Rasathanede devrin ünlü astronomları Ali Kuşcu, Bursalı Kadızade Rumi,Gıyaseddin Cemşid çağdaşları ile birlikte çalıştılar. Son kısımları 1449 yılında Uluğ Bey tarafından tamamlanan ve tarihe Uluğ Bey Ziyci olarak geçecek eseri bu rasathanede hazırladılar. İslam dünyasında astronomi çalışmalarının diğer ilimlere göre daha erken bir dönemde başlamasının ve kısa zamanda diğer ilimlerin fevkinde bir ilerleme göstermesinin arkasında, hiç şüphesiz ibadet vakitlerinin hassas bir tarzda tanzim edilme ihtiyacının bulunduğu bilinmektedir. Ancak bunun ötesinde, Müslüman bilim adamlarının doğudan Hint ve Çin, batıdan da Yunan bilimsel birikimlerinden iyi bir miras devralmaları ve bunu yerinde değerlendirerek ileriye götürmeleri de ciddi bir etken olmuştur. Bu medeniyetlerden intikal eden astronomi eserlerinin mühim bir kısmı, pek çok problemin çözümü için ihtiyaç duyulan altyapıyı belirli bir seviyeye getirmiş bulunmaktaydı. Müslüman astronomlar dini ihtiyaçlardan doğan ilmi çalışmalarından ortaya çıkan altyapı avantajıyla, diğer medeniyetlerden intikal eden mirası bir arada değerlendirerek astronomi ilminin problemlerini büyük ölçüde çözmeye çalışmışlar ve bunda da büyük başarı elde etmişlerdir. Zamanın geçmesiyle Müslüman astronomlar, daha iyi ve dakik neticelerin elde edilmesinin ancak uzun süreli ve doğru rasadlar sonucunda elde edilebileceği gerçeğinin farkına varmışlardır. Bağdat ve Şam gibi merkezlerde bazı rasadhanelerin var olmasına rağmen ciddi ve dakik gözlemlerin ancak iyi donanımlı rasadhaneler vasıtasıyla mümkün olacağını zamanın hükümdarlarına ifade eden astronomi alimleri, istediklerini ancak Hükümdar Hülagu (1253-1265) zamanında elde ettiler. Nasiruddin Tusi`nin (ö. 1274) gayretleriyle açılan ve Zic-i İlhani`nin hazırlanmasıyla çalışmalarını tamamlayan Meraga Rasadhanesi`ni Semerkand`ta açılan Uluğ Bey Rasadhanesi takip etti. Bu rasadhane aşağıda da ifade edileceği üzere Meraga`da hazırlanan zicin tashihi gayesini gütmekteydi. Uluğ Bey (1394-1449) ve etrafındaki seçkin astronomlar tarafından bu rasadhanede hazırlanan Zic, kısa zamanda İslam dünyası ve Avrupa astronomları arasında kullanılmaya başlandı. Zic`te öncelikle Uluğ Bey ve arkadaşlarıyla birlikte hazırladıkları Zic hakkında kısa bilgi verilmekte, daha sonra Farsça olarak telif edilen zicin Türk-İslam medeniyetinin diğer dilleri olan Arapça ve Türkçe`ye tercümesi ele alınmaktadır. Bundan sonra zicten faydalanılarak yapılan çalışmalarla, teshil ve tashih çalışmaları değerlendirilmektedir. Bahsedilen konularda tesbit edilen bütün eser isimleri ve yazarları tesbit edilebildiği ölçüde verilmeye çalışılmıştır. Uluğ Bey Asıl adı Muhammed Turagay Uluğ Bek b. Şahruh b. Emir Timür olup 1394 yılında Güney Azerbaycan`ın Sultaniye şehrinde doğmuştur. Babası Emir Timur`un oğlu Şahruh, annesi Gevher Şad`tır. İyi bir eğitimden geçtikten sonra 1407`de önce Horasan, Mazenderan, Türkistan, bir süre sonra da Maveraünnehr`i de içine alan geniş bir bölgenin valisi oldu. Hayatının son iki senesinde babasının yerine hükümdar oldu. Ancak üç seneye yakın süren bir hükümdarlıktan sonra, oğlu Abdüllatif tarafından tertip edilen bir suikast sonucu öldürüldü (1449). Uluğ Bey, Semerkand`ı idari merkez olarak seçti ve burayı büyük bir ilim, kültür ve sanat