Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Sinyal Transdüksiyonu

Kısaca: sinyal transdüksiyonu bir hücrenin bir cins sinyal veya uyarıyı başka birine dönüştürme sürecidir. Çoğu zaman bu, hücre içinde enzimlerin yürüttüğü biyokimyasal reaksiyonlarla gerçekleşir, bunlar birbirine ikincil habercilerle bağlanıp bir "ikincil haberci yolu" oluştururlar. Bu süreçler genelde hızlı olur, iyon akıları durumunda milisaniyeler mertebesinde, protein ve lipit aracılıklı kinaz çağlayanı (''cascade'') durumunda dakikalar mertebesinde sürer. Çoğu sinyal transdüksiyonu işleminde sinya ...devamı ☟

sinyal transdüksiyonu bir hücrenin bir cins sinyal veya uyarıyı başka birine dönüştürme sürecidir. Çoğu zaman bu, hücre içinde enzimlerin yürüttüğü biyokimyasal reaksiyonlarla gerçekleşir, bunlar birbirine ikincil habercilerle bağlanıp bir "ikincil haberci yolu" oluştururlar. Bu süreçler genelde hızlı olur, iyon akıları durumunda milisaniyeler mertebesinde, protein ve lipit aracılıklı kinaz çağlayanı (cascade) durumunda dakikalar mertebesinde sürer. Çoğu sinyal transdüksiyonu işleminde sinyal ilk uyarandan ileri doğru yayıldıkça bu olaylara katılan protein ve diğer moleküllerin sayısı da artar ve böylece küçük bir sinyal büyük bir tepki doğurabilir; buna "sinyal kaskadı" denir. Bakteri ve diğer tek hücreli organizmalarda, hücrenin sahip olduğu sinyal trasndüksiyon süreçleri onun çevresine nasıl tepki vereceğini belirler. Çok hücreli organizmalarda organizmanın bir bütün olarak çalışmasını sağlamak için bireysel hücrelerin davranışlarını koordine eden pek çok sinyal transdüksiyon süreci gerekmektedir. Tahmin edileceği üzere, bir organizma ne kadar karmaşıksa organizmanın sahip olduğu sinyal transdüksiyon süreçlerinin repertuvarı da o derece karmaşık olmak durumundadır. Dolasıyla hücresel seviyede hem iç hem de dış çevrenin duyumu sinyal transdüksiyonuna dayalıdır. Çoğu hastalık, örneğin diyabet, ateroskleroz, özbağışıklık (otoimmünite), kanser, sinyal transdüksiyon yollarındaki bozukluklardan kaynaklanır. Bu durum, sinyal transdüksiyonunun biyoloji kadar tıpta da olan önemini ortaya koyar. == Genel Bakış Uyaran Sinyal transdüksiyon olaylarını uyaran çoğu molekül hücre dışından kaynaklanır ve hücre zarı içine yerleşmiş proteinlerle etkileşirler. Çok hücreli organizmalarda ikincil haberci sinyal kaskadlarını uyarıp hücrenin biyolojik etkinliğini organizmanın bütünü ile koordine etemeye yarayan pek çok küçük molekül ve peptit vardır. Bu moleküller işlevsel olarak hormonlar (örneğin melatonin), büyüme faktörleri (ör. epidermal büyüme faktörü), hücre dışı matriks bileşenleri (ör. fibronektin), sitokinler (ör. interferon gama), kemokinler (ör. RANTES), nörotransmiterler (ör. asetilkolin) ve nörotrofinler (ör. sinir büyüme faktörü) olarak sınıflandırılmışlardır. Bu sınıflandırmaların çoğu o sınıftaki moleküllerin moleküler yapısını göz önüne almaz. Örneğin, bir sınıf olarak nörotransmiterler endorfin gibi nöropeptitler ve serotonin ve dopamin gibi küçük moleküllerden oluşur. Hormonlar sinyal transdüksiyonunu başlatan jenerik bir molekül sınıfıdır, aralarında insülin (bir polipeptit), testosteron (bir steroit) ve epinefrin (bir küçük organik molekül) bulunur. Yukarıda sıralanmış uyaranlara ek olarak çevresel uyaranlar da sinyal transdüksiyon kaskadlarını uyarabilir. Retinaya düşen ışık, burun epitelinde bulunan koku reseptörlerine bağlanan kokular, tat tomurcuklarındaki tat reseptörlerini uyaran tatlar iyi bilinen örneklerdir. Tek hücreli organimalar da sinyal transdüksiyon yollarıyla birbirleriyle haberleşirler. Örneğin cıvık mantarlar aç kaldıkları zaman siklik AMP salgılarlar, bu da civarlarındaki hücreleri öbekleşmeleri için uyarır. Maya hücreleri eşeyli üremede birbirlerinin eşey tipini anlamak için üreme faktörleri kullanır. Tüm sinyal transdüksiyon uyaranlarının ortak özelliği, belli proteinlerin (hücre zarında veya hücre içinde) etkinliğini değiştirebilmeleri, ve bunun sonucunda hücrenin biolojik davranışının bir şekilde değişmesine yol açmalarıdır.

