Tarihçe
Pelasg`lar büyük ihtimalle Helen`lerin barbar olarak tanımladığı kavimlerden birisiydi (Lidya`lı, Thrak veya Phonecian gibi), Hellenler`e karşı yaptıkları savaşta toprak-larını da kaybetmişlerdir. Homer`in destanlarında (MÖ 8. yüzyıl) Pelasg`ların Efir, Güneydoğu Trakya, Argos, Pelopenez ve Girit`in yerli halkı olduğunua dair deliller bu-lunmaktaysa da hiçbir Yunan kaynağında Doğu Karadeniz`den Pelasg bölgesi olarak bahsedilmemektedir. Tabii ki bu durum, Hellenlerin dillerini anlamadıkları Pelasglar hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmamalarından dahası henüz Karadeniz`i keşfetmediklerinden de kaynaklanıyor olabilir. Özhan Öztürk. Karadeniz, 2005. s. EK XIIIKlasik kaynaklarda Pelasg
Apollodorus, The Library 1. 9. 18, 2. 1. 1, 2. 4. 4; Apollodorus, The Library, "Epitome" 6. 15, 6. 15b; Apollonius Rhodius, Argonautica 1. 14, 1. 580, 1. 906, 1. 1024, 2. 1239, 3. 1323, 4. 243; Calli-machus, On the Bath of Pallas 51; Callimachus, Hymn to Delos 284; Callimachus, Hymn to Demeter 25; Homer İlyada 2. 681, 2. 840, 10. 429; Homer, The Odyssey 19. 177; Hyginus, Fabulae 16; Nonnus, Diony-siaca 29. 34, 47. 479, 47. 534, 47. 568, 47. 720; Ovid, Methamorphoses 7. 133, 12. 7, 12. 19, 12. 612, 13. 13, 13. 128, 13. 268, 3. 572, 14. 562 Bibliografi derleme: Özhan Öztürk. a.g.e EK XIII- Bunun üzerine Yunanlılar`dan en güçlü olanları hangileridir diye bilgi toplamaya başladı. Aldığı bilgilere göre, Lakedaimonlular`la Atinalılar`dı, biri Dorlar`ın başında geliyordu, öbürü İonialılar`ın. Yunanistan`ın üstün ırkları bunlardı, İonialılar Pelasg`dan iniyorlardı. Dorlar ve Hellenler`den. Pelasglar topraklarından hiç ayrılmamışlardı (Herodot, Histories I. 56.1)
- Minos, Miken ve Pelopenez uygarlıklarını yaratan Achaean`lierden birisi olan Halikarnas`lı Herodot, Pelasglar`ın dilini anlamamaktadır (I. 57-58).
Köken Teorileri
Anadolu
Çatalhöyük`te yapılan kazıların sonucunda James Mellaart (1955) ve F. Schachermeyr (1979) Pelasgların MÖ 4.000`li yıllarda Anadolu`dan Ege Denizi`ne göç eden Hint-Avrupa dil ve kültürüne sahip olmayan bir halk olmadığını iddia etmenin yanında Yunan soy ve kültürünün oluşumunda etkili olduklarını iddia etmişlerdir:- Yunanca`da bu dilden ödünçlenilern pek çok kelime bulunmaktadır.
- Yunanistan`da Yunanca kökenli olmayan mevki adları (sonu "-nth-" ile biten Corinth, Probalinthos "-ns-" ile biten Tiryns, "-tt-" ile biten Attica, "-ss-" ile biten Larissa gibi)bulunmaktadır.
- Yunan mitolojisindeki pek çok efsane ve tanrı (özellikle tanrıçalar) diğer Hint-Avrupa halklarınınkinden derin farklılıklar içermektedir
- Bugünkü Yunanistan coğrafyasında en tanınmış örneği Limni adasında bulunan başka dillerde yazılmış taş yazıtlar bulunmuştur. Bunlarda Etrüsk yazıtlarında kullanılan Eski İtalik alfabeye benzeyen Batı Yunan alfabesi kullanılmıştır.
Helen
Pelasglar ve Helenler sonraki kuşak Yunanlıların atası olmuşsa da klasik metinlere farklı yorumlarda getirilmiştir. Bunlar:- Pelasglar`a yakıştırılan Barbar kelimesinin iki anlamı olduğu "Hellen olmayan" ve "Helen kültürüne henüz vakıf olmayan. Bazı araştırmacılar Herodot`un Herodot 1.57 bu bölümde "dil değişimi" derken gerçekte "lehçe değişimi" demek istediğini iddia etmişlerdir. (Herodotus on the Pelasgians and the Early Hellenesve htt Herodotus` Conception of Foreign Languages
Diğer teoriler
- Fransız yazar Zacharie Mayani (1899,-) Etrüskleri Arnavutlarla The Etruscans Begin to Speak (1961, translated by Patrick Evans 1962). ilişkilendirmiş ve Limni yazıtının bu bağlamda değerlendirmiştir.
- Türk araştırmacı Polat KayaLimni taşının Türk diliyle ilişkisini ortaya koyan bir çalışma yapmışsa da otoriteler tarafından kabul görmemiştir.
