Sıbt İbni Cevzi
Kısaca: Sıbt İbni Cevzi Ünlü alim ve tarihçi. İsmi, Şemsüddin Ebü'l-Muzaffer Yusuf bin Fergali bin Abdullah'tır. Sıbt İbn-ül-Cevzi lakabıyla şöhret buldu. 1186 (H.582) tarihinde Bağdat'ta doğdu. Ana tarafından devrin Ünlü alim ve vaizlerinden, çok eser sahibi Cemaleddin Ebü'l-Ferec bin el-Cevzi'nin torunudur. Babası, Abbasi halifelerinden El-Müktefi ve El-Müstenid'in vezirlerinden Aynüddin Ebü'l-Muzaffer Yahya bin Hubeyre'nin azadlı kölesi Hüsameddin Pergali'dir. Küçük yaşlarda babası vefat ed ...devamı ☟
Küçük yaşlarda babası vefat eden Sıbt ibni Cevzi, dedesinin himaye ve ihtimamında yetişti. Fıkıh, hadis, tarih ve diğer ilimleri dedesinden öğrendi. Lakabını da dedesinden aldı. Bağdat'ta: Yusuf bin Ya'kub Kadi Ebü'l-Ferec Abdülmün'ım bin Küleyb, Abdullah bin Ahmed, Ebu Hafs Ömer bin Muhammed bin Taberzad, Hafız Ebu Muhammed Abdülaziz, Musul'da Ebu Tahir Ahmed Ebü'l-Kasım Abdülmuhsin gibi alimlerden okudu. 1201 senesinde dedesinin vefatıyla Bağdat'tan ayrılıp Eyyubi Devleti hakimiyetindeki Şam'a geldi ve oraya yerleşti.
Sıbt ibni Cevzi tahsiline devam ederek burada Şeyhülislam Muvaffaküddin Ebu Muhammed bin Kudame, Ebü'l-Yümn Zeyd bin el-Kindi ve birçok alimin derslerini takip etti. Böylece din ve tarih ilimlerinde zamanın önde gelen alimlerinden oldu. Eyyubi Devleti hükümdarlarından alimlere hürmetiyle Ünlü Melik'ül-Muazzam Şerafüddin isa'nın hürmet ve iltifatını kazandı.
Sıbt ibni Cevzi, Şam’da çeşitli medreselerde ders okutup, fetvalar verdi. Şibliyye, Bedriyye, Mustansırıyye ve başka medreselerde yüzlerce talebe yetiştirdi.
Sıbt ibni Cevzi dedesinden miras bir hitabet (güzel ve tesirli konuşma) kuvvetiyle camilerdeki halka, doğru yolu anlattı. Halkın yanısıra alimler, salihler, devlet adamları ve hükümdar da derslerini takip ederdi. Konuşmasındaki cazibe (çekicilik) sebebiyle derslerini dinleyen birçok gayri müslim vatandaş Müslüman oldu. Mescid-i Dımaşk’a vereceği vaz için bir gün önceden gelen halk, geceyi mescitte geçirirdi. Vaz günü mescitte oturacak yer bulunmazdı. Sıbt ibni Cevzi Kudüs’ün Hıristiyanlara verilmesine karşı, hükümdar, devlet adamları ve halkı cihada teşvik edip coşturmuştur.
Sıbt ibni Cevzi 1257 senesinde Dımaşk’ta (Şam) vefat etti. Cenaze namazı, büyük bir halk topluluğu ile beraber devrin Eyyubi hükümdarlarından Şam Meliki En-Nasır Selahaddin Yusuf’un da hazır bulunmasıyla kılındı. Cebel-i Salihiyye denilen mahalle defnedildi.
Sıbt ibni Cevzi, İslami ilimlere ait eserleri yanında, tarih sahasındaki eserleriyle de meşhur oldu. Mir’at-üz-Zaman fi Tarih-il-A’yan ismindeki Arabça tarihi çok meşhurdur. Umumi bir tarih olan Mir’at-üz-Zaman, Şam tarihçileri ve diğer tarihi eserler için ana kaynak sayılmaktadır. Eserde, Eyyubi Devleti hakimiyetindeki Suriye’de meydana gelen hadiseler tafsilatlı bir şekilde ele alınmıştır. Ebu Şame ve sonraki birçok tarihçi, on üçüncü yüz yıla ait bilgileri Mir’at-üz-Zaman’dan nakletmişlerdir.
Sıbt ibni Cevzi’nin bu eseri Kutbuddin Musa bin Muhammed el-Yununi el-Ba’lebeki tarafından ihtisar edilerek (kısaltılarak) yazıldı. Yununi, ayrıca Mir’at-üz-Zaman’a bir zeyl hazırladı.
Sıbt ibni Cevzi’nin eserlerinden bazıları şunlardır:
1) Şerh-u Cami’ul-Kebir, 2) Kitabu Isar-il-İnsaf fi Mesail-il-Hilaf, 3) Tefsir-ul-Kur’an (yirmi cild), 4) Münteh-is-Sul fi Diret-ir-Rasul, 5) El-Levami fi Ehadis-il-Muhtasar, 6) El-Cevami, 7) Menakıb-ı Ebi Hanife.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
