PHİLOSOPHEMA i. (yun. k.). Felsefe tezi. Aristoteles’te, bilimsel akılyürütme veya kimi zaman felsefe incelemesi. Philosophia Prima Sive Ontologia Methodo Scientifica Pertractata (tik Felsefe veya Bilimsel Ontoloji Metodu), Wolff’un 1729′da yayımladığı eser; ontoloji veya ilk felsefe, varlığın varlık olarak bilimidir. Eser, iki bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde, genellikle, varlık kavramı, çelişme ve yeterli neden, öz ve varolma ilkeleri incelenir. İkinci bölümde ise, çeşitli metafizik gerçeklerle bunların uzay ve zaman, hareket, bitimli ve bitimsiz, nedenler ve belirtiler gibi kendi aralarındaki ilişkiler ele alınır. Wolff’un doktrini mutlak akılcılıktır. Philosophie de l’Art. Bk. sanat felsefesi. Philosophy of the Active and Moral Powers (the) ve Ahlaki Yetilerin Felsefesi, Dugald Stewart’ın 1828′de yayımlanan son eseri. Yazar bu eserinde, insanın düşünce dünyasında ortaya çıkan etkin ilkelerle, insanı belli bir sona doğru kör ve içgüdüsel etkilerle sürükleyen ilkeleri kesin bir sınır çizgisiyle ayırmak ister. İçgüdüsel ilkeler arasında, iştahaları, istekleri ve sevgileri sayar. «Belirleyici ve akli» ilkeler, kendini sevme ve «ahlak yetisi»dir. Bu araştırma din, mutluluk bilimi ve ödev bilimi ile ilgili bölümlerle tamamlanır.
