Kosova gerek Sırpların, gerekse Arnavutların kültürel kimlikleri açısından büyük önem verdikleri bir bölgedir. 1990’lı yıllarda etnik farklılıklar ve siyasi baskı sonucu alevlenen bir savaş yaşayan Kosova'dan halihazırda Birleşmiş Milletler sorumlu olsa da bölgenin nihai statüsü belirlenmiş değildir.
Genel bilgiler
Kosova, Avrupa’nın en yoksul bölgelerinden biridir. Halkının neredeyse yarısından fazlası yoksulluk sınırının altında yaşar. Her ne kadar bölge zengin yeraltı kaynaklarına sahip olsa da temel ekonomik gelir kaynağı hala tarımdır.
Bölgedeki Arnavut sayısı 2 milyondur. 1999 sonrası Sırpların bölgeden akın akın kaçması sonrasında ise sadece burada kalan 80 bin kişilik bir Sırp toplumu vardır. Ayrıca, bölgede 10.000 civarında Türk azınlık da yaşamaktadır. Ama Sırplarınki gibi sayıları hızla azalmaktadır. (Özellikle Prizren, Mamuşa, Priştine, Gilan ve Mitroviça'da). Arnavutça Kosova'nın tek resmi dilidir. Türkçe, savaştan önce Arnavutça ve Sırpçayla birlikte Kosova'daki resmi diller arasında yer alırken, Sırpçayla birlikte artık "bölgesel dil" sayılmaktadır. Kosova Türkleri, Sırplarla Arnavutların aksine Kosova'daki diğer bütün etnik gruplarla barış ve huzur içinde yaşamakta olup, dernek, vakıf, müzik grubu, gazete ve dergiye sahiptirler. Ayrıca Yeni Dönem Kosova Türk Televizyonu da 16.12.2005 tarihi itibarıyla yayınına başlamıştır. Bir de Prizren Radyosu'yla, 24 saat kesintisiz olmak üzere Yeni Dönem (Prizren'de) ve Kent FM (Priştine'de) yayınlarını sürdürmektedir. Kosova Türkleri, şu anda parlamentoda 3 milletvekiliyle KDTP (Kosova Demokratik Türk Partisi) tarafından temsil edilmektedir.
İklimi ve Coğrafyası
Kosova 10.912 km2lik alana, 2 milyonun üzerinde nüfusa sahiptir. Kuzeybatısında Karadağ, kuzey ve doğusunda Sırbistan, güneyinde Makedonya ve güneybatısında Arnavutluk bulunmaktadır.En büyük yerleşim merkezi başkent Priştine'dir. Koordinatlari 42,6394 (42°38'21.840"N) kuzey enlemi ve 21,0961 (21°5'45.960"E) doğu boylamıdır.
Kosova'nın iklimi karasal iklimdir. Kışları soğuk ve kar yağışlıdır, yazları ise sıcak ve kurak.
Kosova'nın topraklarının büyük bir kısmı dağlık arazidir.Makedonya sınırı boyunca Şar Dağları uzanmaktadır. Burada kış turizimi faaliyetleri yapılmaktadır. Brezovica en önemli kış turizmi kentlerinden birisidir.Kosova dağları çok yüksek ve dik yamaçlara sahiptir. 2656 m ile Djeravica zirvesi ülkenin en yüksek doruğudur. Drenica,Carraleva gibi kentleri bu bölgelerdeki yüksek yamaçlara kurulmuş yerleşim birimleridir.
Kosovanın güneybatısında Arnavutluk Alpleri uzanmaktadır. Kuzeyinde ise Kopanik Dağları bulunmaktadır.
Tarih
Slav ve Arnavut halkları Kosova'da 8. yüzyıldan bu yana birlikte yaşadı. Bölge 14. yüzyılın ortalarına kadar o zamanki Sırp İmparatorluğu’nun merkeziydi ve Sırplar da Kosova’yı devletlerinin doğduğu yer olarak kabul ediyor. Sırplar Kosova'ya Methoia adını vermiştir
Kosova 1990'ların başında kanlı bir savaş yaşadı. Aradan geçen yüzyıllarda etnik denge Arnavutlardan yana değişirken, Kosova, özellikle destansı şiirlerde de örnekleri görüldüğü gibi Sırbistan’ın altın çağının simgesi haline geldi. Sırbistan’ın 1389 Kosova Savaşı’nda uğradığı yenilgi, Müslüman Osmanlı yönetimine geçişi beraberinde getirdi. Yüzyıllarca süren bu dönemin ardından Sırbistan ancak 1913’te Kosova’nın denetimini yeniden ele aldı ve bölge daha sonra Yugoslav Federasyonu’na bağlandı.
