I
Saki getir ol badeyi kim maye-i candır Aram-dih-i akl-ı melamet-zedegandır
Ol mey ki olur saykal-ı dil ehl-i kemale Na-puhtelerin aklına badi-i ziyandır
Bir cam ile yap hatırı zira dil-i viran Mehcur-ı harabat olalı hayli zamandır
Saki içelim aşkına rindan-ı huda`nın Rindan-ı huda vakıf-ı esrar-ı nihandır
Saki içelim rağmına süfi-ı harisin Kim maksadı kevser emeli hıır-i cinandır
Aşk olsun o pir-ı mey-perverde-i aşka Kim badesi sad-sale vü sakisi civandır
Pir-i meye sor mes`elede var ise şüphen Vaizlerin efsaneleri hep hezeyandır
Ben anladığım çarh ise bu çarh-ı çep-endaz Yahşi görünür sureti amma ki yamandır
Benzer felek ol çenber-i fanus-ı hayale Kim nakş-ı temasili seriü`l-cereyandır
Saki bize mey sun ki dil-i tecribet-amuz Endişe-i encam ile vakf-ı halecandır
İç bade güzel sev var ise akl u şuurun Dünya var imiş ya ki yoğ olmuş ne umurun
II
Yetmez mi bu kasrireviş-iağreb-i alem Bir menzile ermez mi aceb kevkeb-i alem
Şimdi uyuyanlar ö zamanda uyanırlar Bir subha reside olur ahır şeb-i alem
Pamal eder encam kimin üstüne dönse Agaz edeli devre budur meşreb-i alem
Bin böyle cihan zer ü sim olsa yetişmez Mümkün mü ki is`af oluna matlab-ı alem
Hariçten eğer olsa temaşasına imkan Müdhiş görünür heykel-i müsta`ceb-i alem
Almış yükünü şöyle ki seyrinde halelsiz Bir zerre dahi kaldıramaz merkeb-i alem
Ebna-yı beşerde kalacak mı bu muadat Bilmem ne zaman doğrulacak mezheb-i alem
Her safhada bir şekl-i hakikat eder ibraz Her gün çevirir bir varaka makleb-i alem
Bin ders-i maarif okunur her varakında Yarab ne güzel mekteb olur mekteb-i alem
Bu cism-i kesifin neresi merkez-i kuvvet Yarab ne matıyyeyle gezer kalib-i alem
Subhaneke ya men halaka`l-halka vasina Subhaneke subhaneke subhaneke elifa
III
Ey kudretine olmayan ağaz u tenahi Mümkün değil evsafını idrak kemahi
Her nesne kılar varlığına hüsn-i şehadet Her zerre eder vahdetine arz-ı güvahi
Hükmün kılar izhar bu asar ile mihri Emrin eder ibraz bu envar ile mahı
Dil-sir-i bisat-ı niamın mürg-i hevayi Sirab-ı zülal-i keremindir suda mahi
Eyler keremin ateşi gülzar halil`e Mağlub olur peşşeye nemrud-ı mübahi
Zalimleri adlin ne zaman hak edecektir Mazlumların çıkmadadır göklere ahı
Biganelere münhasır enva`-ı huzuzat Mihnet-zede-i aşkına mahsus devahi
Sensin eden idlal nice ehl-i tariki Sensin eden ihda nice gümgeşte-i rahı
Hükmün ki ola mucib-i hayr u şer-i ef al Yarab ne içindir bu evamir bu nevahi
Sendendir ilahi yine bu mekr ü bu fitne Bu mekr ü bu fitne yine sendendir ilahi
Güfti bikün ü baz zeni seng-i melalet Dest-i men ü dad-ı tu der ruz-ı kıyamet
IV
Bir katre içen çeşme-i pür-hun-ı fenadan Başın alamaz bir dahi baran-ı beladan
Asude olam dersen eğer gelme cihana Meydana düşen kurtulamaz seng-i kazadan
Sabit-kadem ol merkez-i me`mun-ı rızada Vareste olup daire-i havf u recadan
Dursun kef-i hükmünde terazu-yı adalet Havfın var ise mahkeme-i ruz-ı cezadan
Her kim ki arar buy-ı vefa tab`-ı beşerde Benzer ana kim devlet umar zıll-ı hümadan
Bi-baht olanın bağına bir katresi düşmez Baran yerine dür ü güher yağsa semadan
Erbab-ı kemali çekemez nakıs olanlar Rencide olur dide-i huffaş ziyadan
Her akile bir derd bu alemde mukarrer Rahat yaşamış var mı güruh-ı ukaladan
Halletmediler bu lügazın sırrını kimse Bin kafile geçti hükemadan fuzeladan
Kıl san`at-ı üstadı tahayürle temaşa Dem vurma ger arif isen çün ü çiradan
İdrak-i meali bu küçük akla gerekmez Zira bu terazu o kadar sıkleti çekmez
V
