Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Uranüs Harekâtı

Kısaca: Uranüs Harekâtı (Rusça: Операция «Уран»), Sovyet üst komutanlığı STAVKA'nın 19 Kasım 1942 günü başlattıkları ve bu kod adını verdikleri karşı taarruz, Stalingrad'daki Kızıl Ordu birliklerini kuşatmış durumdaki Alman birliklerini dıştan bir çember içine alıp imha etmeyi amaçlıyordu. ...devamı ☟

Uranüs

Harekat

ı (Rusça: Операция «Уран»), Sovyet üst komutanlığı STAVKA'nın 19 Kasım 1942 günü başlattıkları ve bu kod adını verdikleri karşı taarruz, Stalingrad'daki Kızıl Ordu birliklerini kuşatmış durumdaki Alman birliklerini dıştan bir çember içine alıp imha etmeyi amaçlıyordu. Operasyon Planı

Stratejik Plan

Uranüs

Harekat

ı, savaş alanı olarak Stalingrad'ı belirlememiştir. Stalingrad'ta direnmeye devam edilecek ve Alman 6. Ordu buraya bağlanacaktır. Ancak Uranüs

Harekat

ı, düşmana, halen çatışmaların sürmekte olduğu cepheden direk bir taarruz yerine, kanat açıklarından taarruza başlayarak geniş bir çevirme yapılması şeklinde bir stratejiye dayanmaktadır. Bu bağlamda Uranüs

Harekat

ı, bir dolaylı tutum stratejisidir.} Plana göre, Stalingrad'da direnmeye devam edilirken kabaca hesaplamalara göre 45 günlük süre içinde Stalingrad'ın kuzey ve güneyinde yeni ordular oluşturulacak, Cephe'ler yeniden düzenlenecektır. Bu cepheleri oluşturacak kuvvetler, güçlü topçu, tank, mekanize unsurlarla desteklenecek, ayrıca hava hakimiyeti kurabilecek güçte hava orduları oluşturulacaktır. Her iki çeneyi oluşturan birlikler de iki koldan harekatı sürdürecekler, iç içe iki çember oluşturacaklardır. Gerçek anlamda çevirme harekatını gerçekleştiren iç tarafta kalan kol olacaktır, dış taraftaki kol, dışardan girişilecek bir yarma hareketini önlemek için pozisyon alacaktır. Operasyonun ilk evresinde 6. Ordu'ya yönelik direk bir taarruz planlanmamıştır. Kuzey ve güney çeneler kapandıktan, dış çember sağlamlaştırıldıktan sonra Stalingrad'daki Alman birlikleri üzerine gidilecektir. İzleyen günlerde Stalingrad kuvvetleri, ancak tümden yok olmalarını engelleyecek ölçüde takviye edilmiştir, ev ev, sokak sokak geri çekilmeler sürmüştür. Çok kritik anlarda, bir tümenlik takviyeler almışlardır. Sonuçta Stalingrad'da ortaya çıkan tablo, kıran kırana bir mücadeledir. Sovyetler, tüm güçleriyle mevzilerini savunmaktadırlar, zaman zaman karşı taarruzlarla bazı mevzileri yeniden ele geçirmektedirler ama, zaman içinde giderek daha dar bir bölgeye sıkışmaktadırlar. Almanlar ilerlemektedir ve Stalingrad'ı tümüyle kontrollerine almaları artık bir zaman sorunudur. Bu arada STAVKA, eldeki olanakların büyük bölümünü, Uranüs

Harekat

ı'nı icra edecek ordulara aktarmaktadır. 1942 yılının Kasım ayı ortalarına doğru Uranüs

Harekat

ı için 11 ordunun yanı sıra, bağımsız olarak görev yapmak üzere mekanize, süvari ve tank kolorduları, yine bağımsız tank tugayları teşkilatlandırılmıştır.

Harekat

için toparlanan savaş araçları ise 900 tank, 13.500 top ve havan, 1.100 uçaksavar topu, 115 Katyuşa bataryası ve 1.115 uçaktır.

Operatif Plan

Uranüs

Harekat

ı için de üç Cephe oluşturulmuştur. Bunlar, yeni tertiplenen ordulardan oluşan Güneybatı Cephesi ile hali hazırda var olan fakat yeniden yapılandırılan Stalingrad ve Don Cephe. Asıl taarruz, çevirme hareketinin kuzey çenesi tarafından, Korgeneral Vatutin komutasındaki Güneybatı Cephesi tarafından yapılacaktır. Güneybatı Cephesi, 25. Ordu, 5. Tank Ordusu ve 1. Muhafız Ordusu'ndan oluşmaktadır. Güneybatı Cephesinin bu çevirme hareketinde 1. Muhafız Ordusu, dış çemberi oluşturacak biçimde ilerleyecektir ve harekatın sağ kanadını örtecektir. Operasyon tamamlandığında yani Stalingrad Cephesi'yle Kalaç-na-Donu'da temas sağlandığında, 5. Tank Ordusu da 1. Muhafız Ordusu'nun oluşturduğu dış çembere yayılacaktır. Tüm harekat boyunca Güneybatı Cephesi, iki hava ordusu tarafından desteklenecektir. Çevirme hareketinin kuzey çenesini oluşturacak olan kuvvetler, Don Nehrinin batı kıyıları boyunca mevzilenmiş 3. Rumen Ordusu mevzilerine taarruz edeceklerdir. STAVKA, bu ordunun, zayıf techizatlandırılmış olduğunu, yeterli tank ve top mevcudunun bulunmadığını, eğitim düzeylerinin de düşük olduğunu bilmektedir. Ayrıca, Doğu Cephesinin genelinde, Alman müttefikleri İtalyan, Rumen askerlerin, ciddi bir direnç göstermeyeceklerini hesaplamaktadır. Stalingrad Cephesi ise harekatın güney çenesini oluşturacaktır. 51. Ordu, 57. Ordu ve 64. Ordu'dan oluşmaktadır. Kuzey batı yönünde taarruz ederek, bir yandan 4. Panzer Ordusu ile 6. Ordu'nun arasına bir kama gibi girecek, iki ordu grubunun temasını kesecek, esas olarak da çevirme harekatının güney çenesini oluşturacaktır. -4. Panzer Ordusu, kentin güneyinde, hem 6. Ordu'nun hem de Kafkasya'daki Alman birliklerinin kanat güvenliğini sağlayan önemli bir konumdadır- Hızla ilerleyerek Güneybatı Cephesi'yle Kalaç-na-Donu'da temas kuracaktır. 51. Ordu, dış çemberi oluşturacaktır. Stalingrad Cephesi, 8. Hava Ordusu tarafından desteklenecektir. Don Cephesi, 65. Ordu, 24. Ordu ve 66. Ordu'dan oluşmaktadır, 6. Hava Ordusu tarafından desteklenecektir. Don Cephesi, harekatın esas unsurlarından değildir, yardımcı operasyonları icra görevini üstlenmiştir. Esas görevi, kuşatılması amaçlanan Alman kuvvetlerinin kuzey cepheleri boyunca taarruz ederek onları toparlamak, sabitlemekdir. Böylece, aynı zamanda Güneybatı Cephesinin sol kanadını örtmüş olacaktır. Operasyon Hazırlıkları Yıldırım savaşı tekniklerinin, en etkin biçimde uygulandığı operasyonlardan biridir Uranüs