merkezi haline getirmek için ciddi gayret sarfetti. Kendisi de bir edip, sanatkar ve alim olan Uluğ Bey, kısa zamanda çağının kıymetli ilim adamlarını ve şairlerini etrafında topladı, onlara değer verdi ve çalışmalarını takdir etti. Kendisi de bizzat ilmi çalışmalara katılarak, bilhassa matematik ve astronomide ciddi çalışmalar yaptı. Gençliğinde ziyaret ettiği Meraga rasadhanesinin kalıntılarından etkilenerek Semerkand`a büyük bir rasadhane inşa ettirdi (1420-1). Çağının büyük astronom ve matematikçilerini buraya toplayarak yeni bir zic hazırlama projesini yürüttü. 1437 yılına kadar aralıksız devam eden zic çalışmaları, aralarında Gıyaseddin Cemşid el-Kaşi (ö. 1429), Kadızade Rumi (1337-1430) ve Ali Kuşçu (ö. 1474) gibi kıymetli alimlerin de bulunduğu bir heyetin gayretleriyle tamamlandı. Nasiruddin Tusi ve ekibi tarafından Meraga Rasadhanesinde hazırlanan Zic-i İlhani`nin hatalarını tashih eden bu Zic, kısa zamanda hem İslam dünyası, hem de gayr-i müslim topraklarda yaşayan astronomi ve astroloji alimlerince yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandı. Çalışma, zicin Osmanlı dünyasındaki etkisi ve yaygınlığı konusunda olduğundan dolayı, gerek Avrupa`da gerekse dünyanın diğer bölgelerinde kullanılması konusuna burada değinilmeyecekt Uluğ Bey Zici Başta bahsedildiği üzere İslam dünyasında ibadet vakitleri ve ziraat çalışmaları dolayısıyla büyük önem arzeden astronomi çalışmaları zamanla rasadhane yapımını ve dolayısıyla hassas ziclerin hazırlanmasını netice vermiştir. Müslüman astronomlar tarafından hazırlanan zicler gerek İslam dünyasında gerekse diğer ülkelerde uzun yıllar astronom, astrolog ve muvakkıtlar tarafından kullanılmıştır. İslam dünyasında hazırlanan pek çok zic arasında en çok tutulan ve kullanılanları Ebü`l-Vefa el-Buzcani (ö. 998), el-Bettani (858-929), İbn Yunus (Zicü`l-Hakimi) (ö. 1009), Nasiruddin Tusi ve İbnü`ş-Şatir`ın (Zicü İbni`ş-Şatir) (1304-1376) Dımaşk`ta (Şam) hazırladığı ziclerlerdir. Bu zicler arasında en yaygını, hükümleri en şümullüsü ve derli-toplusu Nasiruddin et-Tusi`nin hazırladığı Zic-i İlhani`dir. Bunlardan başka İslam dünyasında ve diğer alanlarda en uzun süre kullanılan zic olma özelliği Uluğ Bey`in hazırladığı Zic-i Gürgani adıyla bilinen meşhur zice aittir. "Zic-i Gürgani", "Zic-i Hakani", "Zic-i Uluğ Bey", "Zic-i Cedid-i Sultani" gibi isimlerle tanınan Uluğ Bey Zici`nin hazırlanması çalışmaları rasadhanenin inşa edildiği yıldan hemen sonra başlamıştır. Çalışmaya yukarıda isimleri zikredilen kişilerin yanı sıra yüz kadar seçkin rasıd ve astronom katılmıştır. Rasadlar 1437 yılına kadar devam ederken, zicin tamamlanması bir süre daha sürmüş ve ancak 1449 yılında son halini almıştır. Uluğ Bey çalışmaları bizzat takip etmiş, gözlemleri ve zicin yazılmasını yakından izlemiştir. Zice yazdığı önsözde, kendisinin ve arkadaşlarının bu zici niçin ve nasıl hazırladıkları konularında bilgi verdikten sonra katkıda bulunan alimlerin isimlerini ayrı ayrı zikretmiştir. Rasadhanede bir taraftan gözlemler yapılmış diğer yandan da yeni rasad aletleri geliştirilmiştir. Yapılan rasadlar sonucunda alınan sonuçlar dakika, saniye, salise ve rabia cinsinden yani sittini hesabına göre verilmiştir. Buna göre hazırlanan Zic bir önsöz ve dört bölümden meydana gelir. Birinci