Cehrin ne safa var acaba sim ü zerinde İnsan bırakır hepsini hin-i seferinde
Bir reng-i vefa var mı nazar kıl şu sipihrin Ne leyi ü neharında ne şems ü kamerinde
Seyretti hava üzre denir taht-ı süleyman Ol saltanatın yeller eser şimdi yerinde
Hür olmak ister isen olma cihanın Zevkinde safasında gamında kederinde
Canan gide rindan dağıla mey ola rizan Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde
Hayr umma eğer sadr-ı cihan olsa da bilfarz Her kim ki hasaset ola ırk u güherinde
Yıldız arayıp gökte nice turfa müneccim Gaflet ile görmez kuyuyu rehgüzerinde
Anlar ki verir laf ile dünyaya nizamat Bin türlü teseyyüb bulunur hanelerinde
Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
Ben her re kadar gördüm ise bazı mazarrat Sabit-kademim vine bu re`vin üzerinde
İnsana sadakat yaraşır görse de ikrah Yardımcısıdır doğruların hazret-i allah
VI
Gadr ede reayasına vali-i eyalet Dünyada vü ukbada ne zillet ne rezalet
Layık mıdır insan olana vakt-i kazada Hak zahir iken batıl için hükmü imalet
Kadı ola davacı vü muhzır dahi şahit Ol mahkemenin hükmüne derler mi adalet
Ey mürtekib-i har bu ne zillet ki çekersin Bir kaç kuruşa müddet-i ümrünce hacalet
La`net ola ol male ki tahsiline anın Ya din ola ya ırz veya namus ola alet
í‚dem olanın hayr olur ademlere kasdı İnsanlığa insanda budur işte delalet
İnsan ona derler ki ede kalb-i rakiki Alam-ı ben-i nev`i ile kesb-i melalet
í‚dem ona derler ki garazdan ola salim Nefsinde dahi eyleye icra-yı adalet
Sadık görünür kisvede erbab-ı hiyanet Mürşid sanılır vehlede ashab-ı dalalet
Ekser kişinin suretine sireti uymaz Yarab bu ne hikmettir ilahi bu`ne halet
Ümmid-i vefa eyleme her şahs-ı degalde Çok hacıların çıktı haçı zir-i begalde
VII
Bir abd-i habeş dehre olur baht ile sultan Dahhak`in eder mülkünü bir gave perişan
İkbaline idbarınadil bağlama dehrin Bir dairede devr edemez çenber-i devran
Zalim yine bir zulme giriftar olur ahır Elbette olur ev yıkanın hanesi viran
Ekser görülür çünkü ceza cins-i amelden Encamda ahenden ölür rahne-i sühan
Tezkir olunur la`n ile haccac ile cengiz Tebcil edilir nuşirevan ile süleyman
Kabil midir elfaz ile tagyir-i hakikat Mümkün mü ki tefrik oluna küfr ile iman
Birhakden inşa olunur deyr ile mescid Birdir nazar-ı hak`da mecus ile müselman
Her derdin olur çaresi her inleyen ölmez Her mihnete bir ahir olur hem gama payan
Geh çak olunur damen-i pakize-i ismet Geh iffet eder ademi arayiş-i zindan
Sabr et siteme ister isen hüsn-i mükafat Fikreyle ne zulm eylediler yusuf a ihvan
Zalimlere bir gün dedirir kudret-i mevla Tallahi lekad aserakellahu aleyna
VIII
Her şahsı harim-i hakk`a mahrem mi sanırsın Her tac giyen çulsuzu edhem mi sanırsın
Dehri araşan binde bir adem bulamazsın adem görünen harlan adem mi sanırsın
Çok mukbili gördüm ki güler içi kan ağlar Handan görünen herkesi hurrem mi sanırsın
Bil illeti kıl sonra müdavata tasaddi Her merhemi her yareye merhem mi sanırsın
Kibre ne sebeb yoksa vezirim deyu gerçek Sen kendini düstur-ı mükerrem mi sanırsın
Ey müftehir-i devlet-i yek-ruze-i dünya Dünya sana mahsus u müsellem mi sanırsın
Hali ne zaman kaldı cihan ehl-i tama`dan Sen zatını bu aleme elzem mi sanırsın
En ummadığın keşf eder esrar-ı derunun Sen herkesi kör alemi sersem mi sanırsın
Bir gün gelecek sen de perişan olacaksın Ey gonca bu cem`iyyeti her-dem mi sanırsın
Namerd olayım çarha eğer minnet edersem Çevrinle senin ben keder etsem mi sanırsın
Allah`a tevekkül edenin yaveri hak`tır Naşad gönül bir gün olur şad olacaktır.
