Soru çeşitleri
Soruların çeşitli kullanımları vardır: Soru soranı araştırma yolunda yönlendirmek için kullanılabilirler (``bak`` Sokrat Metodu). Cevabı beklenilmeyen ve etkili olsun diye kullanılan soru () bir noktaya dikkati çekmek için sorulur, ve bir cevap beklemez (genellikle cevap ima edilir ya da bellidir). Önceden varsayılan sorular, örneğin "Eşini dövmeyi bıraktın mı?", şakaya vurmak ya da izleyiciyi utandırmak için kullanılabilir, çünkü kişinin vereceği herhangi bir cevap onaylamak isteyeceğinden daha fazla bilgi verebilir ya da ima edebilir. Sorular aynı zamanda sanat veya edebiyat eserlerinin başlığı da olabilir (örneğin Lev Tolstoy`un ``İnsana Ne Kadar Toprak Lazım?`` adlı hikayesi ve ``Peki Ya Bob?`` adlı film).Dilbilgisi
Dilbilgisinde, çoğu dil, bildirim cümlelerinden sözdizim kullanılarak yaratılan soru cümlelerini, öneri belirten bildirim cümlelerinden ayırır. Diller tarafından soru sormak için kullanılan bazı düzenler aşağıdadır:- Farklı bir tonlama düzeni (genellikle cümle sonundaki kelimenin bir ton artırılarak telaffuzu)
- İfadelerdeki her zamanki sözcük sırasından farklı olan belirgin bir sözcük dizimi (bak wh-eğilimi)
- Türkçe`de bulunmayan kipi gibi dilek kipleri veya başka farklı bir fiil çekimi
- Bir takı (cf Japonca ka, Mandarin Çince ma)
Farklı tipte sorular için başka düzenler ve yukarıda belirtilenlerin birleşimleri mümkündür. Örneğin, İngilizce`de genel cümleler için sözdizim kullanılır, ama "Sen ne yaptın?" (You did what?) gibi vurgulu sorularda sözcük sırası olduğu gibi bırakılarak tonlama arttırılır. İspanyolca`da sözcük sırası sadece soru zamiri olduğunda değişir (evet-hayır sorularında değil). Çince`de soruların sözcük sırası, uygun yerde wh-eğilimini yaratmak amacıyla bir takı eklenmesinin dışında, düz cümlelerde olduğu gibidir.
Latin alfabesiyle yazılan dillerde, cümlenin sonundaki soru işareti, soruların imla kurallarınca tanımlanmasına yardımcı olur. İspanyolca`da cümlenin başında ek olarak başka bir işaret eklenir (örnek: ¿Cómo está usted?).
İfade edişlerinde olumsuzluk olan "olumsuz sorular" vardır, örneğin "Pasaportun yok mu?" Bunların alışılagelmiş soru şekillerinden farklı onaylanma ve inkar yöntemleri vardır. Çeşitli dillerde cevapların başına gelen farklı edatlar vardır (örnek, Fransızca`da "si"; Almanca`da "doch").
İngilizce`de yüklemin özneden önce gelebileceği üç cümle tipi vardır. Soru cümlesi bu tip cümlelerden biridir. Örnek: Did you pick the car up from the shop?
Sorular ve cevaplar
En basit sorular doğrudan ya da ima ile, sınırlı ya da sınırsız cevap seçeneklerinden bilgi talep ederler. Kastedilen ve talep edilen bilgi sorgulayana sunulduğunda, soru cevaplanmış olur. Yani, sunulan bilgi cevaptır. Cevaplar doğru ya da yanlış olabilirler. Eğer sunulan bilgi asılsızsa cevap yanlıştır. Eğer cevap talep edilenin dışında bilgiler sunuyorsa, yanlış, uygunsuz ya da alakasız olarak adlandırılabilir. Bu ve diğer bazı durumlar şartlar ve çevreye bağlıdır: Bazen, "Bilmiyorum" uygun bir cevaptır, diğer zamanlarda ise doğru cevap olabilir. Aynı şekilde "Hiçbiri" ve "Yanıt yoktur" da doğru cevaplar olabilirler. Bir cevap eğer belirlenmiş seçenekler arasından gerçek bilgiyi sunuyorsa doğru cevap ya da doğru bir cevap olabilir. Bu tür basit sorular genellikle ``Kim``, ``Ne``, ``Hangisi``, ``Nerede``, ``Ne zaman``, ``... midir`` gibi soru kelimelerini içerirler.Diğer tür sorular bu kalıbın dışında kalabilir. Örneğin, "Neden" ve "Nasıl" ile başlayan sorular genellikle soruyu soran kişinin kafasındaki karışıklığı çözmek için bilgi talep ederler. Bu noktada sorunun sunuluş biçimi, sunulan bilgiden daha önemli olabilir. Sorgulayan doğru cevaptaki bütün bilgilere sahip de olabilir, ve asıl ihtiyacı bilginin daha kullanışlı (anlaşılır) bir biçimde ifade edilmesi olabilir.
