Sovyet Donanması (rusça: Военно-морÑкой флот Ğ¡Ğ¡Ğ¡Ğ , ``Voyenno-morskoy flot SSSR``, genel anlamıyla "SSCB deniz kuvvetleri"), kızıl ordu`nun deniz kuvvetleri. Genellikle Kızıl Donanma olarak bahsedilirdi, Sovyet donanması Varşova Paktı`nın NATO ile olabilecek savaşında elinden geleni yaparak Atlantik`den Batı Avrupa`ya silah, mühimmat, asker getirebilecek deniz konvoylarını engellemek için kullanılacaktı. Böyle bir çatışma asla gerçekleşmedi, ama Kızıl Donanma, Soğuk Savaş sırasında hatırı sayılır görevlerde bulundu.Sovyet Donanması çeşitli ana filolara bölündü: Kuzey Filosu, Pasifik Okyanus Filosu, Karadeniz Filosu, ve Baltık Filosu. Hazar Flotillası,Hint Okyanusu Filosu onu ve Pasifik Okyanus Filosu komutasındaki filoları kendi bünyesine almadan önce, yarı bağımsız bir formasyonla Karadeniz Filosu komutası altında idare ediliyordu. Diğer alt birimler ise şu şekildeydi: Donanma Hava Gücü, Deniz Piyadeleri (eşdeğerleri bahriyelilerdi) ve Kıyı Topçu Birliği. Sovyet Donanması 1991`de Soğuk Savaşın sona ermesiyle Rus Donanması`na dönüştürüldü.
Tarihi
Ruslar, en azından ingilizler ve fransızlar kadar güçlü bir denizcilik geleneğine sahip değildir, Geniş coğrafyasından dolayı, Rusya açık denizlere kolayca ulaşamadı, ve ulaşan herhangi bir bölümü sıklıkla buzullarla engelleniyordu. Ek olarak, Rusya`nın uçsuz bucaksız toprakları ve Avrasyadaki merkezi konumu anakaradaki ticaret yollarına hakimiyet veriyordu, bu yüzden deniz ticaretinini koruyacak donanma ihtiyacı olumsuz etkilenmiştir.İlk Zamanlar
Sovyet Donanması 1917`de Rus İmparatorluk Donanması`nın küllerinden oluştu. Bir çok tekne Ekim Devriminden sonra isimleri değiştirilerek hizmet verdi. Asıl olarak Sovyet Donanmasının ilk gemisi olarak isyan ederek bütün mürettabat ile Bolşeviklere katılan, imparatorluk kruvazörü Aurora düşünülmelidir. İmparatorluk Donanmasındaki önemli Bolşevik isyanlarından bir diğeri de 1905`deki Potemkin zırhlısı dır. " target="_blank"> 1917`de İmparatorluğa karşı ayaklanmasından sonra, resmi olmayan ilk Sovyet Donanması Gemisidir.] Sovyet Donanması daha sonra ``İşçi ve Köylülerin Kızıl Donanması`` ismini aldı (Rusça:Рабоче-КреÑÑ‚ÑŒÑнÑкий КраÑный флот, Raboche-Krest`yansky Krasny Flot or RKKF) iç savaş sırasında köhne bir halde, eskimeye yüz tutmuş birkaç zırhlıya sahip bulunuyordu ve hiç Uçak gemisi yoktu. Ülkenin ilgisi iyice İç savaşa çekilmekteydi, ve Donanma kaynak ve eğitim desteklenemiyordu.
Donanmanın bu dönemdeki zaafının en belirgin göstergesi, Sovyetlerin en güçlü donanmaların kapasitelerini ve limtilerini belirleyen Washington Donanma Anlaşması`na çağırılmamış olmasıydı.
Bununla beraber, 1930`larda, Sovyetler Birliği`nin endüstrileşmesi sırasında, Sovyet Donanması`nı büyütmek ve en güçlü donanmalardan biri haline getirmek için planlar yapıldı. Bu güç Sovetsky Soyuz sınıfı zırhlılar etrafında yapılandırılacaktı. Bu geliştirme programı, 1941`deki Alman saldırısının karşılanmasında önemli katkılarda bulunacaktı.
"Büyük Yurtsever Savaşı" (İkinci Dünya Savaşı)
.] 1939`daki ``Kış Savaşı`` sırasında, Baltık Denizinde küçük çaplı çatışmalar yaşandı, genellikle Finlandiya`daki topçu bataryalarıyla Sovyet Kruvazörleri ve zırhlıları arasındaki karşılıklı küçük atışlarla geçti.
Ama Adolf Hitler,Barbarossa Harekatı`ını başlatınca, Sovyetler donanmanın öneminin farkına vardılar. II. Dünya Savaşında, Sovyet Donanmasının büyük kısmı eski Birleşik Devletler Donanmasının Ver-Kirala Destroyerlerinden oluşuyordu. Konvoyları ``Kriegsmarine```in U-boat`larından korumak için donanma çok önemliydi. Sovyetlerin şanssızlığı, filolarının bir çoğunun Baltık denizinde Leningrad ve Kronstadt`da Fin ve Alman mayın tarlaları tarafından bloke edilmiş olması ve birçoğu bu mayınlar ve hava saldırıları yüzünden ağır zarar görmüş olmasıdır. Bazı birimleri, Karadeniz`de sağlam kalmayı başardı ve Sivastapol`u 1942 deki Sivastapol Kuşatmasında savundu.
