalışma 1908 yılında Archibald Garrod tarafından açıklandı. Garrod, insanlarda rastlanan dört önemli metabolitik hastalık, albinizm, alkaptonüri, sistinüri ve pentosürinin ailevi olup, doğumda mevcut olduğunu bildirdi. (bkz. Genetik, Gen, DNA, Kromozom, Genetik Mühendislik)

Gen, bir kromozomun spesifik bir yerinde bulunan hipotetik bir kalıtım birimidir. Bir nüfusta sürekli değişkenlik gösteren karakteristikler, genellikle poligenik kalıtım, yada ufak etkili birçok genin kümülatif etkisi yoluyla olan kalıtımın sonucudur. Sık sık birçok ortamsal faktör de bunlara ek bir değişim yaratır. Zeka bu çeşit karakteristiğin bir örneğidir. Bir nüfusta aşırı farklılık gösteren karakteristikler, önemli etkili tek mütan (ya da değişmiş) genlerden ileri gelebilir. Bunlar Mendel dominans yahut resessivite özelliklerini gösterebilir, ya da cinsiyete bağlı genler olabilir. Kromozomlar çift olduğundan, taşıdıkları genler de çifttir. Dominan kalıtımda, etkinin görülebilir olması için gen çiftinden yalnızca birinin mutan olması gerekir; oysa resessif kalıtımda, tam etkinin belirmesi için her iki genin de mütan olması gereklidir. Bu klasik bir görüştür ;ama aslında gen fonksiyonunun salt dominans ile salt resessivite arasında yer alan birçok safhası vardır.

Fenilketonüri (bkz.), galaktozemi (bkz.), akçaağaç balı idrar hastalığı (bkz.), gargoylizm (bkz.), hepatolentiküler dejenerasyon (bkz.)gibi doğuştan olan ve akıl geriliğinin eşlik ettiği birçok metabolizma bozukluğu kalıtsal resessif özelliklerdir. Dominan durumlar arasında ise tüberöz skleroz (bkz.) (epiloia) ve nörofibromatoz (bkz.) vardır. Cinsiyete bağlı genler x kromozomunun, daha kısa olan y kromozomunda bulunmayan bölümünde taşınırlar. Bu gibi genlerden ileri selen durumlar ailedeki etkilenmeyen kadınlardan geçer, ama yalnızca erkeklerde belirir. Bu durumun bir örneği glükoz-6-fosfat dehidrojenaz yetersizliğidir.

Kromozom anomalilerinin mikroskopla teşhis edilebildiği durumların etyolojisinde birçok genin rol oynadığı varsayılmaktadır. Mongolizm ve diğer otosomal trisomiler, şiddetli akıl geriliğinin eşlik ettiği bu gibi durumlardandır.

kALITIM

Çevre etkileriyle köklü olarak değiştirilemeyen özelliklerin, döllenme sırasında, dişi ve erkeğin kromozomları yoluyla bir kuşaktan ötekine geçmesi, soya çekim, irs, irsiyet, veraset:
"Bir ülkenin tarihsel varlığı, onun sahip olduğu ölçülemez bir değerler kalıtımıdır."- M. C. Anday.

kALITIM

Türkçe kALITIM kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. heredity

kALITIM

çevre etkileriyle köklü olarak değiştirilemediğine inanılan özelliklerin, döllenme sırasında, dişi ve erkeğin kromozomları yoluyla bir kuşaktan ötekine geçmesi, soyaçekim, irsiyet.

kALITIM

Türkçe kALITIM kelimesinin Fransızca karşılığı.
hérédité [la], succession [la]

kALITIM

Türkçe kALITIM kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Vererbung

İlgili konular

kromozom genler genetik

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Genetik
2 yıl önce

Genetik ya da kalıtım bilimi, biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir dalı. Türkçeye Almancadan geçen genetik sözcüğü 1831 yılında...

Aristo, Tıp, Avusturya, Babil, Bezelye, Bilim, Genetik, Adaptasyon, Adenin, Alel, Amino asit, Arabidopsis thaliana, Bakteri, Baz eşleşmesi, Baz çifti, Beslenme
Karışmalı kalıtım
6 yıl önce

Darwin zamanında bazı biyologlarların savunduğu karışmalı kalıtım teorisine göre bir yavru, ebeveynlerinin özelliklerinin ortalamasını taşır. Eğer birisinin...
Kalıtım (programlama)
6 yıl önce

ancak tekli kalıtıma izin verirler (Java gibi). Bu dillerde çoklu kalıtım yerine interface denilen nesnelerden faydalanılarak çoklu kalıtımın verdiği özellikler...
Çoklu kalıtım
6 yıl önce

Çoklu kalıtım (multiple inheritance) bir sınıfın iki veya daha fazla üst sınıftan miras almasını sağlar.Pratikte karışıklıklara (miras alınan iki farklı...

Çoklu kalıtım, C, C++, Sınıf (programlama)
C++
7 yıl önce

edilebilir, bu sanal kalıtım olarak adlandırılır. Sanal kalıtım çoklu kalıtımın problemlerinden sıyrılarak temel yalnızca bir örneğinin kalıtım grafiğinde olmasını...

C++, Bjarne Stroustrup, Borland, CINT, C programlama dili, Derleyici, GCC, Microsoft, Multiple inheritance, Nesne yönelimli programlama, Programlama dilleri
GENOM
2 yıl önce

Genom, bir kalıtım birimi. Bir organizmanın kalıtım materyalinde bulunan genetik şifrelerin tamamını simgeler. Bir canlının gen ve kromozomlarındaki “genetik...

Genom, Biyoloji, Gen, Organizma, Taslak, Genetik Şifre
Gen
2 yıl önce

edilir. Kalıtım olayı, doğrudan kromozomların mitoz ve mayoz bölünmeler ve döllenme deki davranışlarına bağlıdır. Her bir kromozomda sayısız kalıtım birimleri...

Genetik, Alel, DNA, Döllenme, Eşey, Fenotip, Gen amplifikasyonu, Gen frekansı, Gen havuzu, Gen mühendisliği, Genetik
Thomas Hunt Morgan
2 yıl önce

(Drosophila cinsi) yaptığı deneyler sonucunda kromozomlara dayanan çağdaş kalıtım kuramını geliştirmiş, bu çalışmalarıyla 1933 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü...

Thomas Hunt Morgan, ABD ülke bayrağı, Amerika Birleşik Devletleri, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 1901-1925, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 1951-1975, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 1976-2000, Nobel Fizyoloji veya Tıp í–dülü Kazananlar 2001-2025, 1866, 1933, 1945, 25 Eylül