Özerklik süreci
Sırplar ve Arnavut kökenliler arasında bölgenin denetimi için yaşana rekabet 20 yüzyıl boyunca sürdü. 1960’larda bölgede Arnavut ulusal kimliğinin bastırılması, Belgrad’ın tutumunun da yumuşamasını sağladı. Arnavut kökenliler Kosova ve Yugoslav yönetimi içinde tutunabilmeye başladı.Ancak Yugoslav Devlet Başkanı Tito’nun ölümü ardından bağımsızlık eğilimleri de güç kazandı. Kosova’nın Yugoslav yönetimi içindeki etkisinden duyulan rahatsızlığa onu takip eden Slobodan Miloşeviç döneminde iyice su yüzüne çıktı. 1989’da Yugoslavya devlet başkanı olan Miloşeviç bölgenin özerklik haklarını geri alma yönünde adımlar attı.
Bölgede gerginlikler bir anda alevlenebiliyor. 1991’de Arnavut liderlerin bağımsızlık ilanına rağmen 1990’lar boyunca süren pasif direniş hareketi bağımsızlık ya da özerkliğin iadesini sağlamayı başaramadı. 1990’lı yılların ortalarında Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) , Sırp hedeflerine saldırılarına hız verdi. Saldırıları büyük ve şiddetli bir Yugoslav askeri harekatı takip etti.
Türkiye Kosova İlişkileri
Türkiye, Kosova bağımsızlığını ilan ettikten 1 gün sonra(18/02/2008) tanımıştır.Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı'nın yaptığı yazılı açıklama;"Türkiye Cumhuriyeti, Kosova Meclisi'nin bağımsızlık bildirgesinin muhtevasını ve unsurlarını memnuniyetle karşılamış ve bu anlayıştan hareketle, Kosova Cumhuriyeti'ni tanıma kararı almıştır. Türkiye, Balkanlar'ın huzur ve istikrara kavuşmasını dış politika önceliklerinden biri olarak belirlemiştir. Türkiye, son yıllarda büyük acılar yaşamış, Balkanlar'da kalıcı barış anlayışının hakim olmasına önem vermekte, Kosova'nın bağımsızlığının, bölge ülkeleri arasındaki istikrar ve güven ortamının takviye edilmesi için de vesile teşkil etmesini temenni etmektedir." Ayrıca, Tüm ülkelere Kosova Cumhuriyeti'nin tanınması için çağrıda bulunduğunu da ifade edilmiştir.
Şehirleri
- 1 Dečani / Deçani
- 2 Dragaš / Dragash
- 3 Đakovica / Gjakova
- 4 Glogovac / Gllogovci
- 5 Gnjilane / Gjilani
- 6 Istok / Istog
- 7 Kačanik / Kaçanik
- 8 Klina / Klina
- 9 Kosovo Polje / Fushë Kosova
- 10 Kosovska Kamenica / Kamenica
- 11 Kosovska Mitrovica / Mitrovicë
- 12 Leposavić / Leposaviq
- 13 Lipljan / Lipjan
- 14 Mališevo / Malishevë
- 15 Novo Brdo / Novobërdë
- 16 Obilić / Obiliq
- 17 Orahovac / Rahovec
- 18 Peć / Pejë
- 19 Podujevo / Podujevë
- 20 Priština / Prishtinë
- 21 Prizren / Prizren
- 22 Srbica / Skenderaj
- 23 Štimlje / Shtime
- 24 Štrpce / Shtërpcë
- 25 Suva Reka / Suharekë
- 26 Uroševac / Ferizaj
- 27 Vitina / Viti
- 28 Vučitrn / Vushtrri
- 29 Zubin Potok / Zubin Potok
- 30 Zvečan / Zveçan