steroid
İngilizce steroid kelimesinin İspanyolca karşılığı.s. esteroide
Steroid, birbiriyle kaynaşmış dört halkadan oluşmuş karbon iskeletli bir lipittir. Steroitler asetil KoA biosentez yolundan oluşurlar. Farklı steroidler bu halkalara bağlı olan fonksiyonel gruplar bakımından birbirlerinden ayrılırlar. Bitkiler, hayvanlar ve mantarlarda yüzlerce çeşit steroid tanımlanmıştır. Steroitlerin canlılarda genel olarak en önemli işlevi hormon olaraktır. Steroid hormonlar, steroid hormon reseptör proteinlere bağlanarak fizyolojik etkilerini gösterirler. Bu reseptörlere bağlanınca gen transkripsiyonu ve hücre fonksiyonunda değişimlere neden olurlar.
İnsan fizyolojisi ve tıpta en önemli steroidler kolesterol, steroid hormonlar, onların öncülleri ve onların metabolitleridir. Kandaki steroitler taşıyıcı proteinlere bağlıdırlar.
Kolesterol önemli bir |steroid alkolü olup hücre zarlarında yaygınca bulunur. Vücuttaki kolesterolun fazla miktarda bulunması ateroskleroz gibi hastalıklara ve diğer sorunlara yol açabilir. Çoğu diğer steroid kolesteroldan sentezlenir. Ayrıca çeşitli hormonlar, omurgalı hayvanlarda bulunan cinsiyet hormonları da dahil olmak üzere, kolesterolden üretilir.
Yaygın bazı sterol grupları aşağıda listelenmiştir:
- Anabolik steroidler, androjen reseptörleri ile etkileşip kas ve kemik sentezini artıran bir steroid sınıfıdır. Doğal ve suni steroidler vardır. Sporcular tarafından performans artırmak için kullanılan "steroidler" bunlardır.
- Kortikosteroidler grubuna glukokortikoidler ve mineralokortikoidler dahildir:
- Glukokortikoidler meatabolizma ve bağışıklık sisteminin çeşitli yönlerini düzenlerler. Astım ve artrit gibi yangısal durumların tedavisi için sıkça kullanılırlar.
- Mineralokortikoidler kan hacmini düzenlemeye ve böbreklerden elektrolit kontrole yararlar.
- Cinsiyet steroitleri, cinsiyet farklılıklarını ve üremeye destek sağlayan cinsiyet hormonlarının bir alt grubudur. Aralarında androjenler, östrojenler ve projestajenler bulunur.
- Fitosteroller bitkilerde bulunan steroidlerdir.
``Steroid`` terimi belli bağlamlarda daha sınırlı bir anlamda kullanılır. Örneğin, tıp ortamında endokrinolog olmayanlarca ``steroid`` genelde kortikosteroidleri ve hemen her zaman glukokortikoidleri kastetmek için kullanılır. Spor veya vücut geliştirme bağlamında ``steroid`` anabolik steroid anlamında kullanılır.
Kaynak
- İngilizce Wikipedia`da Steroid maddesinin 20 Temmuz 2006 tarihli sürümü]
- Michael W. King`s Medical Biochemistry.
- " Biochemistry" by Jeremy M. Berg, John L. Tymoczko and Lubert Stryer (2002) W. H. Freeman and Co. Bu kitapta steroidle ilgili bölümler ``(İngilizce)``