Harekat

ı. Süresi uzun tutulmayan fakat elden geldiğince yoğun olmasına çalışılan hazırlık ateşi, hava unsurlarının hedef tahsis ve atış kontrol yönünden topçu bataryalarıyla koordinasyonu ve bu yöndeki operasyonları, kara unsurlarının ileri hareketiyle uyumlaştırılan baraj ateşi, kara birliklerinin ileri hareketleri sırasında her direnç noktasına hava unsurlarınca müdahale edilebilmesi için gereken düzenlemeler, inceden inceye planlanmıştır. Gerekli malzemenin ve personelin taşınması için 27 bin kamyon kullanılmıştır. Demiryolları günde ortalama 1.300 vagon yük taşımışlardır. Tüm operasyon hazırlıkları tam bir gizlilik içinde sürdürülmüştür. Birliklerin taarruz hatlarına yanaştırılmaları, sadece geceleri yapılan ilerleyişlerdir ve birlikler farklı köylere yerleştirilmişlerdir. Operasyon hakkında ordu komutanlarının bile son ana kadar bilgisi olmamıştır. Hiçbir yazılı emir düzenlenmemiş, tüm emirler kurmay subayları aracılığıyla sözlü olarak ya da özel telefon hatlarından iletilmiştir. Başlangıçta harekatta Jukov, Stalingrad'ın kuzeyindeki Güneybatı ve Don Cephelerinin, Vasilevski ise Stalingrad ve güneyinde konuşlanmış olan Stalingrad Cephesinin organizasyonu ile görevlendirilmişlerdi. Operasyon hazırlıklarının son aşamalarında ise bu karar değiştirilmiştir. Jukov, Moskova †“ Viyazma hattında düzenlenmesi planlanan operasyonlardan sorumlu olmuş, Uranüs

