Sinan Paşa (Hoca Paşa)

Kısaca: Sinan Paşa (Hoca Paşa) On beşinci asır müderrislerinden ve edebiyatçı. İstanbul’un ilk kadısı büyük âlim Hızır Beyin oğludur. İsmi Yûsuf bin Hızır Bey bin Celâleddîn olup, lakabı Sinânüddîn’dir. ...devamı ☟

Sinan Paşa (Hoca Paşa) On beşinci asır müderrislerinden ve edebiyatçı. İstanbul’un ilk kadısı büyük alim Hızır Beyin oğludur. İsmi Yusuf bin Hızır Bey bin Celaleddin olup, lakabı Sinanüddin’dir. Hoca Paşa şanı ile meşhur oldu. Doğum tarihi ve yeri hakkında ihtilaf vardır. Birçok kaynak, 1440’ta İstanbul’da doğduğunu yazmaktadır.

Sinan Paşa, ilk tahsilini babasından gördü. Genç yaştayken, geniş bilgiye sahip oldu. Babasının 1459’da ölümü üzerine, Fatih Sultan Mehmed Han tarafından, önce Edirne’de bir medreseye sonra da Darülhadis’e müderris tayin edildi. Bir süre sonra, sultanın teveccühünü kazanarak Sahn müderrisi ve Hace-i Sultani, yani Sultan’a hoca oldu. İran’dan göç eden Ali Kuşçu’dan ders alan talebesi Molla Lütfi’nin, öğrendiği bilgileri kendisine tekrarlaması suretiyle matematik ilmini öğrendi.

Fatih, devlet işlerinde de bilgisinden faydalanmak için, hocasını 1470’te vezir tayin etti. 1473’te vezir-i azam olmuş ise de, aynı yıl görevden alındı. Hakkındaki dedikodulardan dolayı hapsedildiyse de, alimlerin araya girmesiyle hapisten çıkarılarak Sivrihisar kadılığına tayin edildi. Beş sene kadar bu vazifede kalan Sinan Paşa, Sultan İkinci Bayezid’in tahta geçmesi üzerine, 100 akçe yevmiye ile Edirne Darülhadis müderrisliğine tayin edildi. Sinan Paşa, Türkçe eserlerini bu vazifedeyken yazmıştır. Vefatına kadar bu görevde kalan Sinan Paşa, 1486’da vefat etti. Eyüp Sultan türbesinin bahçesine defnedildi. Bazı kaynaklarda ise Gelibolu’ya defnedildiği yazılıdır.

Sinan Paşanın keskin bir zekası, üstün bir anlayış kabiliyeti vardı. Bu kabiliyetiyle, genç yaşta geniş bir bilgiye sahip oldu. Son derece cömert ve derviş mizaçlıydı. Dünyaya değer vermezdi. Tasavvuf ehline büyük muhabbet gösterirdi.

Sinan Paşa, babasından sonra, Hızır Bey Mektebinin Sinan Paşa kolunu tesis etti. Tokatlı Molla Lütfi, Balıkesirli Sarı Gürz Muhyiddin, Aydınlı Karabali, Taceddin İbrahim, Kadızade-i Rumi’nin oğlu Muhyiddin Mehmed, Mevlana Abdurrahman Müeyyedzade, Şeyh Hacı Çelebi gibi kıymetli talebeler yetiştirdi.

Sinan Paşa, edebiyatta da üstün olup, nazım ve nesir halinde eserler yazdı. Nesirleri secili ve süslüydü. Buna, Sinan Paşa üslubu dendi. Sinan Paşa; matematik, hey’et, fıkıh, kelam ve ahlak mevzularına dair Türkçe ve Arapça eserler yazdı.

Türkçe eserleri:

1. Tazarruname: Türkçe olarak yazmış olduğu ilk ve en meşhur eseridir. Nesir halinde olup, içinde yer yer manzum kısımlar vardır. Tasavvufi bir eser olup, iki bölümden meydana gelir. Birinci bölüm Tazarruat kısmıdır. İkinci bölüm ise manzum bir fahriye ve bir hatimeden meydana gelmektedir. Bu bölüm, yedi büyük peygamberin hayatını anlatan bir Kısas-ı Enbiya niteliğindedir. Birçok nüshası vardır.

2. Nasihatname: Ahlaka dair, ikinci nesir tarzındaki eseridir. Güzel ahlak, ilmin faydası, kanaat, taat ve tevekküle teşvik, sünnet ve adab-ı Nebeviyyeye uymak, sükutu övme, tövbe ve sadakaya teşvik, ehlullahın medhi gibi mevzular vardır. Yer yer hikmetler anlatılır. Nasihatler verilir. Nasihatname’ye Ahlakname veya Maarifname’de denmiştir.

