Türkçe Bilgi: Türkiye'de vicdanî ret

Türkiye'de vicdani ret, kanunlarda hak olarak tanınmadığı ve vicdani retçilerle ilgili özel bir düzenleme yapılmadığı için vicdani retçiler, diğer tüm askerlik çağına gelmiş erkek Türk vatandaşları ile aynı şekilde muamele görürler. Türkiye'de vicdani ret kararından sonra alınan cezaya rağmen askerlik görevi için çağrının ve silah altına alınma emrinin devam etmesi sebebiyle retçiler ya retlerinden vazgeçip askerlik görevini yerine getirmekteler ya da sivil itaatsizliğe devam etmekteler. Reddinde ısrar edenler ya firari olarak yaşamakta ya da silah altına alınmalarına rağmen verilen görevleri reddettikleri için askeri cezaevlerine atılmaktadırlar. Türkiye'de ilk vicdani ret, 1989 yılında Tayfun Gönül tarafından gerçekleştirildi. Gönül, Eski Türk Ceza Kanunu 155. maddeden yargılandı ve üç ay ceza aldı ancak bu ceza, para cezasına çevrildi. AİHM'in Türkiye Hakkındaki Vicdani Ret Kararı AİHM kararları göz önüne alındığında Türkiye’nin vicdani ret hakkını tanımakla yükümlüdür. AİHM’in vicdani ret hakkını tanıması yönünde Türkiye’ye ışık tutan Bayatyan / Ermenistan kararının etkisi, doğrudan Türkiye için verilen Erçep /Türkiye kararı ile pekişmiştir. Bu kararla Türkiye, AİHS m. 46/1 uyarınca inanç özgürlüğü kapsamında vicdani ret hakkını tanımakla yükümlü hale gelmiştir. AİHS m. 46/1’e göre sözleşmeci devletler, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin vermiş olduğu karara uymayı taahhüt ederler. Hukuki durumu Türkiye, Avrupa Konseyi'ne üye olmasına rağmen vicdani reddi hak olarak tanımayı reddeden nadir ülkelerden biridir. Türk hukukunda askerlik hizmetinin, Anayasa’nın “Vatan Hizmeti” başlıklı 72. maddesinde düzenlendiği görülür. Anayasa, vatan hizmetinin yerine getirilme biçimine ilişkin üç seçenek sıralamıştır; buna göre vatan hizmeti Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde yerine getirilebilir veya yerine getirilmiş sayılabilir. Maddenin lafzından Anayasa m. 72’nin askerlik hizmetini zorunlu kılmadığını söylenebilir. Maddede zorunlu kılınan vatan hizmetidir ve bu hizmetin nasıl ifa edileceği üç alternatif gösterilerek sıralanmıştır. Dolayısıyla vatan hizmetinin kamu kesiminde de yerine getirilebileceğini düzenleyen Anayasa maddesi dikkate alındığında; vicdani ret hakkının tanınması ve vicdani retçilerin alternatif bir sivil hizmeti yerine getirmekle yükümlü tutulması için Anayasal bir değişikliğe gidilmesi gerekmemektedir. Yapılacak kanun değişiklikleriyle vicdani ret uygulamasının düzenlenmesi mümkündür. AİHM Kararlarına Göre Türkiye'de Vicdani Ret Hakkının Kapsamı Bazı görüşlere göre Türklük ve askerlik kavramlarını birbirinden ayrılabilmesi mümkün değildir; bu nedenle vicdani ret, Türklük ve ulus devlet ilkelerini zedelemekte hatta ortadan kaldırmaktadır. Ancak Anayasa m. 10’a göre hangi inanca mensup olursa olsun herkesin eşit olduğu ve m. 24’e göre inanç özgürlüğünün sağladığı korumadan yararlanmaya hakkı vardır. Kaynağını Batıdan ve daha çok Hıristiyanlık inancından alan vicdani ret hakkı Türkiye’de tanınsa da, çok sınırlı bir uygulama alanı bulabilecektir. Zira AİHM, vicdani ret hakkını, “düşüncelerden” değil “inançlardan” kaynaklanması halinde korumakta ve bu hakka din ve vicdan özgürlüğünü düzenleyen 9. madde kapsamında koruma sağlamaktadır. Türkiye’de ise vicdani reddi emreden inanca mensup insan sayısı sınırlıdır. İslam inancı, vicdani ret talebine kaynaklık edebilecek bir inanç değildir. AİHM içtihatları dikkate alındığında İslam inancına mensup kişilerin, vicdani ret hakkından yararlanması mümkün değildir. İstatistikler | source = 1990 yılının vicdani retçisi Vedat Zencir'in konu hakkındaki görüşleri. | width = 35% | align = right }} Dış bağlantılar * Vicdani Ret Açıklamaları Almanağı (1989 - 2010) (pdf, ePub, mobi formatlarında)

Kaynaklar

Vikipedi

Türkiye'de Vicdanî Ret

Türkiye'de Vicdanî Ret Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar