Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Kuzey Wei Hanedanı

Kısaca: Kuzey Vey (Çince: 北魏, pinyin: běi wèi; 386-534), Yuan Vey (元魏), Dey Vey (代魏) ve Toba Vey (拓跋魏) olarak ta bilinir. Sien-pi'lerin Toba boyunun önderi Tuoba Gui (拓跋珪 tuò bá guī: imparator olarak Dao Vu Di (道武帝 daò wǔ dì) tarafından Kuzey Çin’de kurulan devlet. ...devamı ☟

Kuzey Vey (Çince: 北魏, pinyin: běi wèi; 386-534), Yuan Vey (元魏), Dey Vey (代魏) ve Toba Vey (拓跋魏) olarak ta bilinir. Sien-pi'lerin Toba boyunun önderi Tuoba Gui (拓跋珪 tuò bá guī: imparator olarak Dao Vu Di (道武帝 daò wǔ dì) tarafından Kuzey Çin’de kurulan devlet. 439’da üçüncü imparatoru Tai Vu Di (太武帝 tài wǔdì, aslı adı: 仏狸 fólí)'nin Hiung-nu Helian boyu (赫連部 hèlián bù)'nun kurduğu Xia ve Hiung-nu Juqu boyu (沮渠部 jùqú bù)'nun kurduğu Kuzey Lyang'ı yıkıp Kuzey Çin'i birleştirmesiyle Çin tarihinde Güney Kuzey Hanedanları dönemi başlamıştır. Tai Wu Di, Taoist Kou Qianzhi (寇謙之 Kòu Qiānzhī)'nin tavsiyesiyle Budizm'i bastırmış ve daha sonra Konfüçyüsçülüğe önem vermeye başlamıştı. Ancak diğer hükümdarlar Budizm'e önem verdiği için Budizm kültürü gelişmişti. Hanlaştırma siyasetini izleyerek mevcut boylar sisteminin yerine aristokrat sistemi getirmiştir. Fakat Tuoba boyu başta olmak üzere Sien-pi’ler bu siyasetlere karşı çıkmış ve 524’te Altı Garnizon’un İsyanı (六镇之亂 liùzhèn zhī luàn) meydana gelmiştir. İsyanı bastıran askerlerin söz hakkı büyümüş ve Doğu Vey (東魏 dōng wèi: Doğu Wei; 534 - 550) ile Batı Vey (西魏 xī wèi: Batı Wei; 535 - 556) olmak üzere ikiye bölünmüştü. Tai Wu Di öldüğünde ardılı olan hükümdarlar Ven Çeng Di (文成帝 wén chéng dì; taht 452 - 465) ve Hyan Ven Di (獻文帝 xiàn wén dì; taht465 - 471) zamanlarında Güney Çin'deki hanedanları Liu Sung Hanedanı ve kuzeydeki Rouranlara mücadele etmişti. Ciddi önlemler alınmaması sonucunda Budistleşme ve onunla özdeş gözüken Hanlaşma süreci de başlamış oluyordu. Nihayet kendisi de Budist olan Xiao Wen Di (孝文帝 xiào wén dì; taht 471 - 499) başkentini kuzeydeki bozkır bölgesinden alarak Çinli nüfusun ağırlıkta olduğu Lo-Yang'a taşımış, böylece asimilasyon süreci tamamlanmıştır. 495 yılında Sien-pi kıyafetleri, gelenekleri ve dili yasaklandı. Buna karşı çeyrek yüzyıl süren tepkiler bastırıldı. Xuan Wu Di (宣武帝 xuān wǔ dì; taht 499-515)'dan sonra tahta çıkan imparatoriçe Xiao Ming Di (孝明帝 xiào míng dì; taht 515-528) Ak Hun ülkesine rahip gönderip onları hidayete davet edecek kadar inançlı bir Budist'ti. Artık Çinlilerden ayrılmayan Tobalar 534'e doğru, Doğu ve Batı Vey'leri olmak üzere ikiye ayrıldı. Önce 550'de Bei Qi (北齊 běi qí; 550 - 577) Doğu Wei'nin, 557'de Kuzey Çov (北周 běi zhōu; 557 - 581) Batı Wei'nin yerlerini almıştır. 577'de Bei Zhou, Bei Qi'yi yıkarak Kuzey Çin'i birleştiyse de 581'de Sien-pi Puliuru boyu (普六茹 pǔliùrú)'na mensup olan Yang Jian (楊堅 yáng jiān), Bei Zhou'yu yıkıp Suy Hanedanı (隋 suí; 581 - 619) kurmuştur. Bei Wei'de Budizm kültürü Resim:Yungang Grottoes 03.jpg|
Buda heykeli Yungang taş mağarası (Dünya mirası)
Resim:Buddhist paintings Yungang.jpg|
Budist nakışları Yungang teş mağarası (Dünya mirası)
Resim:Longmen lu she na.jpg|
Budist heykelleri Longmen taş mağarası (Dünya mirası)
Wei Shou, "Wei" Kitabı, 魏收, "魏書"

Bei Wei Hanedanı hükümdarları

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.