Bu standardın oluşturulmasındaki amaç tüketici pazarına yönelik görüntü kayıt ve işleme cihazlarında ortak bir formatı belirleyerek farklı üreticilerin donanım ve yazılımları arasında doğabilecek uyumsuzlukları ortadan kaldırmak ve standart bir kalite düzeyini yakalamaktı. Bu standart ile 6.35 mm'lik metal katkılı kasetleri kullanarak oldukça yüksek kalitede sayısal görüntünün kayıt edilebilmesi amaçlanıyor özetle.
Peki ne işe yarıyor bu DV?
Görüntü ve ses kaydını temelde iki ayrı yöntemle yapabiliyoruz: Analog veya sayısal. Analog yöntemde kayıt etmek istediğimiz görüntünün bire-bir kopyasını kayıt yapacağımız ortama aktarırız. Basit bir örnekle açıklamaya çalışırsak daktilo kullanırken yazdığımız sayfanın altına karbon kağıdı koyarak çoğaltmak gibi düşünebiliriz.Sayısal yöntemde ise kayıt etmek istediğimiz görüntü bilgisinin matematiksel bir değere dönüştürülmesi ve bu değerin bir elektronik sinyal (bu sinyali karbon kağıdı gibi düşünün) olarak taşınması ve
kayıt yapılacak ortama yazılması söz konusu.
İlk bakışta analog yöntemin görüntü detaylarının daha özenli ve net olarak kopyalanması uygun olduğu düşünülür. Öyle ya sonuçta görüntü bilgisi tüm detayları ile kayıt yapılan ortama aktarılıyor. Sayısal yöntemde ise görüntü bilgisi bir matematiksel değere çevriliyor ve bu çevirme işleminde bir kayıp söz konusu olabilir. Ancak yine daktilo örneğimize dönersek gerek görüntü bilgisinin büyüklüğü nedeniyle analog kaydı yapacak donanımın yeterli hız ve kalitede sonuç verememesi gerek kopyalanacak kağıt sayısı artırıldıkça arkalardaki sayfalarda çıkacak karakterlerin görünüm kalitesi düşecektir. Yine basit bir örnekle analog kayıt kalitesi konusunu kapatayım: Bir ses kasedini kopyalayalım. Çıkardığımız kopyadan bir başka kopya çıkaralım ve böyle bir kaç kopya devam edelim. Son kayıt yapılan kasetle ilk kasetteki sesi karşılaştıralım. Hepimiz ses kalitesinin kopya sayısı arttıkça ilk kasede göre düştüğünü duyacağız.
Görüntüyü saısallaştırıp bir sinyal haline getirdiğimizde ise (sinyalin yapısını bozacak bir dış etkinin olmadığı varsayımı ile) bu sinyali kayıt yapacağımız medya üzerinde istediğimiz sıklıkta çoğaltma imkanımız olacaktır. Üstelik elektronik sinyallerin hızlı taşınabildiğini de unutmazsak daha avantajlı bir yöntem olduğunu düşünebiliriz.
DV standardı bu sayısallaştırma işini kaynak görüntünün belirli bir oranda örneklenmesi yoluyla yapılmasını sağlıyor. "Neden görüntünün tamamı sayısallaştırılmıyor da örnekleme metodu kullanılıyor?" diye sorabilirsiniz. Bunun nedeni günümüz donanımlarının görüntünün tamamını yeterli hız ve kalitede sayısallaştırmaya elvermemesi. Üreticiler kaynak görüntüden çok az bir kayba razı olarak sayısallaştırma işini ancak örnekleme yoluyla sağlayabilmişler. Kimbilir? Gelecekte daha güçlü donanımlar üretildiğinde örnekleme metodu (daha sonra detaylı bir şekilde bahsedeceğim) yerine görüntünün bire-bir sayısallaştırılması ve kaydı söz konusu olacak.
İlgilenenler DV standardının "Mavi Kitap" olarak bilinen "Specifications of Consumer-use Digital VCRs using 6.3mm magnetic tape" adlı dokümanı Panasonic'in bir alt kuruluşu olan AVC Company'den yaklaşık 500 dolara; "DV standards document" IEC 61834 kodlu (IEC- International Electrotechnical Commision) belgeyi ise IEC sunucusundan yaklaşık 500 dolara temin edebilirler.
Sonuçta DV bir görüntü kayıt formatının standardı. Bu standarttan daha kaliteli sonuç veren ve uluslararası standart olarak belirlenmiş başka kayıt formatları da var. Ancak görüntü kasedi kullanarak ve standart televizyonlarda izlemeye uygun, fiziksel olarak gerçekten çok küçük kayıt kameralarının kullanımına ve görüntü yayıncılığına imkan veren, son kullanıcı pazarına yönelik en iyi performans/fiyat oranı günümüzde DV ve türevi bir kaç formattan başka bir seçenek şu anda yok.