Soğuk Savaş
sınıfı güdümlü füze denizaltısı, önemli bir anti-gemi platformudur.]
Savaştan sonra, Sovyet yönetimi, "Sovyetler bütün sahillerde Batı ile rekabet edebilmeli" kararına vardılar. Batıya rakip olmak için bir program üzerine yüklendiler, niceliksel olmasa bile en az nicelikle olmalıydı. Sovyet tershaneleri, ``Kriegsmarine``in İkinci Dünya Savaşı tasarımları üzerine Denizaltı konstrüksiyonları üretmekteydi ve savaş sonuna doğru sıklıkla denize indirilmekteydiler. Daha sonra, bir takım yerli araştırmalardan ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Almanyası ile Batılı ülkelerden casuslukla elde edilen teknoloji sayesinde Sovyetler NATO`nun öncelikli yalıtımına /izolasyonuna rağmen aşamalı olarak kendi denizaltı tasarımlarını yaptılar.
Sovyetler, Batılı rakiplerine hızla yetişmişlerdi, suüstü filolarını değişik füzelerle donatmışlardı. Aslında bu, Sovyet tasarımının göreli olarak küçük ve hızlı füze gemilerinin üzerine dev füzeler yerleştirerek attıkları bir milattı. Tezat olarak, Batıda, böylesine bir taktik olasılığı hiçbir zaman düşünülmeyecekti. Yine de Sovyet Donanması ``Kirov`` sınıfı ve ``Slava`` sınıfı gibi birkaç çok büyük güdümlü füzelere sahip, korkunç ateş gücü bulunduran kruvazörler inşa etti. Bazı denizaltıları Amerikan rakiplerine göre çok daha üstündü.
Uçak Gemileri ve Donanma Havacılığı
Sovyet Donanması Amerikan rakiplerine göre uçak gemisi filolarına çok daha az önem verdi ama her nasılsa bazı tipte taşıyıcı güce ihtiyaç duydu.
1968 ve 1969`da Sovyet helikopter gemileri ``Moskva`` ve ``Leningrad`` ortaya çıktı, bunları dört ``Kiev`` sınıfı uçak gemisinden birincisi 1973 de takip etti. Bu sınıfların hepsinde sadece helikopter veya VSTOL uçakları (Yak-38 Forger) kullanılabiliyordu ve öncelikli olarak kara üslerinden kalkan Sovyet Donanma Havacılığının menzilleri içerisinde kullanılacağı düşünülerek tasarlanmıştı.
1970lerde Sovyetler, Amerikalı rakipleri ile rekabet edebilecek bir süper uçak gemisi üretme amacı ile OREL Projesi`ne başladılar. Her nasılsa stratejik üstünlük artınca proje daha çizim aşamasında iken iptal edildi.
1980`lerde Sovyet Doanması ilk gerçek uçak gemisini elde etti;``Tbilisi`` (daha sonra ismi ``Amiral Kuznetsov`` olarak değiştirlecekti). Diğer sovyet uçak gemilerinden ayıran özellikleri, saldırı amaçlı füze silahları (uzun menzilli AAW rampaları gibi), daha az escort gemisi isteyen operasyon gücü, Batılı uçak gemisi operasyonları ile rekabeti güçlendirecekti.
1980lerin ikinci yarısında, Sovyet Donanması süper uçak gemisi inşaatına tekrar başladı, ``Ulyanovsk``. Neredeyse geminin tamamlanmasına yaklaşılmıştı ki, soğuk savaş sona erdi ve finansman kaynağının durmasıyla proje sonlandırıldı. Bitmemiş ``Ulyanovsk`` enkazı daha sonra parçalara ayrılıp satılacaktı.
Uçak gemilerinin rolünü doldurmak için Sovyet Donanması ``Aviatsiya Voenno-Morskogo Flota`` (AV-MF, veya Donanma Havacılığı) olarak büyük sayılarda stratejik bombardıman uçağını donanma görevi ile konuşlandırdı. Tupolev Tu-16 `Badger` ve Tu-22M `Backfire` gibi stratejik bombardıman uçakları, yüksek hızlı anti-gemi füzeleri ile donatıldı. Bu uçakların öncelikli görevi, Kuzey Amerika ile Avrupa arasında seyir eden NATO konvoylarının yollarını kesmek, engellemek ve REFORGER operasyonunun aksini sağlamaktı.
