Nalanda, Hindistan'daki antik Magadha Krallığında (modern Bihar), Mahavihara olarak ilan edilen büyük bir Budist manastırıydı. Site, Patna'nın yaklaşık 95 kilometre (59 mil) güneydoğusunda, Bihar Şerif kasabası yakınlarında yer almaktadır ve M.Ö. 7. yüzyıldan M.S. 1200'e kadar bir öğrenme merkezi idi. 2016 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.
Veda öğreniminin oldukça biçimlendirilmiş yöntemleri, sık sık Hindistan'ın erken üniversiteleri olarak nitelendirilen Taxila, Nalanda ve Vikramashila gibi büyük öğretim kurumlarının kurulmasına ilham verdi. Nalanda, 5. ve 6. yüzyılda Gupta İmparatorluğu'nun, daha sonra Kannauj imparatoru Harsha hakimiyeti altında gelişti. Gupta çağından kalma liberal kültürel gelenekler bir büyüme dönemiyle sonuçlandı ve dokuzuncu yüzyıla kadar refah içinde varlığını sürdürdü. Sonraki yüzyıllar, Budizmin tantrik gelişmelerinin doğu Hindistan'da Pala İmparatorluğu döneminde en belirgin hale geldiği bir dönemde kademeli bir düşüş dönemiydi.
Zirve noktasına geldiğinde, okul yakın ve Tibet, Çin, Kore ve Orta Asya gibi uzaktaki bazı akademisyenleri ve öğrencileri kendine çekti.
Nalanda hakkındaki bilgilerimizin çoğu, 7. yüzyılda Mahavihara'ya seyahat eden Xuanzang ve Yijing gibi Doğu Asya'daki hacı keşişlerinin yazılarından gelir. Vincent Smith, "Nalanda'nın detaylı bir tarihinin Mahayanist Budizmin tarihi olacağını" belirtir. Xuanzang'ın seyahatnamesinde Nalanda'nın ürünleri olarak listelediği isimlerden çoğu, Mahayana felsefesini geliştirenlerin isimleridir. Nalanda'daki tüm öğrenciler Mahayana'yı ve Budizmin on sekiz (Hinayana) metinlerini okurdu. Müfredatlarıı, vedalar, mantık, Sanskritçe grameri, tıp ve Samkhya gibi diğer konuları da içermekteydi.
Nalanda, muhtemelen Muhammad bin Bakhtiyar Khilji yönetimindeki Müslüman Delhi Sultanlığı Memluk Hanedanı ordusu tarafından yaklaşık olarak M.S. 1200'lü yıllarda yağmalandı ve yok edildi.
