Türkçe Bilgi: Simko

Simko ya da İsmail Ağa Şıkaki (Farsça: Ø³Ù…ÚéÙˆ Simko, Ø§Ø³Ù…Ø§Ø¹ÛŒÙ„ Ø§Ù‚Ø§ÛŒ Ø³Ù…ÚéÙˆ, Isma'Ä«l Agha-ye Simko, Ø§Ø³Ù…Ø§Ø¹ÛŒÙ„ Ø³ÛŒÙ…ÛŒØªÙ‚Ùˆ Isma'Ä«l Simitqo; d. 1887? - ö. 26 Temmuz 1930 Uşnu), Kaçar döneminin sonları ve Pehlevi döneminin başlangıcında İran Kürdistanında hakimiyeti sürdürmüş Kürt lideri. Bugünkü İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Selmas (Şapur) bölgesinde Selmas ve Urmiye'nin güneybatısında Kotur, Mergaver, Bradost ve etrafındaki en büyük aşireti olan Şıkak Aşiretinin reisinin oğlu olarak doğumuştur. 1910'da Kotur'un bir kısmını elde eden Osmanlı Devleti, Simko'ya Kotur, Çehrik ve Soma'nın yönetimini vaadedip Osmanlı tebaasına geçmesini önermiştir. Fakat Simko bu öneriyi kabul etmemiş ve İran hükumetine bağlılığını ilan ederek Osmanlı'ya karşı direniş hareketi başlamıştır. I. Dünya Savaşı sırasında Alman İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti'nin ajanları İran'a karşı harekete geçmesini önerdiğinde Simko bunu kabul etmiştir. Ancak İran'a karşı hareketin başladığında hareketin başına geçemediği için safını değiştirerek Rusya İmparatorluğu'na bağlanmış ve Rus ordusuyla birlikte Şark Cephesi Osmanlı'ya saldırmıştır. Rusların çekilmesinden sorna İran'da Osmanlı sınırı ile Urmiye Gölü arasındaki Savucbulak (Mahabad), Maku, Hoy, Kotur, Dilman, Sakkız, Serdeşt, Bane ve Bukan gibi Kürt bölgesi nin hakimiyetini elde etmiş ve Uremiye ve Selmas kentlerine de yayılmaya çalışmıştır. Aynı dönemde Tebriz'de kurulan Azadistan'ın lideri Muhammed Hiyabani ile ilişiki kurmuştur. Bu sırada eski dostu Seyit Taha (Şeyh Ubeydullah Nehri'nin torunu)'nın etkisiyle "Bağımsız Kürdistan" fikrini benimsemiş ve 1922'de "Bağımsız Kürdistan"ın kralı ilan edip hükumetini kurmuştur. Ancak kısa sürede başkenti Çehrik düşmüştür ve Simko Türkiye topraklarına kaçmak zorunda kalmıştır. 1922 kışın Şeyh Mahmut Berzenci'nin hakimiyeti altındaki Süleymaniye'ye geçmiş ve Kürt reislerinin toplantıya katılmıştır. Bu toplantıda Türkiye'ye yakınlaşarak İngilizler karşı mücadele etme kararı alınmıştır. 1924'de İran hükumeti tekrar ayaklanmayacağı koşuluyla affedildiği için İran'a dönmüştür. Fakat 1926'de tekrar ayaklanmış ve Selmas'a saldırmıştır. 1925'de yeni hanedanı kuran Rıza Han tarafından yenilince Türkiye'ye kaçmış ordan da Kuzey Irak'a geçmiştir. 1928'de Pehlevi Hanedanı tekrar af edeceğini söz ederek Simko'nun İran'a dönmesini istemiştir. Temmuz 1930'da Simko birkaç atlı ile birlikte Tebriz'e gitmiş ve törenle karşılanmıştır. Fakat İran hükumeti Simko ve oğlu Hüsrev'i öldürmüş ve cesetlerini Urmiye'ye götürüp sallandırdı.

İlgili kitaplar

* M.S. Lazarev (Çev.: Mehmet Demir), Emperyalizm ve Kürt Sorunu (1917-1923), Öz-Ge Yayınları, Ankara, ISBN 975-7861-00-6. * Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü ile Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü Kürt Komisyonu (Çev.: M. Aras), Yeni ve Yakın Çağda Kürt Siyaset Tarihi, Pêrí yayınları, İstanbul, Temmuz 1998, ISBN 975-8245-06-6. }

Kaynaklar

Vikipedi

Simko

İlgili kitaplar

Kaynaklar

Simko Resimleri

Siemens Opera Yarışması

Levent Sülün

Nasturi Ayaklanması

Azadistan

Barzani Aşireti

Küresünniler

Şemdinli

Ferzende

Simko

Simko Hakkında Detaylı Bilgi

İlgili kitaplar

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Simko Resimleri

Okuma Önerileri

Siemens Opera Yarışması

Levent Sülün

Nasturi Ayaklanması

Azadistan

Barzani Aşireti

Küresünniler

Şemdinli

Ferzende