Çıkış dönemi Geç Kalkolitik`e (M.Ö. 3600/3500) tarihlenen kültür, yayıldığı alan bakımından Yakın Doğunun en ilginç prehistorik fenomenlerindendir. Güney Gürcistan, Ermenistan bölgesindeki Şulaveri-Şomu Tepe Kültürünün zamanla ayrımlaşması ile oluştuğu düşünülen Kura-Araks Kültürü, takip eden dönemlerde (Erken Bronz Çağı`nda) Kuzeyde Dağıstan`a, Güneyde Batı İran`a, batıda Sivas, güney batıda Filistin ve İsrail`i içine alan çok geniş alana yayılmıştı. Yaklaşık 1000 yıl varlığını devam ettiren bu kültür, M.Ö. 2200`lerde son buldu. Erzurum`daki Sos Höyükteki kazılar Kura-Araks Kültürünün istisna olarak bu bölgede Orta Tunç/Son Tunç dönemine kadar, M.Ö. 1500, devam etmiştir.
El yapımı, kaba katkılı, genellikle siyah, siyah-kırmızı renkli, parlak yüzeyli, çok çeşitli motiflerle süslenmiş Kura-Araks seramiği veya Erken Trans-Kafkas seramiği bu kültürün en tipik materyal ürünlerindendir. Diğer tipik materyal eserlerinden biri de, at nalı seklindeki seyyar ocaklardır. Genellikle evin orta yerine konan bu ocaklar, bazı yazarlara göre güneş-kült inanışını yansıtmaktadır. Ocaklarda çeşitli anthromorf sekilerle sıkça rastlanır.
Özellikle Erken Bronz Çağı`nda Kura-Araks Kültürüne ait tipik metal objeler çeşitli arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Bunların başında bronz baltalar, spiral motiflerle süsenmiş takılar sayılabilir.
Arkeolojik çalışmalar, Kura-Araks`lilarin hem göçebe-yaylacılık, hem de tarımla geçindiklerini gösteriyor. Kura-Araklilar hiçbir bölgede krallık kurmayıp, büyük aileler seklinde veya şeflikler halinde sosyal-politik organizasyona sahip oldukları sanılıyor.