Harekat

ı'nın tüm sorumluluğunu ise Vasilevski üstlenmiştir. Harekat 19 Kasım 1942 sabahı binlerce topun gürlemesiyle Sovyet karşı taarruzu başlamıştır. Stalingrad'ın kuzey batısını tutan Rumen birlikleri üzerine, daha gün ağarmadan çok yoğun bir top ve Katyuşa salvosu başlatılmıştır. İki hava ordusunun taktik bombardıman uçakları da Rumen mevzilerine yüklenmişlerdir, avcı uçakları da bu saldırı gücünü örtmektedir. Gün ağarırken Güneybatı Cephesi kuvvetleri iki noktadan 5. Tank Ordusu ve 21. Ordu olarak taarruza geçmiştir. 3. Rumen Ordusu mevzileri kısa sürede dağıldı, gerideki Alman birliklerinin karşı taarruz girişimleri de iki tank kolordusu tarafından etkisiz hale getirildi. İyi planlanmış, yeterli güçler kullanılarak yürütülen, üstelik de hava desteği olan Sovyet saldırısı karşısında Alman ve müttefikleri olan kuvvetler etkin bir savunma gerçekleştirememişlerdir. Alman ve Rumen iki tank tümeni büyük ölçüde eksik kadroludur, pek çok tank, teknik nedenlerle kullanılamaz durumdadır. Bu tank tümenlerinin giriştiği cepheyi savunma çabası da 26. Tank Kolordusu karşısında yetersiz kalmıştır. Rumen kuvvetlerinin büyük bölümü teslim olmuştur. Rumen 5. Kolordu karargahının 26. Tank Kolordusu'nun eline geçmesiyle Almanlar ve müttefikleri açısından cephe, savunulabilir olmaktan çıkmıştır. Böylece Güneybatı Cephesinde bir taktik yarma gerçekleştirilmiş oluyordu. Bu taktik yarmayı operatif bir taarruza dönüştürmek için iki tank kolordusu derhal Kalaç-na-Donu yönünde ileri harekata geçmişlerdir. Ertesi gün, 20 Kasım 1942 günü Stalingrad'ın güneyinde, Stalingrad Cephesi kuvvetleri de taarruza geçmişlerdir. Ağırlıklı olarak Rumen birliklerince tutulan cepheler kısa sürede yarılmış, iki Sovyet mekanize kolordusu ile bir süvari kolordusu, açılan gediklerden ileri sürülmüştür. 22 Kasım 1942 akşamı 26. Tank Kolordusu'nun öncü unsurları, Kalaç'la aradaki tek doğal engel olan Don Nehri üzerindeki bir köprüyü ele geçirmiştir. 23 Kasım sabahı 5. Tank Ordusu ve 21. Ordu Don Nehri'ni geçmeye başlamışlardır. Don Cephesi kuvvetlerinin taarruzları da Alman kuvvetlerini burada bağlamış, Güneybatı Cephesi'nin ileri harekatına daha geniş olanak sağlamıştır. 23 Kasım 1942 günü, Güneybatı Cephesi'nin 4. Tank Kolordusu ile Stalingrad Cephesi'nin 4. Mekanize Kolordusu, Stalingrad'ın 60 km. batısında, Don Nehri'nin dirsek yaparak güney batıya döndüğü noktada, Kalaç'da birleşiyorlar, Wehrmacht'ın 6. Ordusu etrafında oluşturulmaya çalışılan çember kapanıyor. Kalaç, aynı zamanda 6. Ordu'nun en önemli ikmal hattıdır ve Paulus'un karargahından topu topu 15 km. uzaklıktadır. Karargahın derhal geriye çekilmesi zorunluluğu, Alman birliklerinin sevk ve idaresinde ciddi bir zaaf yaratacaktır. Zaten kentteki Alman birlikleri arasındaki iletişimde çeşitli güçlükler yaşanmaya başlamıştır. Muharebe düzeni Mihver Devletleri } - imha edilen tümenler. } - Stalingrad çemberinde kuşatılan 20 tümen (Piyade Tümeni x 14, Panzer Tümeni x 3, Motorize Piyade Tümeni x 3). Romanya 3. Ordu (Petre Dumitrescu) * 1. Kolordu: (Teodor Ionescu): 7. Piyade Tümeni (Constantin Trestioreanu)}, 11. Piyade Tümeni (Savu Nedelea)} * 2. Kolordu: (Nicolae Dăscălescu): 9. Piyade Tümeni (Constantin Panaitiu)}, 14. Piyade Tümeni (Gheorghe Stavrescu)}, 7. Süvari Tümeni (Gheorghe Munteanu)} * 5. Kolordu (Aurelian Son): 5. Piyade Tümeni (Nicolae Mazarini)}, 6. Piyade Tümeni (Mihail Lascăr)} * 4. Kolordu: (Constantin Sănătescu): 13. Piyade Tümeni (Gheorghe Ionescu-Sinaia)}, 15. Piyade Tümeni (Ioan Sion)}, 1. Süvari Tümeni (Constantin Brătescu)} Almanya 6. Ordu (Friedrich Paulus) * 11. Kolordu (Karl Strecker): 376. Piyade Tümeni}, 44. Piyade Tümeni}, 384. Piyade Tümeni} * 8. Kolordu (Walter Heitz): 76. Piyade Tümeni}, 113. Piyade Tümeni} * 14. Panzer Kolordusu (Hans-Valentin Hube): 60. Motorize Piyade Tümeni}, 3. Motorize Piyade Tümeni}, 16. Panzer Tümeni} * 51. Kolordu (Walther von Seydlitz-Kurzbach): 94. Piyade Tümeni}, 389. Piyade Tümeni}, 305. Piyade Tümeni}, 79. Piyade Tümeni}, 100. Avcı Tümeni}, 24. Panzer Tümeni}, 14. Panzer Tümeni}, 295. Piyade Tümeni}, 71. Piyade Tümeni} ** 9. Uçaksavar Tümeni, 51. Havan topu Alayı, 53. Havan topu Alayı, 2. Neberwerfer Alayı 30. Nabelwerfer Alayı, 4. Topçu Alayı, 46. Topçu Alayı, 64. Topçu Alayı, 70. Topçu Alayı... Almanya 4. Pazner Ordusu (Hermann Hoth) * 4. Kolordu (Erwin Jänecke): 297. Piyade Tümeni}, 371. Piyade Tümeni}, 29. Motorize Piyade Tümeni} * 48. Panzer Kolordusu (Ferdinand Heim -> Hans Cramer): 16. Motorize Piyade Tümeni, 22. Panzer Tümeni, Romanya 1. Tank Tümeni (Gherghe Radu) Romanya 4. Ordu (Constantin Constantinescu-Claps) * 6. Kolordu (Corneliu Dragalina): 1. Piyade Tümeni (Ioan Mihăescu), 2. Piyade Tümeni (Dumitru Tudose), 18. Piyade Tümeni (Radu Băldescu), 20. Piyade Tümeni (Nicolae Tătăranu) * 7. Kolordu (Florea Mitrănesc): 4. Piyade Tümeni (Barbu Alienescu)}, 5. Süvari Tümeni (Dumitru Popescu)}, 8. Süvari Tümeni (Radu Korne) SSCB Güneybatı Cephesi (Nikolay Vatutin) * 1. Gvardiya Ordusu (Dmitri Lelyuşenko) * 5. Tank Ordusu (Prokofiy Romanenko) * 21. Ordu (İvan Çistyakov) Don Cephesi (Konstantin Rokossovski) * 65. Ordu (Pavel Batov) * 24. Ordu (İvan Galanin) * 66. Ordu (Aleksey Jadov) Stalingrad Cephesi (Andrei Yeryomenko) * 62. Ordu (Vasiliy Çuykov) * 64. Ordu (Mihail Şumilov) * 57. Ordu (Fyodor Tolbuhin) * 51. Ordu (Nikolay Trufanov) * 28. Ordu