Örnekleme Metodu ve Matematiğin Gücü
Bu bölüm işin biraz daha tekniğini merak edenler için. DV'de görüntü bilgisi şu şekilde örnekleniyor: Her görüntü karesinde taranan satır 720 piksel genişliğinde olacak şekilde oluşturuluyor. Yani kameranın vizöründen baktığınızda gördüğünüz şekle ait bilgi 720 piksel genişliğine uyacak şekilde indirgeniyor. Kaynak görüntünün renk bilgisi ise NTSC formatının 525 satırı için 4:1:1 oranında, PAL formatının 625 satırı için 4:2:0 oranında indirgeniyor (Çince değil, matematik ve anlatacağım nedir bu rakamların anlamı Şaşırmış)).
Daha sonra örneklenmiş bu görüntü "Discrete Cosine Transform-DCT" yöntemiyle (bkz. Lise matematik ders kitaplarınız-attınız mı? Çık çık çık. Çok yazık Şaşırmış) sıkıştırılıyor. Efendim? Duymuş muydunuz? ATI'nin donanımdan DVD destekli ekran kartlarından mı duymuştunuz? Güzel ama o iş i-DCT (burada i: inverse-ters oluyor). Yani şıkıştırılmış görüntüyü çözme. (Bu arada MPEG2'nin de sıkıştırılmış bir format olduğu ve bu sıkıştırma işinde DCT kullanıldığı ortaya çıkıyor değil mi? Şaşırmış)). Motion JPEG'den mi duymuştunuz? Doğru ama tam değil. DV'de kullanılan DCT yönteminde her karenin sıkıştırılmasında sayma tablosu adı verilen bir alt yöntem de kullanıldığı için, nominal 5:1 sıkıştırmada daha kaliteli sonuç alınıyor. Üstelik DV her görüntü karesini kendi içinde sıkıştıran bir yöntem. Yani sıkıştırılacak görüntü karesi kendisinden önceki veya sonraki kareden bağımsız bir şekilde sıkıştırılıyor. Ancak iki ara taramalı (interlaced- bkz. VCD rehberi) bir karede taranan alanlar (fields) arasında küçük farklılıklar varsa bu alanlar birlikte sıkıştırılıyor ve bu yöntemin adına da etkin alanlar arası sıkıştırma yöntemi deniliyor.
DV formatında görüntü bilgisi yaklaşık olarak saniyede 25 megabit olarak akıyor. Bu bilgiye ses, zaman bilgisi(time code) , iz (track) bilgisi ve hata kontrol kodları da ekleniyor ve aktarılacak bilginin büyüklüğü yaklaşık olarak saniyede 36 megabit'i buluyor.
Peki Digital 8 nedir?
DV formatı bu standarda uygun kasetlere kayıt yapılmasını gerektiriyor. Yani daha eski standartlar olan Video 8 (8mm) ve Hi8 kasetler kullanılamıyor. DV konsorsiyumunun kurucu üyelerinden Sony hem daha yaygın ve ucuz olarak bulunan bu kasetlere DV formatında kayıt yapılmasını sağlayan, hem de bu eski kasetlere yapılmış kayıtların DV formatını tanıyan NLE uygulamalarda işlenebilmesi amacıyla bu ara formatı ilan etti. Digital 8, teknik açıdan bakıldığında DV formatının bütün özelliklerine sahip. Ama genelde DV kameralarda daha kaliteli lensler ve/veya CCD çipleri kullanıldığı için kayıt kalitelerinde farklılıklar olabiliyor. Sony bu formatı sadece kendi ürettiği kameralarda kullanıyordu. 2000'de Hitachi'ye de bu formatı lisansladılar ve Hitachi'nin bazı kameralarında da bu format kullanılıyor. Eğer 8 mm veya Hi8 kasetlerden geniş bir arşiviniz varsa ve sizde DV2ye geçiş yapmak ama bu arşivinizi de kaybetmek istemiyorsanız, üstelik bu arşivinizi de Firewire kullanarak NLE uygulamalara aktarmak istiyorsanız, Digital 8 size daha uygun olur diye düşünüyorum.
Gelecek yazıda renk örneklemesinde kullanılan yöntemlerden ve DV'nin ayrılmaz bir parça haline gelen Firewire protokolünden bahsedeceğim. Belki biraz da nasıl bir DV kamera seçmeliyiz sorusunun yanıtını ararız Şaşırmış).