Bölüm kronoloji ve zaman hesaplamalarında farklı sistemlerin tanımı, çevre ülkelerde kullanılan takvimlerle bunların birbirlerine çevrilmeleri, bu takvimlerin mühim günleri; İkinci Bölüm trigonometrik fonksiyonlar, ekliptikel ve ekvatoral koordinatlar, meridyen doğrultusu, enlem ve boylam tayini, iki yıldızın ve gezegenin uzaklıklarının tayini gibi astronomik tanımlarla pratik astronomi çalışmaları (gözlemlerin nasıl yapıldığı ve kullanıldığı); Üçüncü Bölüm Güneş`in Ay`ın ve gezegenlerin görünen hareketleriyle hareket teorileri, Ay ve Güneş tutulmaları, kainatın geosentrik sistemi kaidesi; Dördüncü Bölüm ise astrolojiden bahseder. Tamamı 42 babtan oluşan eserde bu bölümlerden başka gezegenlerin, Ay`ın ve Güneş`in hareket cetveli, ekliptikel koordinatlar ve 1018 yıldızın ismi, konumu ve kataloğu yer almaktadır. Semerkand enlemine göre tertip edilmiş olan zicin, daha sonra çeşitli alimler tarafından Mısır, Tunus ve İstanbul enlem ve boylamlarına göre adaptasyonu yapılmıştır. Meraga ve Semerkand Astronomi Okulları İslam dünyasında astronomi çalışmalarını etkileyen iki büyük ekol bulunmaktadır. Her ikisi de iki büyük rasadhane etrafında şekillenen bu ekoller asırlarca İslam dünyasında etkisini sürdürmüştür. Bu ekollerden ilki olan Meraga matematik-astronomi ekolu İlhanlı hükümdarı Hülagu (1253-1265) tarafından Azerbaycan-Meraga`da kurulmuştur. Bu ekolün önde gelen bilim adamlarından birisi olan Nasiruddin Tusi, sultana İslam dünyasının en büyük rasadhanesini inşa ettirtmiş ve burada meşhur zicini hazırlamıştır. Bu zic, Uluğ Bey Zici`nin hazırlanmasına kadar İslam dünyasında etkili olmuştur. Tusi`nin başında bulunduğu bu ekolden sonra İslam dünyasındaki tek ekol, Uluğ Bey`in rehberliğinde kurulan Semerkand Ekolü olmuştur. Bu ekolün müessesesi Semerkand Rasadhanesi olup, bilim heyetini ve fikir platformunu teşkil eden bellibaşlı temsilcileriyse Giyasuddin Cemşid el-Kaşi, Kadızade Rumi ve Ali Kuşçu`dur. Bu ekol Kadızade`nin ileri gelen öğrencilerinden Ali Kuşçu ile Fethullah Şirvani (1417-1486) vasıtasıyla Osmanlı bilim dünyasına taşınmış ve yaygınlık kazanmıştır. Söz konusu ekolün başlıca eseri de tabiatıyla Uluğ Bey`in Zic-i Cedid-i Sultani`si olmuştur. Uluğ Bey`in Zic`i, et-Tusi`nin Zici`nin otoritesini büsbütün yıkmasa bile en azından gölgelemiştir. Uluğ Bey Zici üzerine yapılan çalışmalar ekolün yerleşmesi ve Osmanlı dünyasında kabul edilmesi konusunda etkin bir rol oynamıştır. ZİC`İN OSMANLI DÜNYASINDAKI ETKISI Osmanlılar`da zic denildiğinde, özellikle on altıncı yüzyılın başlarından itibaren mutlak olarak Uluğ Bey Zici akla gelmektedir. Bu zic Osmanlılarda Zic-i Uluğ Bey adıyla yaygınlık kazanmıştır. Zic muhtemelen ilk defa Ali Kuşçu tarafından İstanbul`a getirilmiş ve yine onun vasıtasıyla yaygınlık kazanmıştır. Diğer yandan Semerkand ekolünün bir diğer taşıyıcısı olan Fethullah Şirvani`nin de bu zicin ve ekolün yayılmasında önemli katkısı vardır. Osmanlılar`da müneccim ve muvakkıtlar hemen bütün çalışmalarında, hususiyle takvimlerin hazırlanmasında Cassini Zici`nin, Halifezade Çinari İsmail Efendi (ö. 1790) tarafından Türkçe`ye tercüme edilmesine kadar hep bu zic kullanılmıştır. Zicin gerek medreselerde gerekse hususi astronomi derslerinde kullanıldığına dair pek çok kayıt bulunmaktadır.
