Türkçe Bilgi: Makarios III

Makarios III Kıbrıslı Rum din ve devlet adamı. Asıl adı Mihail Hristodolu Muskos'tur. Rumca “kutsal” manasına gelen Makarios ünvanıyla Ünlü olmuştur. Fakir bir köylünün oğludur.

1913'te GüneyKıbrıs'taki Baf bölgesinde doğdu. İlköğrenimini doğum yerinde gördü. 13 yaşından itibaren dini tahsile yöneldi.Kıbrıs'ta, Atina Üniversitesinde teoloji öğrenimi gördü. 1946'da papaz olunca Rumca kutsal manasına gelen Makarios ünvanını aldı. Amerika'nın Boston Üniversitesinde teoloji öğrenimini sürdürdü. 1948'de Kition (Larnaka ve Limasol bölgeleri) piskoposluğuna tayin edildiği için, öğrenimini bitirmeden Kıbrıs'a döndü.Siyasetle de uğraşarak Kıbrıs'ı Yunanistan'a katma gayesi güden Enosis çalışmalarına önderlik etti. Bu çalışmaları sebebiyle dikkatleri üzerine çekerek Kıbrıs Başpiskoposu seçildi. Ekim 1950'de Makarios-III adını aldı. Adanın Yunanistan'a katılmasını gerçekleştireceğine yemin etti.

Yunanlı Albay Grivas'la birlikte EOKA adlı gizli terör ve tedhiş teşkilatının kurulması için çalıştı. İngiltere'nin Kıbrıs'a özerklik veya Milletler Topluluğu üyesi statüsü verilmesi yolundaki tekliflerine ve Türkiye'nin adayı taksim etmek yolundaki isteklerine karşı çıktı. 1954'te Yunan Başbakanı Aleksandros Papagos ile görüşerek Enosis için Yunanistan'ın desteğini sağladı.Kısa bir müddet sonra EOKA Tedhiş Teşkilatı silahlı hareketlere başladı. Bu silahlı hareketleri perde arkasından idare ettiği ve ayaklanma kışkırtıcılığı yaptığı gerekçesiyle İngilizler tarafından Mart 1956'da Seyşel Adalarına sürgün edildi. Arkasından EOKA'nın silahlı eylemleri hızla tırmandı. Ertesi yıl Kıbrıs'a dönmemesi kaydıyla serbest bırakıldı ve Atina'ya yerleşti. Kıbrıs konusunun ele alındığı Birleşmiş Milletler toplantılarına Rum toplumu temsilcisi olarak katıldı. Türkiye'nin İngiltere ve Yunanistan ile birlikte taraf olduğu Zürich ve Londra görüşmelerinde de Kıbrıslı Rumları temsil etti ve yapılan antlaşmaları imzaladı. Şubat 1959'da Kıbrıs'a dönmesine izin verilenMakarios Enosis isteğinden vazgeçerek uzlaşmaya yanaştı. 13 Aralık 1959'da bağımsız Kıbrıs Cumhuriyetinin cumhurbaşkanlığına seçildi. Yardımcılığına da Türk toplumundan Fazıl Küçük getirildi.

Kısa bir müddet sonra anayasanın değiştirilmesini isteyen Makarios, anayasanın Türklerle ilgili hükümlerini yürürlükten kaldırmaya teşebbüs etti.Türk toplumu bu değişikliğe karşı çıktı. Kanlı Noel Olayları diye bilinen Aralık 1963'te Türklere karşı girişilen katliamda pekçokTürk hunharca katledildi. İki toplum arası açıldı. Türkiye'nin teminatçı devlet olarak askeri güç kullanması üzerine güç durumda kalan Makarios önceleri yalnızca Rum çıkarlarını savunurken daha sonra iki toplumlu Kıbrıs'tan bahsetmeye başladı. 1967'de Türk toplumunun merkezi idarenin yetkisi dışında kalan işleri yürütmek için teşkil ettiği Kıbrıs Türk Geçici İdaresiyle görüşmek zorunda kaldı.Toplumlararası anlaşmazlıklar sürerken Şubat 1968'de Rumlar tarafından ikinci defa cumhurbaşkanı seçildi. 1972'de bazı piskoposlar dini vazifelerini aksattığı gerekçesiyle cumhurbaşkanlığından ayrılmasını istediler. Fakat 1973'te üçüncü defa cumhurbaşkanı seçildi. Hemen Enosis ilan edilmesini isteyen Yunanistan'daki cuntayla arası bozuldu. Temmuz 1974'te Yunan subayları idaresindeki Rum Ulusal Muhafız Birliği bir darbeyle iktidara EOKA liderlerinden Nikos Sampson'u getirince, Makarios Kıbrıs'tan kaçarak Ağrotu (Akrotiri) İngiliz üssüne sığındı. Oradan da Malta'ya ve Londra'ya kaçtı. Aralık 1974'te Kıbrıs'a dönerek Kıbrıs Rum kesiminin liderliğini üstlendi. Üçüncü dünya ülkeleri liderleriyle görüşerek, onları büyük ölçüde kendi safına çekmeyi başardı. Kuzey KıbrısTürk Federe Devletinin kurulmasına şiddetle karşı çıkan Makarios, Türk Toplumunun lideri kahraman Rauf Denktaş'la Ocak 1977'de görüşmek zorunda kaldı. 3 Ağustos 1977'de Lefkoşe'de öldü.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Makarios Iii

III. Makarios

Kıbrıs Kilisesi

15 Temmuz 1974 Darbesi

II. Hrisostomos

Yunanlar listesi

1963 Kıbrıs Anayasası değişikliği önerisi

EOKA-B

Attila 74: The Rape of Cyprus