Denizaltılar
Bazı övgülerde, hız elde etme ve reaktör teknoloji çısından sovyet denizaltıları en iyileriydi. En önemli kusurları, yetersiz ses azaltma (Amerikan gemileri daha sessizdi) ve sonar teknolojisiydi. Sovyetler çeşitli tiplerde güdümlü füze denizaltılarına sahipti, tıpkı Oscar sınıfı, ve birçok balistik füze ve saldırı denizaltısı gibi. Dünyanın en geniş denizaltıları Sovyet Donanmasının Typhoon Sınıfı denizaltılarıdır. Donanmanın geri kalanı gibi, saldırı denizaltıları da, NATO konvoylarına yönelikti ama ayrıca Amerikan uçak gemisi savaş grubu da yönelikti.
Sovyet denizaltılar bir takım kazalar yaşadı, özellikle birkaç nükleer teknesinde. Bunların en önemlileri K-219 ve K-278 ``Komsomolets`` ve iki gemi de kaybedilmiştir. Daha geçmiş zamanda ise Nükleer reaktör sızıntısı yaşayan meşhur K-19 vardır. Yetersiz nükleer güvenlik, üretim sırasında zayıf hasar kontrol ve kalite kontrol sonuçları (özellikle ilk denizaltılarda) kazaların tipik nedenleriydi. Birkaç elverişli durumda, aksilikler, Amerikan denizaltıları ile gövdelerin çarpışmasına delil gösterildi. Fakat bu asla Birleşik Devletler Donanması tarafından nükleer kazaların gizliliği politikası nedeniyle onaylanmadı.
"Numaralardaki güvenlik" felsefesi nedeniyle, Sovyet Donanması, çoğu ilk nesil füze denizaltısını, 1991`in, soğuk savaşın sonuna kadar hizmette tuttu. Bir savaş zamanında Batılı denizaltıların Sovyet türdeşlerini, füzelerini fırlatamadan vurabilecek olmasından hep korkuldu.Nişanlama doğruluğu hakkındaki sorularda bu düşünceyi etkilemiş olabilir.
Son
Sovyetler Birliğinin çöküşünden sonra, ve soğuk savaşın bitmesiyle, Sovyet donanması tekrar ihmal edildi. Ve sonuç olarak birkaç eski Sovyet Cumhuriyeti arasında paylaşıldı. Karadeniz Filosu, özel olarak, Rusya ve Ukrayna arasında paylaştırılması şeklindeki anlaşmaya kadar, belirsizlik içinde birkaç yıl geçirdi.Sovyet Deniz Kuvvetlerinin başındaki Kumandanlar
- Vasili Mikhailovich Altfater (Kasım, 1918 — Nisan, 1919)
- Yevgeny Andreyevich Berens (Mayıs, 1919 — Ocak, 1920)
- Aleksandr Vasiliyevich Nemits (Ocak, 1920 — Aralık, 1921)
- Eduard Samoilovich Pantserzhansky (Aralık, 1921 — Aralık, 1924)
- Vyacheslav Ivanovich Zof (Aralık, 1924 — Ağustos, 1926)
- Romuald Adamovich Muklevich (Ağustos, 1926 — Temmuz, 1931)
- Vladimir Mitrofanovich Orlov (Temmuz, 1931 — Temmuz, 1937)
- Mikhail Vladimirovich Viktorov (Ağustos, 1937 — Ocak, 1938)
- Pyotr Andreyevich Smirnov (Ocak — Ağustos, 1938)
- Mikhail Petrovich Frinovsky (Eylül, 1938 — Nisan, 1939)
- Nikolai Gerasimovich Kuznetsov (Nisan, 1939 — Ocak, 1947)
- Ivan Stepanovich Yumashev (Ocak, 1947 — Temmuz, 1951)
- Nikolai Gerasimovich Kuznetsov - (Temmuz, 1951 — Ocak, 1956), İkinci kez
- Sergey Georgyevich Gorshkov - (Ocak, 1956 - Aralık, 1985).Sovyet Donanmasının reformunda en büyük görev almış kişi
- Vladimir Nikolayevich Chernavin - (1985 - 1992)
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- }
- Sontag, Sherry; Drew, Christopher; Drew, Annette Lawrence (1998). ``The Untold Story of American Submarine Espionage``. Harper. ISBN 0-06-103004-X.
- Nilsen, Thomas; Kudrik, Igor; Nikitin, Aleksandr (1996). ``Report 2:1996: The Russian Northern Fleet``. Oslo/St.Petersburg: Bellona Foundation. ISBN 82-993138-5-6. Chapter 8, "Nuclear submarine accidents".
- Oberg, James (1988). `` Uncovering Soviet Disasters``. New York, NY: Random House. ISBN 0394560957.
- Goldstein, Lyle; Zhukov, Yuri (2004). ``A Tale of Two Fleets: A Russian Perspective on the 1973 Naval Standoff in the Mediterranean``. Naval War College Review.
- Goldstein, Lyle; John Hattendorf; Zhukov, Yuri. (2005) ``The Cold War at Sea : An International Appraisal``. Journal of Strategic Studies. ISSN: 0140-2390
Dış bağlantılar
- Globalsecurity.org page on the Soviet Navy.
- Admiral Gorshkov and the Soviet Navy
- Nikolai G. Kuznetsov
- The First Soviet Giants
- Soviet Submarines
- Aircraft Carriers
- Dreadnoughts
- Red Fleet
- Flags & Streamers