Semerkant Rasathanesi
Kısaca: Semerkant Rasathanesi, 1421 yılında Uluğ Bey tarafından yaptırılan 3 katlı gözlem evi. ...devamı ☟
Rasathanede devrin ünlü astronomları Ali Kuşcu, Bursalı Kadızade Rumi,Gıyaseddin Cemşid çağdaşları ile birlikte çalıştılar. Son kısımları 1449 yılında Uluğ Bey tarafından tamamlanan ve tarihe Uluğ Bey Ziyci olarak geçecek eseri bu rasathanede hazırladılar. İslam dünyasında astronomi çalışmalarının diğer ilimlere göre daha erken bir dönemde başlamasının ve kısa zamanda diğer ilimlerin fevkinde bir ilerleme göstermesinin arkasında, hiç şüphesiz ibadet vakitlerinin hassas bir tarzda tanzim edilme ihtiyacının bulunduğu bilinmektedir. Ancak bunun ötesinde, Müslüman bilim adamlarının doğudan Hint ve Çin, batıdan da Yunan bilimsel birikimlerinden iyi bir miras devralmaları ve bunu yerinde değerlendirerek ileriye götürmeleri de ciddi bir etken olmuştur. Bu medeniyetlerden intikal eden astronomi eserlerinin mühim bir kısmı, pek çok problemin çözümü için ihtiyaç duyulan altyapıyı belirli bir seviyeye getirmiş bulunmaktaydı. Müslüman astronomlar dini ihtiyaçlardan doğan ilmi çalışmalarından ortaya çıkan altyapı avantajıyla, diğer medeniyetlerden intikal eden mirası bir arada değerlendirerek astronomi ilminin problemlerini büyük ölçüde çözmeye çalışmışlar ve bunda da büyük başarı elde etmişlerdir. Zamanın geçmesiyle Müslüman astronomlar, daha iyi ve dakik neticelerin elde edilmesinin ancak uzun süreli ve doğru rasadlar sonucunda elde edilebileceği gerçeğinin farkına varmışlardır. Bağdat ve Şam gibi merkezlerde bazı rasadhanelerin var olmasına rağmen ciddi ve dakik gözlemlerin ancak iyi donanımlı rasadhaneler vasıtasıyla mümkün olacağını zamanın hükümdarlarına ifade eden astronomi alimleri, istediklerini ancak Hükümdar Hülagu (1253-1265) zamanında elde ettiler. Nasiruddin Tusi`nin (ö. 1274) gayretleriyle açılan ve Zic-i İlhani`nin hazırlanmasıyla çalışmalarını tamamlayan Meraga Rasadhanesi`ni Semerkand`ta açılan Uluğ Bey Rasadhanesi takip etti. Bu rasadhane aşağıda da ifade edileceği üzere Meraga`da hazırlanan zicin tashihi gayesini gütmekteydi. Uluğ Bey (1394-1449) ve etrafındaki seçkin astronomlar tarafından bu rasadhanede hazırlanan Zic, kısa zamanda İslam dünyası ve Avrupa astronomları arasında kullanılmaya başlandı. Zic`te öncelikle Uluğ Bey ve arkadaşlarıyla birlikte hazırladıkları Zic hakkında kısa bilgi verilmekte, daha sonra Farsça olarak telif edilen zicin Türk-İslam medeniyetinin diğer dilleri olan Arapça ve Türkçe`ye tercümesi ele alınmaktadır. Bundan sonra zicten faydalanılarak yapılan çalışmalarla, teshil ve tashih çalışmaları değerlendirilmektedir. Bahsedilen konularda tesbit edilen bütün eser isimleri ve yazarları tesbit edilebildiği ölçüde verilmeye çalışılmıştır. Uluğ Bey Asıl adı Muhammed Turagay Uluğ Bek b. Şahruh b. Emir Timür olup 1394 yılında Güney