Klonların Sağlığı

Kısaca: Öncelikle şu anki bilimsel ve teknolojik gelişmeler klonların sağlığını garanti edememektedirler. Dolly’nin klonlanmasında 277 denemeden sadece birinin başarılı olması başta olmak üzere çoğu uzmanın takıldığı pek çok soru vardır. Bunlardan bir tanesi DNA’ları barındıran organelin sadece çekirdek olmamasıdır. ...devamı ☟

Öncelikle şu anki bilimsel ve teknolojik gelişmeler klonların sağlığını garanti edememektedirler. Dolly’nin klonlanmasında 277 denemeden sadece birinin başarılı olması başta olmak üzere çoğu uzmanın takıldığı pek çok soru vardır. Bunlardan bir tanesi DNA’ları barındıran organelin sadece çekirdek olmamasıdır. Bunun yanında daha önce bahsedildiği gibi mitokondrial DNA da kopyalamada önemli rol oynamaktadır. Bu yüzden zigot gelişimine müdahale edilmesi klonlanan canlıların sağlıksız olarak yaşlanacağı beklentisi vardı. Gerçekten de Dolly hızlı büyüdü ve sağlıksız oldu. Bundan başka klonlarda birçok kalıtsal hastalığın ortaya çıkabileceği söylenmektedir. Bir başka sorunsa hızlı yaşlanma sorunudur. Dolly 6 yaşındaki bir koyundan kopyalanmıştı. O halde Dolly doğduğunda kaç yaşında olmalıydı? İşte bu sorunun cevabını bulmak için DNA’nın telomer bölgelerindeki kısalmalar araştırılmıştır. Daha önce bahsedildiği gibi normal somatik hücrelerde telomeraz aktivitesi ya hiç yoktur ya da çok azdır. Bundan dolayı ebriyonik dönemden itibaren DNA geçirdiği her replikasyonda telomer bölgelerinden önemli sayıda baz kaybına uğramaktadır. Bu sonuçlara göre Dolly DNA’sının telomer bölgesi nükleusun alındığı canlıya benzemektedir. Yani Dolly’nin yaşı kopyalandığı canlının yaşına denktir. Bu durum canlılarda hızlı yaşlanma sorununu doğurur.

Diğer bir sorun ise nükleusun transfer edildiği yumurtanın daha henüz mayoz bölünmesini tamamlayamamış olmasıydı. İnsanlarda embriyonik hayatın erken dönemlerinde yumurta primordiyumları mayoz bölünme geçirmeye başlarlar ve mayoz I’in pakiten safhasının diploten aşamasına kadar gelirler. Ergenlik çağında ise yumurta atımı sırasında her ay bu hücrelerden biri veya ikisi mayoz bölünmeye kaldığı yerden devam eder ve mayoz II aşamasına kadar ulaşıp atılırlar. Yumurta hücrelerinin mayoz bölünmesini tamamlaması ancak spermin yumurtaya girmesinden sonra olmaktadır. İşte yumurta hücresine somatik hücre nükleusunun transfer edilmesi bu aşamada sorun yaratabilir. Çünkü, daha henüz mayoz bölünme aşamasında olan bir yumurtaya diploid sayıda kromozom taşıyan nükleus verilmektedir. Bu durum nükleus transferinden sonra aneuplidilere sebep olabilmektedir. 277 denemeden sadece birisinde başarı sağlanması ve Dolly’nin klonlanması böyle sorunların mümkün olabileceği ihtimalini düşündürmektedir.

Klonlanan hayvanların şimdiye kadar sadece yüzde 3'ünde başarı sağlandığı, hayvanların gelişme evresinde ve genetik yapıda ciddi sorunların ortaya çıktığı bildirildi. Klonlanan ilk hayvan olan koyun Doly'de de gelişme evresinde sık sık ciddi sorunlarla karşılaşıldı. Hawaii Üniversitesi laboratuvarlarında 1988 yılında fare klonlayan Dr. Ryuzo Yanagimachi da, klonlanan embriyoların gelişme çağında ve genetik yapılarında sorunların ortaya çıktığını söyledi. Yanagimachi, klonlanan bazı farelerin bir yaşına kadar geliştiklerini, ancak bu sürenin sonunda aniden yağ oranında artış ve şişmanlık gibi sorunların başladığını belirtti.

Doç.Dr.Eyyüp Rencüzoğulları

Kaynaklar

Başaran, N. 1996, Tıbbi Genetik, 6.baskı, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul.

Klug, W., Cummings M.R. 2002. Genetik Kavramlar, 6.baskı, Çeviri Ed. Öner, C., Palme Yayıncılık, Ankara. Temizkan, G. 1999, Genetik II.Moleküler Genetik, İ.Ü.Fen Fakültesi Basımevi, İstanbul,

http://www.personal.psu.edu/users

http://gslc.genetics.utah.edu/units/cloning/whatiscloning/

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.