3. Tezkiret-ül-Evliya: Mensur bir eserdir. Alaeddin Attar’ın Tezkiret-ül-Evliya’sı örnek alınarak hazırlanmış bir eserdir.

Arapça eserleri:

1) Haşiye ala Şerh-il-Mülahhas: Kadızade Rumi’nin Çagmini Şerhi’ne yazılmış bir haşiyedir. 2) Risale min-el-Hendese: Ali Kuşçu’nun, Fatih’in huzurunda tartıştığı hendeseyle ilgili bir meselenin Sinan Paşa tarafından yazılmasıdır. 3) Haşiye ale’l Mevakıfi fil-Kelam, Şerif Cürcani’nin Şerh-ül-Mevakıf adlı kelam ilmiyle ilgili eserine yapılan haşiyedir. İkinci Bayezid zamanında yazılmıştır. 4) Beydavi Tefsirine Haşiye, 5) Feth-ül-Fethiyye, Ali Kuşçu’nun Fethiyye isimli eserinin şerhidir. 6) Risale ala Evveli Kitab-it-Tehareti min-el-Hidaye.

İlgili başlıklar

  • Türk Devlet ve Siyaset Adamları
  • Sadrazamlar
  • Müslüman Türk devletleri
  • Bu konuda henüz görüş yok.
    Görüş/mesaj gerekli.
    Markdown kullanılabilir.

    Sinan Paşa Camii
    2 yıl önce

    Sinan Paşa Camisi İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde yer alan Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş bir Osmanlı camisidir. İlçenin merkezinde yer alan Sinanpaşa...

    Sinan Paşa Camii, 1548, 1550, 1553, Beşiktaş, Kaptan-ı Derya, Kemer, Kubbe, Mimar Sinan, Mimarlık, Minare
    Koca Sinan Paşa
    2 yıl önce

    mimarlık şaheseri olan Sinan Paşa Köşkü'nü yaptırmıştır. Koca Sinan Paşa'ya ait tüm evraklar bugün Topkapı Sarayı'nda Sinan Paşa Arşivi'nde toplu olarak...

    Koca Sinan Paşa, Koca Sinan Paşa
    Bali Paşa Camii
    6 yıl önce

    Bali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde Bali Paşa caddesi Hoca Efendi sokağındadır. Kesmetaştandır ve minaresi klasik olarak sağındadır. II. Bayezid'in...

    Bali Paşa Camii, Ekrem Hakkı Ayverdi, Fatih, II. Bayezid, Mimar Sinan, Vakıflar, Hüsrev Paşa Türbesi, Bali Paşa, Mimar Ali
    Rüstem Paşa Camii
    2 yıl önce

    Paşa için Mimar Sinan'a yaptırıldı (1561). 1562 tarihli su mülknamesinde (Konyalı) caminin bittiği söylenir. Fakat ruhsatta öyle yazsa da Mimar Sinan...

    Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi (Kadırga)
    2 yıl önce

    Mehmet Paşa Külliyesi, Mimar Sinan'ın İstanbul Kadırga'da Şehit Mehmet Paşa yokuşunda bulunan ve cami ile külliyeden oluşan bir eseri. Sinan'ın en güzel...

    Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi (Kadırga), 1571, Avlu, Kadırga, Külliye, Mimar Sinan, Sokollu Mehmet Paşa, Sırp, Taslak şablonları, Çini, İstanbul
    Kılıç Ali Paşa Camii
    2 yıl önce

    Kaptan-ı Derya olmasından dolayı Kılıç Ali Paşa’ya denize cami yapmasını söyler. Bunun üzerine Paşa, Mimar Sinan ile anlaşır ve Tophane rıhtımının kenarına...

    Kılıç Ali Paşa Camii, 1580, Ayasofya, Hamam, Kılıç Ali, Medrese, Mimar Sinan, Tophane, Türbe, Çini, İstanbul
    Sultanzade Mehmed Paşa
    6 yıl önce

    Paşa yaklaşık 1603 tarihinde doğmuştur. Babası Damat Rüstem Paşa'nın torunlarından olan Abdurrahman Bey'di. Annesi Ayşe Hanım Sultan Cığalzade Sinan Paşa'nın...

    Behram Paşa Camii
    2 yıl önce

    Behram Paşa Camii, Diyarbakır valiliği yapan Behram Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmış Osmanlı eseridir. Caminin yapımına 1564 yılında başlanmış...