Azerbaycan`ın Sultaniye şehrinde doğmuştur. Babası Emir Timur`un oğlu Şahruh, annesi Gevher Şad`tır. İyi bir eğitimden geçtikten sonra 1407`de önce Horasan, Mazenderan, Türkistan, bir süre sonra da Maveraünnehr`i de içine alan geniş bir bölgenin valisi oldu. Hayatının son iki senesinde babasının yerine hükümdar oldu. Ancak üç seneye yakın süren bir hükümdarlıktan sonra, oğlu Abdüllatif tarafından tertip edilen bir suikast sonucu öldürüldü (1449). Uluğ Bey, Semerkand`ı idari merkez olarak seçti ve burayı büyük bir ilim, kültür ve sanat merkezi haline getirmek için ciddi gayret sarfetti. Kendisi de bir edip, sanatkar ve alim olan Uluğ Bey, kısa zamanda çağının kıymetli ilim adamlarını ve şairlerini etrafında topladı, onlara değer verdi ve çalışmalarını takdir etti. Kendisi de bizzat ilmi çalışmalara katılarak, bilhassa matematik ve astronomide ciddi çalışmalar yaptı. Gençliğinde ziyaret ettiği Meraga rasadhanesinin kalıntılarından etkilenerek Semerkand`a büyük bir rasadhane inşa ettirdi (1420-1). Çağının büyük astronom ve matematikçilerini buraya toplayarak yeni bir zic hazırlama projesini yürüttü. 1437 yılına kadar aralıksız devam eden zic çalışmaları, aralarında Gıyaseddin Cemşid el-Kaşi (ö. 1429), Kadızade Rumi (1337-1430) ve Ali Kuşçu (ö. 1474) gibi kıymetli alimlerin de bulunduğu bir heyetin gayretleriyle tamamlandı. Nasiruddin Tusi ve ekibi tarafından Meraga Rasadhanesinde hazırlanan Zic-i İlhani`nin hatalarını tashih eden bu Zic, kısa zamanda hem İslam dünyası, hem de gayr-i müslim topraklarda yaşayan astronomi ve astroloji alimlerince yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandı. Çalışma, zicin Osmanlı dünyasındaki etkisi ve yaygınlığı konusunda olduğundan dolayı, gerek Avrupa`da gerekse dünyanın diğer bölgelerinde kullanılması konusuna burada değinilmeyecekt Uluğ Bey Zici Başta bahsedildiği üzere İslam dünyasında ibadet vakitleri ve ziraat çalışmaları dolayısıyla büyük önem arzeden astronomi çalışmaları zamanla rasadhane yapımını ve dolayısıyla hassas ziclerin hazırlanmasını netice vermiştir. Müslüman astronomlar tarafından hazırlanan zicler gerek İslam dünyasında gerekse diğer ülkelerde uzun yıllar astronom, astrolog ve muvakkıtlar tarafından kullanılmıştır. İslam dünyasında hazırlanan pek çok zic arasında en çok tutulan ve kullanılanları Ebü`l-Vefa el-Buzcani (ö. 998), el-Bettani (858-929), İbn Yunus (Zicü`l-Hakimi) (ö. 1009), Nasiruddin Tusi ve İbnü`ş-Şatir`ın (Zicü İbni`ş-Şatir) (1304-1376) Dımaşk`ta (Şam) hazırladığı ziclerlerdir. Bu zicler arasında en yaygını, hükümleri en şümullüsü ve derli-toplusu Nasiruddin et-Tusi`nin hazırladığı Zic-i İlhani`dir. Bunlardan başka İslam dünyasında ve diğer alanlarda en uzun süre kullanılan zic olma özelliği Uluğ Bey`in hazırladığı Zic-i Gürgani adıyla bilinen meşhur zice aittir. "Zic-i Gürgani", "Zic-i Hakani", "Zic-i Uluğ Bey", "Zic-i