Türkmenistan

Türkmenistan (Türkmence telaffuz: [tʏɾkmønʏˈθːɑːn]), kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve batısında Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Orta Asya'da bağımsız bir Türk devleti. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. 6 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

Türkmenistan yüzyıllardır medeniyetlerin kesişim noktası olarak birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Türkmenistan sınırları içinde yer alan Merv şehri Orta Asya'daki en eski vaha şehirlerinden biridir. Orta Çağ'da Merv, İslam dünyası için de en önemli şehirlerden biri olmakla beraber, İpek Yolu üzerindeki en önemli noktalardandır. 1881 yılında Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilen Türkmenistan, daha sonra Orta Asya'daki Bolşevik karşıtı harekette önemli rol oynamıştır. 1925'te Türkmenistan, Sovyetler Birliği'ne dahil devletlerden biri olarak, Türkmen Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Türkmen SSC) olmuştur. 1991'de ise Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanmıştır.

Yönetim şekli tek baskın parti sistemine dayanan bir cumhuriyet olup, ülkede 2006 yılında 1991'den beri başta olan, Türkmenbaşı olarak bilinen Saparmurat Niyazov'un ölmesinin ardından 2007'de başa geçmiş Kurbankulu Berdimuhammedov cumhurbaşkanlığı görevini yürütmektedir. Türkmenistan, azınlıklara karşı olan muamelesi, basın özgürlüğü, din özgürlüğü gibi başlıca konularla alakalı insan hakları sicili nedeniyle geniş çapta eleştirilmektedir. Ölüm cezası, 2008 Anayasası'ndan resmi olarak kaldırılmıştır.

2007 tahminlerine göre ülkenin etnik yapısı, %85 Türkmen, %5 Özbek, %4 Rus ve %6 diğer milletlerden oluşmaktadır. Ülkede, Türkmence, Özbekçe ve Rusça yaygın olarak konuşulmaktadır. Dini yapısı itibarıyla, %92 Müslüman, %6 Hristiyan, %2 diğer dinlere mensuptur.

2006 CIA tahminlerine göre sektörel GSYİH'sının bileşenleri, %17,7 tarım, %39,2 endüstri, %43,2 hizmet sektörüdür. Temel ihraç ürünleri gaz, ham petrol, petrokimya, pamuk lifi ve tekstildir. Türkmenistan dünyanın en büyük dördüncü doğalgaz rezervlerine sahiptir. 1993'ten 2017'ye kadar Türkmenistan'da vatandaşlar devlet tarafından sağlanan elektrik, su ve doğalgazdan ücretsiz olarak yararlanmışlardır.

Türkmenistan, bağımsız Türk devletlerinden birisi olarak TÜRKSOY'un üyesi olup aynı zamanda Türk Keneşi gözlemci ülkelerinden biridir. Ülke, BM, İKÖ, BDT, IMF gibi uluslararası kuruluşlara üyedir.

Kaynak:

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.