Metamfetamin (kristal meth); uyarıcı özelliği olan sentetik bir maddedir. Bir çok uyarıcı gibi, 6-24 saat süren güçlü bir öfori; dolayısıyle bağımlılık yapma yeteneğine sahiptir. Yapı olarak amfetamine yakındır.
IUPAC ismi ``(S)-N-metil-1-fenil-propan-2-amin`` olan methamfetamin, jenerik ismi Desoxyn® olarak 5/10mg tabletler halinde ABD piayasaya bulunmaktadır. Ancak madde suistimal edilmek üzere kaçak üretimi ile tanınmıştır. Efedrin ya da Pseudoefedrin molekülünü hidrojenize ederek kolayca elde edilebildiğinden ötürü hemen hemen her yerde üretilebilmektedir. "Meth lab" de denilen bu yerler, üretimi sırasında çıkan fosfattan özürü kırmızı bir bir renge boyanır ve kedi idrarı kokusuna sahiptir.
Tarihçe
İlk 1919`da Japonya`da kimyacı Akira Ogata tarafından sentez edilen methafetamin, II. Dünya Savaşı`nda askerlerin uyanık kalması için her iki tarafça da kullanılmıştır. Nasyonel Sosyalist`lerin özellikle Hitler`in yoğun kullandığı bilinmektedir.
Benzedrine ticari ismi ile 1950`lerde narkolepsi, depresif durumlar ve zayıflama amacı ile kullanılan madde yaklaşık 10 yıl içinde suistimal edilmek üzere sokaklara düşmüştür. Kaliforniya ve Hawaii`den başlamak üzere tüm ABD`ye yayılmış, 1970`de hükümet taradından reçetesiz satışı yasaklanmıştır.
Meksika karteli tarafından 3. dünya ilaç firmalarından doğrudan efedrin temini ile üretilip pazarlanmış ancak bu yolun engellenmesi ile gündelik soğuk algınlığı ilaçları ile yerel üretime yönelinmiştir.
Etkileri
Uyanıklık, motivasyon ve kısa dönem beyin aktivitesini artıran madde yüksek dozlarda öforiye neden olmaktadır. Madde alındığında tansiyon ve vücut ısısı yükselir, pupillalar genişler. İshal, bulantı, kusma görülebilir.Beyin kimyasını bozup depresyona yol açtığı bilinmekterdir. Bağımlılarında kalıcı anhedoni oluşmaktadır. Eroin`den daha kuvetli bağımlılık yaptığı ileri sürülmüştür.
Devamlı kullanıcılarında meth ağzi denen diş çürükleri gözükür, bağışıklık sistemi baskılanır. Bu kişilerde satafilokok enfenksiyonları sıktır. Kilo kaybı ve kısa dönem libido artışı, ardından erektil disfonksiyon da bilinen etkilerindendir.
Kuvvetli sistemik reaksiyon ile ölüm görülebilir.