Cedid-i Sultani" gibi isimlerle tanınan Uluğ Bey Zici`nin hazırlanması çalışmaları rasadhanenin inşa edildiği yıldan hemen sonra başlamıştır. Çalışmaya yukarıda isimleri zikredilen kişilerin yanı sıra yüz kadar seçkin rasıd ve astronom katılmıştır. Rasadlar 1437 yılına kadar devam ederken, zicin tamamlanması bir süre daha sürmüş ve ancak 1449 yılında son halini almıştır. Uluğ Bey çalışmaları bizzat takip etmiş, gözlemleri ve zicin yazılmasını yakından izlemiştir. Zice yazdığı önsözde, kendisinin ve arkadaşlarının bu zici niçin ve nasıl hazırladıkları konularında bilgi verdikten sonra katkıda bulunan alimlerin isimlerini ayrı ayrı zikretmiştir. Rasadhanede bir taraftan gözlemler yapılmış diğer yandan da yeni rasad aletleri geliştirilmiştir. Yapılan rasadlar sonucunda alınan sonuçlar dakika, saniye, salise ve rabia cinsinden yani sittini hesabına göre verilmiştir. Buna göre hazırlanan Zic bir önsöz ve dört bölümden meydana gelir. Birinci Bölüm kronoloji ve zaman hesaplamalarında farklı sistemlerin tanımı, çevre ülkelerde kullanılan takvimlerle bunların birbirlerine çevrilmeleri, bu takvimlerin mühim günleri; İkinci Bölüm trigonometrik fonksiyonlar, ekliptikel ve ekvatoral koordinatlar, meridyen doğrultusu, enlem ve boylam tayini, iki yıldızın ve gezegenin uzaklıklarının tayini gibi astronomik tanımlarla pratik astronomi çalışmaları (gözlemlerin nasıl yapıldığı ve kullanıldığı); Üçüncü Bölüm Güneş`in Ay`ın ve gezegenlerin görünen hareketleriyle hareket teorileri, Ay ve Güneş tutulmaları, kainatın geosentrik sistemi kaidesi; Dördüncü Bölüm ise astrolojiden bahseder. Tamamı 42 babtan oluşan eserde bu bölümlerden başka gezegenlerin, Ay`ın ve Güneş`in hareket cetveli, ekliptikel koordinatlar ve 1018 yıldızın ismi, konumu ve kataloğu yer almaktadır. Semerkand enlemine göre tertip edilmiş olan zicin, daha sonra çeşitli alimler tarafından Mısır, Tunus ve İstanbul enlem ve boylamlarına göre adaptasyonu yapılmıştır. Meraga ve Semerkand Astronomi Okulları İslam dünyasında astronomi çalışmalarını etkileyen iki büyük ekol bulunmaktadır. Her ikisi de iki büyük rasadhane etrafında şekillenen bu ekoller asırlarca İslam dünyasında etkisini sürdürmüştür. Bu ekollerden ilki olan Meraga matematik-astronomi ekolu İlhanlı hükümdarı Hülagu (1253-1265) tarafından Azerbaycan-Meraga`da kurulmuştur. Bu ekolün önde gelen bilim adamlarından birisi olan Nasiruddin Tusi, sultana İslam dünyasının en büyük rasadhanesini inşa ettirtmiş ve burada meşhur zicini hazırlamıştır. Bu zic, Uluğ Bey Zici`nin hazırlanmasına kadar İslam dünyasında etkili olmuştur. Tusi`nin başında bulunduğu bu ekolden sonra İslam dünyasındaki tek ekol, Uluğ Bey`in rehberliğinde kurulan Semerkand Ekolü olmuştur. Bu ekolün müessesesi Semerkand Rasadhanesi olup, bilim heyetini ve fikir platformunu teşkil eden bellibaşlı temsilcileriyse Giyasuddin Cemşid