Seçim Sistemi ve Siyasi Partiler

Kısaca: Seçim Sistemi. Anayasa, seçim sistemini de düzen-lemiştir. Seçimler nispi temsil sistemine göre; genel, eşit ve gizli oyla tek dereceli olarak, bütün yurtta aynı günde, oy-ların sayım ve dökümü tutanaklara geçirilerek açık olarak yapılır. ...devamı ☟

Seçim Sistemi. Anayasa, seçim sistemini de düzen-lemiştir. Seçimler nispi temsil sistemine göre; genel, eşit ve gizli oyla tek dereceli olarak, bütün yurtta aynı günde, oy-ların sayım ve dökümü tutanaklara geçirilerek açık olarak yapılır. Her il bir seçim çevresi, her muhtarlık bir seçim böl-gesidir.

Seçimlerde ülke düzeyinde %10 barajı uygulanır. Genel seçimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrenin tümünde geçerli oyların %10’unu geçemeyen par-tiler milletvekili çıkaramaz. Seçim sonucuna göre, millet-vekillerinin partilere paylaştırılmasında d’Hont sistemi uygu-lanır.

Siyasi Partiler. Çoğulcu ve katılımcı demokratik ya-şamın vazgeçilmez öğeleri kabul edilen siyasi partiler, Ana-yasa'ya göre önceden izin alınmadan kurulur. Milletvekili ye-terliliğine sahip en az 30 kurucu üyenin İçişleri Bakanlığı’na bildirimi ile tüzel kişilik kazanırlar. 18 yaşını doldurmuş her Türk vatandaşının kurulu bir siyasi partiye girme hakkı vardır. Genel çizgileriyle sav-cı ve yargıçlar, Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ve or-taöğretim öğrencileri, siyasi partilere üye olamazlar.

Bir siyasi partinin tüzük, program ve eylemleri, dev-letin bağımsızlığına; ülkesi ve ulusu ile bölünmez bü-tünlüğüne; insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilke-lerine, ulusun egemenliğine, demokratik ve laik Cumhu-riyet ilkelerine aykırı olduğu; sınıf ya da zümre diktatör-lüğünü veya herhangi bir dik-tatörlüğü savunduğu ve yer-leştirmeyi amaçladığı, suç işlemeyi teşvik ettiği takdirde Yargıtay Cumhuriyet Başsav-cısı’nın açacağı dava üzerine

Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılabilir veya işlediği fiilin ağırlığına göre devlet yardımından kısmen veya ta-mamen yoksun bırakılabilir.

Türkiye’de 12 Eylül 1980 askeri müdahalesiyle tüm siyasi partiler kapatılmıştır. 1983 yılında siyasi partilerin kurul-masına yeniden izin verilmiştir. Aynı yıl yapılan seçimlerde Anavatan Partisi (ANAP) tek başına iktidara gelirken, Halkçı Parti (HP) ve Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) muhalefet partileri olarak parlamentoda yer almışlardır.

3 Kasım 2002 tarihinde yapılan milletvekili son genel seçim-lerine,Parlamento’da temsil edilen ve edilmeyen; sayıları 50’den fazla olan siyasi partinin sadece 19 tanesi ka-tılmıştır.

%34.28 oranında oy alan Recep Tayyip Erdoğan’ın liderli-ğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Parlamento’nun 550 sandalyesinden 363’ünü elde ederek tek başına hükü-met kurabilecek çoğunluğa ulaşmayı başarmıştır. Parlamen-toya girebilen ikinci parti CHP ise %19.39 oy oranıyla 178 milletvekili çıkarmıştır. Ayrıca bağımsız adaylardan 9 tane de milletvekili seçilmiştir. DYP %9.54, MHP %8.36, ANAP %5.13 ve DSP %1.22’lik oy oranıyla, %10’luk ülke barajını aşama-yan diğer partiler gibi Parlamento dışında kalmışlardır.

Siyasi partilerin mali yapıları ve denetimleri. Siyasi partilerin gelir kaynakları; üye aidatları, gerçek ve tüzel kişilerin, sınırları Siyasi Partiler Yasası ile belirlenmiş bağış-ları ve aynı yasa ile koşulları belirlenmiş devlet yardımıdır. Kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlerin siyasi partilere taşınır ya da taşınmaz mal, para ya da haklar bağışlamaları yasaktır.

Ayrıca yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, ya-bancı uyruklu kişilerden, yabancı ülkelerdeki dernek, grup ve kurumlardan para ve mal olarak bağış ya da yardım alan siyasi partiler temelli kapatılır.

Siyasi partilerin mali denetimlerini yapma görev ve yetkisi Anayasa Mahkemesi’nindir. Anayasa Mahkemesi bu görevini Siyasi Partiler Yasası çerçevesinde yerine getirir ve verdiği karar kesindir.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.