Tepkiler

Genlerin |etkinleşmesi, metabolizmada değişimler, hücrenin çoğalması veya hayatta kalmaya devam etmesi, hücre hareketinin uyarılması veya bastırılması, sinyal üretimi sonucu hücrenin verdiği tepkilerden bazılarıdır. Gen etkinleşmesi sonucunda başka hücresel değişimler de olur, çünkü tepki veren genlerin protein ürünleri arasında enzimler ve transkripsiyon faktörleri de bulunur. Sinyal iletim kaskadı sonucu üretilen transkripsiyon faktörleri sonra başka genleri de etkinleştirebilirler. Dolayısıyla bir ilk uyaran, bir sürü başka genin ifadesini tetikleyebilir, bu da çeşitli sayıda karmaşık fizyolojik olayı harekete geçirebilir. Bu olaylara örnek olarak insülin uyarısı sonucu kandan glikoz alımı, ve bakteri ürünlerinin uyarısı sonucu nötrofillerin bir enfeksiyon bölgesine göç etmeleri sayılabilir. Bir uyaranın etkisiyle etkinleşen genler grubuna ve bunların etkinleşme sırasına "genetik program" denir. Çoğu memeli hücresi hem bölünmek için hem de hayatta kalabilmek için uyarılmaya gerek duyar. Büyüme faktörü uyarısı olmayınca programlı hücre ölümü meydana gelir. Bu tür hücre dışı uyarımlar, hem çok hücreli hem de tek hücreli canlılarda hücre davranışının kontrolü için gereklidir. Sinyal transdüksiyon yolları biyolojik süreçler için o kadar merkezi bir role sahiptir ki onların bozulması pek çok hastalığa yol açar. == Notlar ==
== Genel kaynakça == *
;Teknik olmayan kaynaklar * Cosma Shalizi's "Signal transduction" Notebook from 2003-01-20 used under the GFDL with permission * Werner R. Loewenstein, The Touchstone of Life: Molecular Information, Cell Communication, and the Foundations of Life, Oxford University Press, 1999, ISBN 0-19-514057-5 ;Teknik kaynaklar * Gomperts, Kramer, Tatham, "Signal Transduction", AP/Elsevier [1], ISBN 0122896319. Reference book, for more information: http://www.cellbiol.net . * Gerhard Krauss, Biochemistry of Signal Transduction and Regulation, Wiley-VCH, 1999, ISBN 3-527-30378-2 * John T. Hancock, Cell Signalling, Addison-Wesley, 1998 ISBN 0-582-31267-1
== Dış bağlantılar == * Sinyal iletimi mekanizmaları ve kanser * Signal Transduction - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology * TRANSPATH(R) - A database about signal transduction pathways * Science's STKE - Signal Transduction Knowledge Environment, from the journal Science, published by AAAS. * ABD Milli Tıp Kütüphanesi (National Library of Medicine) "sinyal iletimi" tanım sayfası

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Transdüksiyon
2 yıl önce

aktarılması. Transdüksiyon, bir sinyalin bir ortamdan diğerine aktarılması. Örneğin, Sinyal transdüksiyonu (moleküler biyoloji) bir hücrenin bir cins sinyali başka...
Adenozin
6 yıl önce

Adenozinin fosforile edilmiş formları hücre enerji transferi, sinyal transdüksiyonu ve RNA sentezinde görevlidir. Molar kütlesi 267,2413 g/mol, kaynama...
Martin Rodbell
6 yıl önce

emekli olduğu 1994 yılına kadar da sinyal transdüksiyonu bölümünün başkanlığını yapmıştır. Sinyal transdüksiyonu alanındaki başarıları sayesinde 1994...
Reseptör (biyokimya)
2 yıl önce

aktive etmesine neden olurlar. Bazı bağlanma reseptörlerinin ise sinyal transdüksiyonu ile ilgileri yoktur. Örneğin, endositik reseptörler, bazı besinlerin...
Sinyal molekülü
6 yıl önce

Bir sinyal molekülü hücreler arası ilitişimde görevli bir bileşiktir.. Bu moleküller hücrelerden salınıp çeşitli süreçleri başlatmak üzere diğer hücreleri...
Corti organı
2 yıl önce

birbirinden ayrılır ve desteklenir. Corti organının işlevi ses sinyallerinin transdüksiyonu ve tüy hücrelerinin mümkün olduğunca fazla ses enerjisine maruz...
G proteini
2 yıl önce

gelen sinyalleri hücre içine ileten ve hücre içinde değişiklikler oluşturan bir protein ailesidir.Birçok hormonlar,nörotransmitterler ve diğer sinyal iletim...
Gen düzenleyici ağ
6 yıl önce

üstünden morfogenler, aktif sinyal iletimi sürecini (sinyal transdüksiyonu) kullanabilirler. Böyle bir sinyal iletimi, baştan sona kadar ardışık adımlar içinde...