el-Kaşi, Kadızade Rumi ve Ali Kuşçu`dur. Bu ekol Kadızade`nin ileri gelen öğrencilerinden Ali Kuşçu ile Fethullah Şirvani (1417-1486) vasıtasıyla Osmanlı bilim dünyasına taşınmış ve yaygınlık kazanmıştır. Söz konusu ekolün başlıca eseri de tabiatıyla Uluğ Bey`in Zic-i Cedid-i Sultani`si olmuştur. Uluğ Bey`in Zic`i, et-Tusi`nin Zici`nin otoritesini büsbütün yıkmasa bile en azından gölgelemiştir. Uluğ Bey Zici üzerine yapılan çalışmalar ekolün yerleşmesi ve Osmanlı dünyasında kabul edilmesi konusunda etkin bir rol oynamıştır. ZİC`İN OSMANLI DÜNYASINDAKI ETKISI Osmanlılar`da zic denildiğinde, özellikle on altıncı yüzyılın başlarından itibaren mutlak olarak Uluğ Bey Zici akla gelmektedir. Bu zic Osmanlılarda Zic-i Uluğ Bey adıyla yaygınlık kazanmıştır. Zic muhtemelen ilk defa Ali Kuşçu tarafından İstanbul`a getirilmiş ve yine onun vasıtasıyla yaygınlık kazanmıştır. Diğer yandan Semerkand ekolünün bir diğer taşıyıcısı olan Fethullah Şirvani`nin de bu zicin ve ekolün yayılmasında önemli katkısı vardır. Osmanlılar`da müneccim ve muvakkıtlar hemen bütün çalışmalarında, hususiyle takvimlerin hazırlanmasında Cassini Zici`nin, Halifezade Çinari İsmail Efendi (ö. 1790) tarafından Türkçe`ye tercüme edilmesine kadar hep bu zic kullanılmıştır. Zicin gerek medreselerde gerekse hususi astronomi derslerinde kullanıldığına dair pek çok kayıt bulunmaktadır.
Bu konuda henüz görüş yok.
Uluğ Bey Rasathanesi
2 yıl öncesonra Semerkant’ta yaptırdığı büyük rasathanedir ve dış görünümü gezel bir rasathanedir. Uluğ Bey Rasathanesi de denilen bu rasathane, Semerkant Medresesi’nde...
Uluğ Bey Rasathanesi, Semerkand, ,Semerkant
2 yıl önceSemerkant, Özbekistan'ın 12 ilinden biri olan Semerkant ilinin yönetim merkezi olan şehir. Zerefşan Nehri vadisinde, Taşkent'in 275 km güneybatısında...
Semerkand, Semerkand (şehir), Semerkant (Kitap), Semerkand (dergi), Anlam ayrımTakiyüddin'in Rasathanesi
2 yıl önceTakiyüddin'in Rasathanesi (Dar-ü'r Rasad-ül Cedid), 1575 yılında Osmanlı bilgini Takiyüddin tarafından İstanbul'da Tophane sırtlarında kurulan gözlemevidir...
Bursalı Kadızade Rumi
2 yıl önceBursalı Kadızade Rumi (yak. 1364, Bursa, Osmanlı Devleti – 1436, Semerkant, Timur İmparatorluğu) Asıl adı Selahaddin Musa, ortaçağın ünlü Türk matematik...
Uluğ Bey (anlam ayrımı)
6 yıl önceBey Rasathanesi, Uluğ Bey tarafından yaptırılan Semerkant'ta bulunan 3 katlı bir gözlem evi Uluğ Bey Medresesi, Uluğ Bey tarafından Semerkant'ta Rigestan...
Uluğ Bey
2 yıl öncediğer torunlarından Halil Sultan, taht üzerinde hak iddia etmeye başladı. Semerkant savunucuları Uluğ Bey ve beraberindeki emirleri şehre sokmayınca Buhara’ya...
Uluğ Bey, Uluğ BeyAli Kuşçu
2 yıl önceTajrid-al-Kalam Ali Kuşçu'nun Orta Asya'dan İstanbul'a seyahati Semerkant'ta Uluğ Bey Rasathanesi'nin girişi Ali Kuşçu'nun Eyüp'teki mezarı, baş taşı. Ali Kuşçu'nun...
Ali Kuşçu, Ali Kuşçu