Optikçe Aktiflik
Kısaca: Optikçe aktiflik Molekül yapısı asimetrik olan bileşiklerin kendilerinden veya çözeltilerinden geçen polarize ışığın, titreşim düzlemini sağa veya sola çevirmeleri. Bir molekül, çeşitli sebeplerle asimetrik olabilir. Fakat en çok bilinen sebep, bir karbon atomuna dört farklı atom yahut grubun bağlanmasıdır. Böyle karbona, asimetrik karbon denir. Asimetrik karbon atomuna bağlı grupların, yahut atomların uzayda dizilişi, tetrahedra şeklindedir. Bu tetrahedra şekli için iki farklı yerleş ...devamı ☟
Bir molekül, çeşitli sebeplerle asimetrik olabilir. Fakat en çok bilinen sebep, bir karbon atomuna dört farklı atom yahut grubun bağlanmasıdır. Böyle karbona, asimetrik karbon denir. Asimetrik karbon atomuna bağlı grupların, yahut atomların uzayda dizilişi, tetrahedra şeklindedir. Bu tetrahedra şekli için iki farklı yerleşme düzeni mümkündür. Bu iki yerleşme hali birbiriyle asimetriktir, aralarındaki fark, bir cisim ile onun ayna hayali arasındaki fark gibidir. Bu durumda iki molekül birbiriyle optikçe izomerdir.
Polarize ışığın titreşim düzlemini sağa çeviren moleküle sağ şekli denir ve bu molekül çeviren manasında olan dekstrodan d harfiyle veya (+) işaretiyle gösterilir. Sola çeviren levadan yani sola çevirenden “l” harfi moleküllerde m ile veya (-) işaretiyle gösterilir. d ve l izomerlerine, antipod veya enantiomer denir. Eğer bu d ve l izomerleri bir araya getirilirse rasem hali ortaya çıkar ki, polarize ışık düzlemi sağa veya sola çevrilmez. Bu rasem hali de dl veya + şeklinde gösterilir.
Optikçe aktif olan her maddenin optik çevirmesi, o madde için karakteristiktir. Bileşiğin bu çevirme açısı, ışığın cinsine ve sıcaklığına göre değişir. Bir bileşiğin çevirme açısı teorik olarak hesaplanmaz, ancak polarimetre ile ölçülür. Asimetrik karbon atomu çoğaldıkça izomeri sayım da artar. Mesela iki asimetrik karbonu olan bir bileşiğin (2n) formülüne göre dört tane izomeri vardır. Bu dört izomerden iki rasem hali ortaya çıkar. Dört izomerden her bir çift kendi arasında enantiomer meydana getirdiği halde iki ayrı çiftin birer elemanı diastereomeridir. Diastereomeride kimyasal, fiziksel ve çevirme açısı farklıdır.
I-II ve III-IV hali enantiomeridir. Fakat
I-III, I-IV, II-III ve II-IV hali ise bir diastereomeridir.
Her iki asimetrik karbon atomuna bağlı olanlar aynı cins ise substituentler I ve II halinin dışında bir de III hali söz konusudur. Bu hale mezo hali denir ki, bu madde optikçe aktif değildir.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