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Uranüs Harekâtı muharebe düzeni
6 yıl önce

Uranüs Harekâtı muharebe düzenidir. ☨ - imha edilen tümenler. ☠ - Stalingrad çemberinde kuşatılan 20 tümen (Piyade Tümeni x 14, Panzer Tümeni x 3, Motorize...
Küçük Satürn Harekâtı
6 yıl önce

Stavka, Uranüs Harekâtı ardından, Kafkasya'daki ileri hareketi durdurulan Alman A Ordular Grubu'nun geri bağlantısını kesmek için, Satürn Harekâtı kapalı...
Hans-Valentin Hube
6 yıl önce

Ordu'nun tek zırhlı gücü olan 14. Panzer Kolordusu'na komuta etmiştir. Uranüs Harekâtı ile 14. Panzer Kolordusu da Stalingrad Halkası'nın içinde kuşatılmıştır...
Kış Fırtınası Harekâtı
6 yıl önce

Ordu 19 ve 20 Kasım 1942 tarihlerinde başlattığı bir karşı taarruzla (Uranüs Harekâtı Stalingrad'daki Mihver kuvvetleri kuşatmıştı. Hitler'in kararıyla,...
Mavi Durum
2 yıl önce

kazanmıştır. Ancak Kızıl Ordu Stalingrad'da Uranüs Harekâtı ve ardından gelen Küçük Satürn Harekâtı'yla Mihver kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Alman...
3. Ordu (Romanya)
6 yıl önce

Kafkasya'da savaşmıştır. 4. Ordu ile birlikte Stalingrad civarında Uranüs Harekâtının hedefi olmuş ve Kızıl Ordu'nun saldırı önünde imha edilmiştir. Bu...
Constantin Constantinescu-Claps
6 yıl önce

de katıldı. Ancak 19 Kasım 1942 tarihinde Kızıl Ordu'nun başlattığı Uranüs Harekâtı karşısında komutasındaki 4. Ordu dağıldı. 10 Şubat 1943 tarihinde açığa...
Suvorov Harekâtı
6 yıl önce

Bu süreç, Stalingrad’ın Alman işgalinden kurtarılmasıyla sonuçlanan Uranüs Harekâtı ile başlamıştı. Dinyeper Taarruzu, Ukrayna’nın işgalden kurtarılması...