Türkiye Kupası Finalleri Listesi

Türkiye Kupası şampiyonları listesi, TFF'nin kupa organizasyonu olan Türkiye Kupası'nın sezonlara göre ve şampiyon olan takımlara göre yapılmış listesidir. 1962-63 sezonundan bu yana aralıksız olarak düzenlenen turnuvanın statüsü zaman içinde değişmimişsede son statüye göre kupaya bir önceki sezon Süper Lig, 1. Lig, 2. Lig ve 3. Lig Yükselme gruplarında mücadele etmiş olan bütün takımlar ile 2. Lig klasman gruplarını ilk üç sırada, 3. Lig klasman gruplarını ilk sırada tamamlamış olan toplam yetmiş iki takım katılmaktadır. Kırk sekiz sezonda on dokuz farklı takımın final oynadığı turnuvada on üç farklı takım bu kupayı kazanma başarısını göstermiştir. Organizasyonun ilk şampiyonu olan Galatasaray, aynı zamanda bu kupayı on dört kezle en çok kazanan takımdır. Galatasaray'ı dokuz şampiyonluğu bulunan Beşiktaş ve sekiz şampiyonluğu bulunan Trabzonspor takip etmektedir. 1962-1966 arasında dört sezon üst üste şampiyon olan Galatasaray bu alandaki rekorun da sahibidir. Turnuvada üç kez üst üste şampiyon olan takım bulunmazken Beşiktaş ve Trabzonspor ikişer kez, Göztepe ve Galatasaray ise birer kez üst üste iki sezon şampiyon olma başarısını göstermişlerdir. Kupa tarihinde şampiyonun hükmen mağlubiyetle ve kurayla belirlendiği birer final vardır. 1963-64 sezonunda Altay ile Galatasaray arasında oynanan finalin ilk maçı 0-0 bitmiş, rövanş maçı öncesindeyse bu maçın tarihinin değiştirilmesine tepki gösteren Altay maça çıkmamıştır. Bunun üzerine Altay hükmen mağlup ilan edilmiş, kupa Galatasaray'ın olmuştur. 1966-67 sezonunda ise Altay ile Göztepe arasında oynanan final maçının 2-2 berabere bitmesi nedeniyle kura atışı yapılmış ve kura atışını kazanan Altay kupanın sahibi olmuştur. Kupa tarihinde kura ile şampiyonluk belirleme başka bir sezonda uygulanmamıştır. Tarihçe 1962-63 sezonundan bu yana aralıksız olarak düzenlenen organizasyonun ilk adı Türkiye Kupası'ydı. 1980-81 sezonundan 1992-93 sezonuna kadar Federasyon Kupası adını almış ancak 1992-93 sezonundan 2005-06 sezonuna kadar eski ismi olan Türkiye Kupası adıyla devam etmiştir. 2005-06 sezonundan itibaren ise Türkiye Kupası isminin önünde sponsor isimleri yer almaya başlamıştır. Kupa, 2005-06 sezonundan 2008-09 sezonu sonuna kadar Fortis Türkiye Kupası, 2009-10 sezonundan itibarense Ziraat Türkiye Kupası adını almıştır. Eski statüye çeyrek final maçlarına kadar tek maçlı eleminasyon sistemi, çeyrek ve yarı finallerde çift maçlı eleminasyon sistemi, finalde ise o sezon uygulanan sisteme göre tek ya da çift maç üzerinden oynanan final maçıyla şampiyon belirleniyordu. 2005-06 sezonu öncesi değiştirilen sistemle çeyrek finalden önce beşer takımlı dört grup oluşturuldu. Gruplardan önceki eleme aşaması yine tek maç üzerinden oynandı. Bu gruplarda ilk iki sırayı alan takımlar çeyrek finale yükselmeyi başarırlarken çeyrek ve yarı finalde çift maç üzerinden, finalde ise tarafsız sahada tek maç üzerinden oynanan maçla şampiyon belirlenmeye başlandı. 2011-12 sezonununda yapılan statü değişiklikliğiyle grup sistemi kaldırılarak eskiye dönülmüş oldu. Buna göre kupanın tümü tek maç üzerinden oynanarak, dört eleme turundan oluşan eleme aşaması ve çeyrek final, yarı final ile finalden oluşan final aşaması mücadeleleri sonucu sahibini bulması kararlaştırılmıştı..Ancak 2012-13 sezonunda statü tekrar değiştirildi ve ülke genelindeki bütün liglerde bulunan takımların katılımıyla öncelikle tek elemeli maçlar oynanacak ve 5.turun sonunda dört takımlı iki grup oluşturulup bu grup maçları sonucunda ilk iki sırayı alan takımlar yarı finale yükselecek ve A Grubu'nda 1. sırayı alan takımla, B Grubu'nda 2. sırayı alan takım arasında, B Grubu'nda 1. sırayı alan takımla, A Grubu'nda 2. sırayı alan takım arasında çift maç eleme usulüne göre oynanacaktır. Final müsabakası, yarı finalde tur atlayan iki takım arasında TFF tarafından belirlenecek olan tarafsız sahada, tek maç eleme usulüyle oynanacaktır. Finaller 1962-63 sezonu ile 1964-65 sezonları arasında çift maç usulü yapılan finaller, 1965-66 ve 1966-67 sezonlarında tek maç usulü oynanmış ancak daha sonra bu uygulamadan vazgeçilmiş ve şampiyon 1967-68 ile 1982-83 sezonları arasında tekrar çift maç ile belirlenmiştir.

Finaller

1983'ten 1999-00 sezonuna kadar 1983-84, 1985-86, 1989-90 ve 1990-91 sezonlarında tek maç üzerinden oynanmış bu sezonlar dışındaki diğer sezonlarda ise çift maç üzerinden oynanmıştır. 1999-00 sezonundan itibaren ise final tarafsız sahada tek maç üzerinden oynanmakta ve şampiyon bu şekilde belli olmaktadır. Kupa tarihinde şampiyonun uzatmalar sonucu belli olduğu yedi, penaltılarla belli olduğu beş maç vardır.

Sonuçlar

Şampiyon ve finalistler Notlar

:Not 1.* TFF, asker olan Galatasaraylı futbolcular için alınan özel izne rağmen maça yetişememelerini neden göstererek final tarihini değiştirme kararına tepki gösteren Altay maça çıkmadı; Galatasaray hükmen kazandı. :Not 2.* 90 dakikası 2-2 biten maçın sonucunda çekilen kurayı kazanan Altay şampiyon oldu.

Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi

Türkiye Kupası Finalleri Listesi