Mağaraların Oluşumuyla Ilgil Detaylı Bilgiyi Nerden Ulabilirim?????

Önerilen Kaynaklar ALAGÖZ, Cemal A. 1944 Türkiye Karst Olayları. Türk Coğrafya Kurumu Yayınları: I, Ankara ATALAY, İbrahim 1982 Türkiye Jeomorfolojisine Giriş. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları, 9, İzmir AYGEN, Temuçin 1959 “Speoloji Mağaralar ve Yeraltı Irmakları.” Ankara: D.S.İ. Neşriyatı, No:88. 1984 Türkiye Mağaraları. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları. BALCH, E.S. 1900 Glaciers or Freezing Caverns. ( Tekrar Basım), New York: Johnson Reprints. BAUER, Ernst 1971 The Mysterious World of Caves. New York: Coolins Publishers, Franklin Watts Inc. EROL, Oğuz 1971 “Alanya-Damlataş Mağarasının Gelişme Safhaları Hakkında Gözlemler.” Jeomorfoloji Dergisi. Yıl: 3, 3: 14-32 FORD, D.C. ve P.W. WILLIAMS 1989 Karst Geomorphology and Hydrology, London: Unwin Hyman, (University Press Cambridge). FORD, Derek T. 1976 “The Geology of Caves. “The Science of Speleology. T.D. Ford-C.H.D. Cullingford (Eds.) London: Academic Press. NAZİK, Lütfi 1989 “Mağara morfolojisinin belirlediği jeolojik-jeomorfolojik ve ekolojik özellikler.” Jeomorfoloji Dergisi, 17: 53-62. NAZİK, L. ve N. GÜLDALI 1983 “İncesu Mağaralar Sistemi (Taş kale/ Karaman); Jeomorfolojik Evrimi ve Ekonomik Olanakları.” Jeomorfoloji Dergisi, 13-14:47-52 SÖYLEMEZ, Turhan 1990 “Mağaraların Jeolojisi.” DOST, Bilkent Üniversitesi Doğa Sporları Topluluğu, (1989-1990 Bülteni), Ankara: 18-19 SWEETING, Marjorie, M. 1972 Karst Landforms. New York : Columbia University Press. WARWICK, Gordon T. 1976 “Geomorphology and Caves.” The Science of Speology, T.D. Ford ve C.H.D. Cullingford (Eds.), London: Academic Press. WHITE, William B. 1976 “Cave Minerals and Speleotems.” The Science of Speleology, T.D. Ford ve C.H.D. Cullingford (Eds.), London: Academic Press. 1988 Geomorphology and Hydrology of Karst Terrains. New York: Oxford University Press.

Mağara karstik olayların yer altında oluşmasıdır. İçine doğru akan suları olan mağaralara subatan mağaralar, içinden akarsu çıkan mağaralar suçıkan mağaralar, hem subatan hem de su çıkanlarına ise tünelimsi mağaralar yada estavel kaynak denir. Kendi içinden su geçişine olanak veren, insan tarafından girilebilen yeraltı boşluklarına aktif mağaralar, tektonik hareketler sonucu oluşan mağaralara tektonik mağaralar, deniz kıyılarında dalga hareketleriyle oluşanlara deniz mağaraları denir. Uluslararası Mağara Bilim (Speleoloji) Birliği’nin yaptığı tanıma göre mağara, insan geçişine izin verecek büyüklükteki ağzı ile kayaçta açılmış bir yeraltı boşluğudur. Ford ve Williams gibi speleogların, bu tanımın çok genel olduğunu ve karst morfolojisi düşünüldüğünde bir mağaranın,5-15mm (çap ya da genişlik)’den büyük çözünme açıklığı olduğunu belirtmektedir. Burada ölçüt çok küçük olduğundan bu tanımın tüm bilimlerce kabul edilebilmesi güç bir olasılık olarak görülebilir. Ayıca bir Amerikan mağara araştırma grubunun getirdiği ölçüt en az 150m uzunluk iken, bir diğeri 6m’lik uzunluğu yeterli bulmaktadır. Oluşum Biçimleri Kayacın oluşması