- .G. Tseretheli, R.V. Gordeziani, M. Abdushelishvili, ve Dr. Zviad Gamsakhurdia gibi Gürcü araştımacılar Pelasglarla Kolhis halkları ve kültürü arasında bağlantı kurmuşlardır. Hattiler gibi Kafkasya kökenli halkların Anadolu`ya Hint-Avrupalılardan önce geldiği düşünüldüğünde akla yakın gelmekteyse de ispat edilmemiştir.
- Bulgar dilbilimci Georgie Pelasgları Trak halkıyla ilişkilendirmiştir.
- Romen araştımacı Nicolae Densusianu Pelasgları proto-Latince konuşan bir halk olarak tanımlamış ve Dacia Preistorica adlı çalışmasında Limni taşını çözümlemeye çalışmıştır.
Arkeolojik bulgular
Limni adasında, 1885 yılında Kaminia`da Pelasg`lara ait olduğu sanılan bir yazıt bulunmuş ve bugün Atina National Museum`da sergilenmektedir. Bazı araştırmacılar bu yazıtın ardından Pelasg dilinin Thrak, Etrüsk hatta Türk Polat Kaya`nın teroileri 1997 diliyle benzerlikleri olduğuna dair bazı teoriler ortaya atmıştır.Pelasg dili
Hesihio`nun bugün unutulan Pelasg dilinden Yunanca`ya geçen bazı kelimeleri içeren sözlüğünden alıntı:aleifo - bulaştırdım
asamindos - banyo
astu - köy adı
atembo - darıldım
afnos - servet
balios - beyaz
bretas - heykel
gaia, ga - toprak, bölge
deyo - (toprağı) sularım
dunamai - yapabilirim
eiko - geri çekilirim
elaion - yağ
derapne - ev, konut
ide - orman
lahe - çukur
neos - tapınak
pyndax - vazonun dibi
pyrgos - kule
Notlar
Kaynakça
- Özhan Öztürk. Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük. 2. Cilt. Heyamola Yayıncılık. Istanbul. 2005. ISBN 975-6121-00-9.
- HERODOTOS. Herodot Tarihi. (2002), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul
- J. L. Myres, ``A History of the Pelasgian Theory``, The Journal of Hellenic Studies © 1907
- J.A.R Munro, ``Pelasgians and Ionians``, The Journal of Hellenic Studies, 1934 - JSTOR
- M.G. Abdushelishvili. ``The genesis of the aboriginal population of the Caucasus in the light of anthropological data``, Tokyo, 1968
- Milan Budimir, ``The Greeks and Pelasti (1950)``
- Milan Budimir, ``Pelasto - Slavica`` (1956)
- Nicolae Densusianu, ``Dacia Preistorica`` Bucharest 1913
- Jean Faucounau, ``Les Proto-Ioniens : histoire d`un peuple oublií©`` & ``Les Origines Grecques í l`Age de Bronze``, Paris 2001 & 2005
- E.J. Furnee. ``Vorgriechisch-Kartvelisches: Studium zum ostmediterranen Subtrat nebst einem Versuch zu einer neuen pelasgischen Theorie``, Leuven-Louvian, 1979
- Rismag Gordeziani. ``Pre-Grecian and Georgian``, Tbilisi, 1985 (in Georgian, German summary)
- Donald A. Mackenzie, ``Myths of Crete and Pre-Hellenic Europe``, 1917 reviewed
- J. Melaart. ``The Neolithic of the Near East``, London, 1975
- F. Schachermeyr. ``Die í„gí¤ische Frühzeit. Forschungsbericht über die Ausgrabungen im letzten Jahrzehnt und über ihre Ergebnisse für unser Geschichtsbild. Bd. I. Die Vormykenischen Perioden des Griechischen Festlandes und der Kykladen,`` Vienna, 1979
- Akaki Urushadze. ``The Country of the Enchantress Media``, Tbilisi, 1984, 25 pp (in Russian and English)
- AristeidÄ“ P. Kollia. "Arvanites kai hÄ“ katagÅgÄ“ tÅn HellÄ“nÅn : historikÄ“, laographikÄ“, politistikÄ“, glÅssologikÄ“ episkopisÄ“ ``, Athens : Kollias, 1985, 1986
- Robert d`Angí©ly: "L`ENIGME"
- Robert d`Angí©ly. ``Des Thraces & des Illyriens í Homí¨re`` Nicariu, Corsica : Cismonte í¨ Pumonti, c1990
- Robert d`Angí©ly. ``Grammaire albanaise comparí©e`` Paris : d`Angí©ly, 1998
- Nermin Vlora Falaschi. ``L`Etrusco lingua viva`` Roma : Bardi, 1989
- Giuseppe Catapano. ``Thot Parlava Albanese`` Roma : Bardi, 1988
- Marchiano Stanislao. ``I Pelasgi e la loro lingua`` (1888)
- Mathieu Aref. ``Albanie ou l`incroyable odyssí©e d`un peuple prí©hellí©nique`` (2003)
- Mathieu Aref. ``Grí¨ce : (Mycí©niens = Pí©lasges) ou la solution d`une í©nigme`` (2004)
- A. Fol. ``Trakijskijat orfizam``, Sofia, 1986
- V. Georgiev. ``Trakite i tehnijat ezik``, Sofia, 1977
