Reginald Edward Harry Dyer
Kısaca: Reginald Edward Harry Dyer Hindistan’da vazife yapmış olan İngiliz generali. 1864 senesinde Hindistan’da doğdu. 1927 senesinde İngiltere’de öldü. 1919 yılında Hindistan’ın Amritsar kentinde ortaya çıkan hadiseleri acımasızca bastırmasıyla Ünlüdur. Hindistan’ın Murree kentinde doğan Dyer Reginald Edward Harry, 1885 senesinde İngiltere’nin Hindistan’da bulunan West Surrey alayında vazife aldı. Daha sonra Hindistan ordusuna girdi. 1886-87’de Birmanya’ya düzenlenen seferlere katıldı. 1901- ...devamı ☟
Hindistan’ın Murree kentinde doğan Dyer Reginald Edward Harry, 1885 senesinde İngiltere’nin Hindistan’da bulunan West Surrey alayında vazife aldı. Daha sonra Hindistan ordusuna girdi. 1886-87’de Birmanya’ya düzenlenen seferlere katıldı. 1901-1902’de bugünkü Pakistan ile Afganistan arasındaki dağlık bölgede bulunan Veziristan’ın kuşatılmasında vazifelendirildi. Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanların Afganistan’a geçmesini önlemek için kurulan Doğu İran hattının sorumlusuydu. 13 Nisan 1919 Amritsar katliamı sırasında Jullundur’da tugay komutanı olan Dyer, bir misyoner kadınla Hinduların alay etmesine misilleme olarak Amritsar şehrinde tapınakta ayin yapan halkın üzerine ateş ettirip on dakikada yedi yüz kişiyi öldürttü. Bu vahşi saldırı neticesinde binden fazla kişi de yaralandı. Bununla da yetinmeyen Dyer, ahaliyi üç gün elleri ve ayakları üzerinde hayvan gibi yürüttü. Üç gün zarfında sokaklarda İngilizlerden başka ayakta yürüyen kimse yoktu.
Bütün Hindistan’da büyük infiale sebeb olan bu katliam üzerine İngiltere hükumeti soruşturma için bir müfettiş gönderdi. Müfettiş, Dyer’e neden müdafaasız halka ateş açtırdığını sorunca, Dyer; “Buranın kumandanı benim. Buradaki askeri bir icraatı ben takdir ederim. Öyle lüzum gördüm, öyle emrettim. Daha tafsilatlı bir şey anlatmaya lüzum görmüyorum.” dedi. Müfettiş; “Ahalinin yüz üstü sürünmesini emr etmenizin sebebi nedir?” diye sorunca da; “Hindular tanrıları karşısında yüz üstü sürünüyorlar. Bunlara bir İngiliz kadının bir Hindu tanrısı kadar mukaddes olduğunu ve değil hakaret, onun karşısında sürünmeleri icab ettiğini anlatmak istedim.” dedi. Müfettiş halkın ihtiyaçları için dışarı çıkmak mecburiyetinde olduğunu söyleyince, Dyer; “Evet sokakta yüz üstü sürünerek yürümelerini emr ettim. Eğer bunlar insan olsalardı, yüz üstü sürünmezlerdi. Çünkü bunların evleri birbirine bitişik ve damları düzdür. Damlar üzerinde insan gibi yürürlerdi.” cevabını verdi. Dyer’in bu sözleri İngiliz basınında neşredilince, Dyer kahraman ilan edildi.
Yapılan soruşturma neticesinde suçlu bulunan Dyer sadece komutanlık vazifesinden alındı ve emekliye sevk edildi. Lordlar kamarası ise Dyer’in bu davranışını övgüyle karşılayarak adına bir fon kurulmasını sağladı. Hadise bütün dünyada yankı uyandırdı. Hint milliyetçileri olay yerini bir şehitler anıtına çevirdiler. Hindistan halkına bunca zulüm yapan sinsi İngiliz sömürge siyasetinin acımasız tatbikçisi Dyer, 23 Temmuz 1927’de İngiltere’de Bristol yakınlarında Long Ashton denilen yerde öldü.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
