Karma yem insan gıdası olarak tüketilemeyecek olan nişasta, un, yağ, alkol sanayi yan ürünleri ve hububat, baklagil gibi bitkisel ürünler ile hayvansal bazı ürünlerin yem fabrikalarında eleme, kırma, karıştırma işlemlerine tabi tutulması ile elde edilir.
Yem kanununda yapılan tarifte ise, madde ve enerji bakımından hayvanların yaşama ve verim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ve belli sınır ve şartlarda yedirildiği zaman hayvan sağlığına zararlı olmayan organik ve inorganik maddeler veya bunların karışımıdır.
Bir başka tanımda ise; ``Karma yem evcil hayvanların çok miktarda ve nitelikli ürün verebilmelerini sağlayan, yapısı garanti edilmiş ve ağız yoluyla tüketilen organik ve anorganik maddeler karışımıdır`` (Ergül, 1994).
Dünya`da Karma yem üretimi
Dünya karma yem üretimi son 20 yılda %63,8 oranında artmış ve 2003 yılında 612 milyon tona ulaşmıştır.Dünyada karma yem üretiminin yoğun olarak yapıldığı bölgeler Güney Amerika, Asya ve AB`dir. Amerika, dünya karma yem üretiminin %23,6`sını karşılayan en büyük üretici ülkedir. Amerika`yı %10 ile Çin, %6,4 ile Brezilya takip etmektedir.
Türkiye`de Karma yemin durumu
Türkiye`de karma yem sanayi konusunda ilk önemli girişim 26 Kasım 1956 tarihinde iktisadi devlet teşekkülü olarak Yem Sanayi Türk A.Ş.`nin kurulmasıdır. Karma yem üretiminin, teknolojinin gelişerek bilgisayar kullanımının yaygınlaşması ve hayvancılığın ticari bir saha olarak gelişmeye başlamasıyla üst seviyelere çıkması sonucu 1993/1995 yılları arasında kamuya ait olan 30 adet yem fabrikasının özelleştirmesi ile devlet 35 yılı aşkın bir süredir kurulmasına ve gelişmesine katkıda bulunduğu sektörde istenilen düzeye gelindiğini düşünerek ve liberal ekonominin de bir gereği olarak bu sektörden çekilmiştir.14.5 milyon ton kurulu kapasite ve 606 fabrikasıyla 2003 yılı toplam karma yem üretim miktarı 5.700.000 ton/yıl`dır. Kanatlı ve büyükbaş yemleri miktarı hemen hemen aynı olup 2.700.000 ton/yıl iken küçükbaş hayvan yemi miktarı 170.000 ton/yıl civarıdır. Türkiye`de yaklaşık olarak (VIII. Beş Yıllık Kalkınma Raporu`na göre) 420 adet faal Karma yem fabrikası vardır.
Karma yem üretimi konusunda sektörün en gelişmiş olduğu yer olan Adana büyük deneyime sahip ulusal ve uluslararası firmalara sahiptir. Türkiye`de başta mısır ve ekstraksiyon küspe olmak üzere yem sanayinin ihtiyacı olan ana hammaddeler Çukurova Bölgesi`nden karşılanmaktadır. Ülkenin en büyük entegre tesisi olan Çukobirlik`e ait yağ ünitesi yem sanayinin ihtiyacı olan küspe çeşitlerinin üretimini yaparak piyasada regülatör rolü oynamaktadır.
Hammadde
Karma yem sanayinde kullanılan başlıca hammade girdileri;- Nişasta Sanayi yan ürünleri; Mısır Küspesi, Mısır Glüteni, Massarasyon suyu, DDC
- Değirmencilik yan ürünleri; Kepek, Razmol, Bonkalite, Buğday elekaltı
- Şeker sanayi yan ürünleri; Melas, Pancar posası peleti
- Yağ Sanayi yan ürünleri; Yağ, Küspe
- Alkol sanyi yan ürünleri; Malt çili
- Hayvansal ürünler; Et-kemik unu, Balık unu