IX
Pek rengine aldanma felek eski felektir Zira feleğin meşreb-i nasazı dönektir
Ya bister-i kemhada ya viranede can ver Çün bay ü geda hake beraber girecektir
Allah`a sığın sahs-ı halimin gazabından Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir
Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm Şirin dahi kasd etmesi cana gülerektir
Bed-asla necabet mi verir hiç üniforma Zer-duz palan vursan eşek yine eşektir
Bed-maye olan anlaşılır metiis-i meyde İşret güher-i ademi temyize mihektir
Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir
Nadanlar eder sohbet-i nadanla telezzüz Divanelerin hem-demi divane gerektir
Afv ile mübeşşer midir ashab-ı meratib Kanun-ı ceza acize mi has demektir
Milyonlaçalanmesned-iizzetteser-efraz Bir kaç kuruşu mürtekibin cayı kürektir
İman ile din akçadır erbab-ı gınada Namus u hamiyyet sözü kaldı fukarada
X
İkbal için ahbabı siayet yeni çıktı Bilmez idik evvel bu dirayet yeni çıktı
Sirkat çoğalıp lafz-ı sadakat modalandı Namus tamam oldu hamiyyet yeni çıktı
Düşmanlara ahbabını zemm oldu zerafet Dildardan agyara şikayet yeni çıktı
Sadıkları tahkir ile red kaide oldu Hırsızlara ikram u inayet yeni çıktı
Hak söyleyen evvel dahi menfur idi gerçi Hainlere amma ki riayet yeni çıktı
í‚ciz olanın ketm olunur hakk-ı sarihi Mahmileri her yerde himayet yeni çıktı
İsnad-ı ta`assub olunur merd-i gayura Dinsizlere tevcih-i reviyyet yeni çıktı
İslam imiş devlete pa-bend-i terakki Evvel yoğ idi işbu rivayet yeni çıktı
Milliyyeti nisyan ederek her işimizde Efkar-ı frenge tebaiyyet yeni çıktı
Eyvah bu baziçede bizler yine yandık Zira ki ziyan ortada bilmem ne kazandık
XI
Zahirde görüp bizleri sanma ukalayız Biz bir sürü akil sıfatında budalayız
Akil denilir mi bize kim hali bilirken Dildade-i alayiş-i nireng-i hevayız
Yaran-ı vatandan bizi özler bulunursa Düştük sefer-i gurbete muhtac-ı duayız
Terkib-i acibiz iki hasiyyetimiz var Ahbabımızın devletiyiz hasına belayız
Küncide durur hırkamız altında künuzat Dervişleriz gerçi nazarda fukarayız
Ukbaya yarar bir işimiz yok ise bari Azade-dil-i şaibe-i zerk ü riyayız
Devletlülere bizleri tahkir düşer mi Biz aciz isek de yine mahluk-ı hüdayız
Bir afet-i hunhara esir oldu gönül kim Her nazına her lahzada bin kerre fedayız
Hatırda durur sohbetinin lezzeti hala Gerçi o şereften nice yıldır ki cüdayız
Her çevrine razılarız ey şah-ı melahat Bizler ki kuluz mu`tasım-ı bab-ı rızayız
İster bize lutf eyle diler bizden ırağol Dünyada heman sen şeref ü şan ile sağ ol
XII
Her millet için bir düzüye adlini am et Fikr-i gazab-ı hazret-i mabud-ı enam et
Bevval-i çeh-i zemzemi la`netle anar halk Sen kabe gibi kendini hürmetle benam et
İncinmemek istersen eğer mülk-i fenada Bir kimseyi incitmemeğe hasr-ı meram et
Bir yerde ki yok nağmeni takdir edecek guş Tazyi`-i nefes eyleme tebdil-i makam et
Avret gibi mağlub-ı heva olma er ol er Nefsin seni ram etmeye sen nefsini ram et
Manend-işecernabit olur sabit olanlar Her kangı işin ehli isen anda devam et
Noksanını bil bir işe ya başlama evvel Ya başladığın kar-ı pezira-yı hitam et
Uğrarsa saba rahın eğer semt-i irak`a Bağdad iline doğru dahi azm ü hıram et
Merdan-ı suhendanı ziyaret edip andan Adab ile git ravza-i ruhi`ye selam et
Tahsinini arz eyleyip evvelce ziya`nın Bu beyti huzurunda oku hatm-i kelam et
Meydan-ı suhende yoğ iken sen gibi bir er Bir şair-i rum oldu sana şimdi beraber