Aşağıdaki paragrafı ingilizceden çevirmek yerine türkçenin tarihçesinden araştırıp yazmak daha uygun olmaz mı?
Ultimately, the interregotive pronouns (those beginning ``wh`` in addition to the word ``how``), derive from the Proto-Indo-European root ``kwo-`` or ``kwi``, the former of which was reflected in Proto-Germanic as ``xwa-`` or ``hwa-``.} The Proto-Indo-European root directly originated the Latin and Romance form ``qu-`` in words such as Latin ``qualis`` ("which") and ``quando`` ("when"). In English, a typographical error in copying by a series of monks is responsible for the transposition of the ``h`` and ``w``}. Although some varieties of Received Pronunciation and various Scottish dialects still preserve the original sound (i.e. [1] rather than [2]), the majority only preserve the [3]. The words ``who``, ``whom``, ``whose``, ``what`` and ``why``, can all be considered to come from a single Old English word ``hwā``, reflecting its masculine and feminine nominative (``hwā``), dative(``hwām``), genitive(``hwæs``), neuter nominative(``hwæt``), and instrumental of all genders (``hwȳ``, later ``hwī``) respectively. Other interrogative words, such as ``which``, ``how``, ``where``, as well as the now archaic ``whither`` derive either from compounds (``which`` coming from a compound of ``hwā`` who and ``lic``[4]), or other words from the same root (``how`` deriving from ``hū).
Buda: "Bir soruyu cevaplamanın dört yolu vardır. Hangi dört yol? Kesin olarak cevaplanması gereken sorular vardır evet, hayır, bu, şu. Çözümleyici tanımlayan ya da yeniden ve açıkça tanımlayan cevaplarla cevaplanması gereken sorular vardır. Karşıt sorularla cevaplanması gereken sorular vardır. Bir yana konulması gereken sorular vardır. Bunlar sorularıcevaplamanın dört yoludur." İngilizce Kaynak
Öğrenme
Sorular asıl araştırmanın en basit safhasında kullanılır. Bilimsel Yöntemde, bir soru genellikle soruşturmanın temelini oluşturur ve gözlem ile varsayım safhaları arasında bağlantı olarak düşünülebilir. Küçüklü büyüklü her öğrenci soruları herhangi bir konuda bilgilenmek için kullanır ve "araştırılabilir" sorular yaratma kabiliyetini edinmek, öğrencilerin soruşturma eğitiminin ana kısmıdır. Öğrencinin cevaplarını Sokrat metodu ile sorgulamak bir öğretmen tarafından öğrenciyi direk bilgi vermeden doğru yola yönlendirmek amacıyla kullanılabilir ve öğrenciye mantıksal sonuç ve kanaatlar yaratma konusunda yardımcı olur.Soruların, eğitimsel çerçevede yaygın ve benimsenmiş bir başka kullanılış yöntemi de öğrencinin bilgisini sınavlar aracılığı ile değerlendirmektir.
Ayrıca Bakınız
Referanslar
- Soruların ve Cevapların Mantığı`` (1976), Nuel D. Belnap and Thomas B. Steele.
Linkler
- Radical Questions for Critical Times explores significant questions in a person`s life.
- Asking Questions More Open-endedly and More Creatively examines the "power of questioning".
- Anti-Knowledge - A comprehensive analysis of the question and how it operates within knowledge and cognition.
