Suriye

Suriye (Arapça: سُورِيَا‎, romanize: Suriyye), resmî adıyla Suriye Arap Cumhuriyeti, Batı Asya'da bir ülkedir. Güneydoğuda Lübnan, batıda Akdeniz, kuzeyde Türkiye, doğuda Irak, güneyde Ürdün ve güneybatıda İsrail ile çevrilidir. Verimli ovaları, yüksek dağları ve çölleriyle Suriye, başlıcaları Suriyeli Araplar, Kürtler, Türkmenler, Süryaniler, Ermeniler, Çerkesler, Sâbiîler ve Yunanlar olmak üzere çeşitli etnik ve dini gruplara ev sahipliği yapmaktadır. Sünniler, Hristiyanlar, Nusayriler, Dürzîler, İsmâilîler, Sâbiîler, Şiîler, Selefîler ve Yezîdîler bazı dinî gruplardır.

Geçmişte "Suriye" ismi Levant ile eş anlamlı kullanılmakta ve Arapçada el-Şam ismiyle bilinmekteydi. Günümüz Suriye toprakları MÖ 3. binyıl Ebla krallığı da dahil olmak üzere birçok antik uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Halep ve başkent Şam, dünyada halen yaşanılan en eski şehirlerdendir. İslam'ın yayılmasının ardından Şam Emevîlerin başkentliğini yapmış, Memlûk dönemindeyse kente bir nâib-i saltanat atanarak tüm Suriye nâiplikleri Şam'a bağlanmıştır.

Yüzyıllar süren Osmanlı hakimiyeti ve kısa süreli Fransız manda yönetiminin ardından, Birinci Suriye Cumhuriyeti 24 Ekim 1945'te Birleşmiş Milletler'e katıldı, böylece mandanın yasal varlığı son buldu ve ülke bir parlamenter cumhuriyet olarak de jure bağımsızlığını kazandı. Fransızların ülkeyi terk etmesi ise Nisan 1946'yı buldu. Suriye'de bağımsızlık sonrası dönem 1949'dan 1971'e kadar gerçekleşen çok sayıda darbe ve darbe girişimiyle oldukça çalkantılı geçti. 1958'de ülke Birleşik Arap Cumhuriyeti adı altında Mısır'la birleşti. Birlik 1961 Suriye Darbesi ile son buldu. Aynı yılın 1 Aralık tarihinde gerçekleşen bir referandumla ülke Suriye Arap Cumhuriyeti ismini aldı. Ülkedeki istikrarsızlık Baas Partisi'nin 1963'te bir darbeyle gücü ele almasıyla tepe noktasına ulaştı. Ardından ülkede olağanüstü hâl ilan edildi ve anayasal hak ve özgürlükler 2011'de uygulamanın kaldırılmasına dek askıya alındı.

Ülke 1963'ten bu yana ülke Baas Partisi tarafından, 1970'ten bu yana ise Esad ailesinin başta olduğu hükûmetler tarafından yönetilmektedir. Suriye'nin şimdiki devlet başkanı, ülkeyi 1970'ten 2000'deki ölümüne kadar yöneten Hafız Esad'ın oğlu Beşşar Esad'dır. Esad iktidarı boyunca Suriye ve Baas Partisi, siyasi mahkum infazları ve yaygın sansür uygulamaları gibi birçok insan hakkı ihlalinden dolayı kınanmış ve eleştirilmiştir.

2010 yılında Orta Doğu'da başlayan Arap Baharı'nın etkisiyle Suriye'de başlayan protesto gösterileri kısa sürede şiddet eylemlerine dönüştü ve ülkede iç savaş başladı. 2011 yılının Mart ayından bu yana aralıksız olarak süren iç savaş nedeniyle 570 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 7,6 milyon insan ülke içinde yerinden edildi ve 5,5 milyondan fazla Suriyeli ülkeden kaçmak zorunda kaldı. Suriye yönetimi, BM Araştırma Komisyonu tarafından Rusya ile birlikte savaş suçu işlemekle suçlandı. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu birçok ülke çatışmalara dahil oldu. Savaşın sonucu olarak ülke topraklarında muhalif Suriye Geçici Hükûmeti, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Heyetu Tahriru'ş Şam ve Irak ve Şam İslam Devleti gibi birçok siyasi yapı ortaya çıkmıştır.

Suriye 14 ilden oluşan bir üniter cumhuriyet olup günümüzdeki tek Baasçı ülkedir. Ülke Birleşmiş Milletler ve Bağlantısızlar Hareketi üyesidir, Arap Birliği üyeliği 2011'de, İslam İşbirliği Teşkilâtı üyeliği 2012'de askıya alınmıştır. 2011'de Akdeniz İçin Birlik üyeliğini kendi isteğiyle askıya almıştır. Savaş sebebiyle Suriye 2016-2018 yılları arasında Küresel Barış Endeksi'nde son sırada yer almıştır.

Kaynak:

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.