sırasında oluşan mağaralara birincil safha da oluşmuş mağaralar (örn. Volkanik mağaralar), mağarayı oluşturan kayacın oluşmasından sonra oluşan mağaralara da ikincil mağaralar denmektedir. Bazı araştırmacılar, volkanik mağaraları içsel ve dışsal olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Speleologlara göre çözünerek oluşmuş mağara sistemleri dış etmenlerle birlikte hidrokimyasal faktörlere, petrolojik, tektonik,iklimsel,biyotik ve pedolojik koşullara bağlı olarak oluşur. Genelde kabul edilen anlamıyla mağaralar, kireçtaşındaki çözünme olayı sonucunda ortaya çıkarlar ve bunlar içsel mağaralarla, dışsal mağaralar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Dışsal mağaralar kayaaltı sığlıklarından fazla farklı olmayan ve derine gitmeyen yeraltı boşluklarıdır. Bu tip mağaraların çoğu nehir ya da deniz hareketleri ile çözünme ya da erozyon sonucunda oluşurlar. Genelde kireçtaşı arazilerde görülürken başka tür kayaçlarda da görülebilirler. Özetlersek mağaralar, genelde aşınma, çözünme vb.. karstik olaylar ve tektonizmanın da yardımı ile oluşan, çoğunlukla karstik kayaçlarda görülen, değişik büyüklüklerdeki, insanın girebildiği her türlü yeraltı boşluklarıdır. Mağaralar karbonatlı kayaçlarda oluşurlar. Genellikle dünyada aynı cins arazilerde oluşan mağaraların en kolay oluşabileceği kayaçlar kireçtaşları, kalker, dolomit, kalsit ve jips gibi tortul kayaçlardır. Jeolojik devirlerdeki denizlerin çökelmeleriyle oluşan bu tortul kayaçların kaynakları kimyasal ve biyokimyasaldır. Mağaraların oluşumunda başlıca iki etken rol oynar: Aşınma ve çözünme. Mekanik ve kimyasal olan bu oluşum etkilerinde su, binlerce yıl boyunca taşı kemirerek yeraltındaki mağaraları ve galerileri oluşturur. Mağaranın oluşum süreci boyunca yeraltı suyunun derine doğru sürekli aşındırma etkisi nedeniyle, bir karst mağara sisteminde üç ayrı katman gözlemlenebilir: *a. Bütünü ile su dolu ve gelişimi halen devam eden genç alt katman. *b. Kısmen ya da mevsimlik olarak yeraltı suyu içeren orta katman. *c. Yeraltı suyu akımının gözlemlendiği fosil üst katman Kireçtaşı mağaraların oluşumu ve gelişimleri doğal süreçlerin etkisi ile milyonlarca yılda gerçekleşir. Oluşumlarına göre birincil ve ikincil olarak ayırımın yapıldığı mağaralara etki eden diğer faktörler hidroloji, dış yüzey drenajı ve jeolojik yapıdır. Yeraltı pasajlarının ya da boşluklarının (odacıklarının) vadoz gelişimine ya da sediman ve kalsit formasyonlarının buralara dolmasına yol açar. Kireç taşındaki mağaralar stalagtit, stalagmit ve akmataşlara sahiptir. Bu kalsiyum karbonat çözeltileri, yağmurun kireçtaşından geçmesi ve damlamanın oluşması sırasında atmosferle tepkimeye giren damalardaki karbondioksit gazının açığa çıkması ya da suyun buharlaşması yoluyla oluşurlar. Mağaralar kireçtaşı olmayan kayaçlardan da oluşurlar. Bunun en yaygın örneği deniz kıyılarında dalga hareketleriyle oluşan mağaralardır. Buzulların erimesi sonucunda mağaralar oluşabilir. Lav mağaraları ise lav akıntısının dış kısmı katılaştığı halde iç kısmının sıvı halde kalması sonucunda oluşurlar. Saygılar