Yaz Olimpiyatları'nda Basketbol

Olimpiyat Oyunları'nda basketbol, 1936'dan beri düzenli olarak gerçekleştirilen olimpik spor dalı. Olimpiyatlar'da madalya sporu olarak takvime alınmadan önce, 1904'te gösteri mahiyetinde bir kez düzenlendi. Bayan basketbolunun olimpiyat takviminde yer alması 1976 yılından itibaren gerçekleşti. Amerika Birleşik Devletleri, bu dalda uzak ara en başarılı takımdır. ABD katıldığı 17 turnuvanın 14'ünü kazandı. Bu turnuvlarda, 1936'dan 1968 yılına kadar gerçekleştirilen 7 olimpiyat oyununu arka arkaya kazanma başarısı gösterdi. ABD Bayan Milli Basketbol Takımı katıldığı 9 turnuvanın 7'sini kazandı. Bunlardan, 1996'dan 2012'ye kadar olan 5 tanesini arka arkaya kazanma başarısı gösterdi. Tarihi Basketbol, James Naismith tarafından 1891'de Springfield, Massachusetts'te bulundu. Onyıllar sonra, bu yeni bulunan spor dalı Amerika Birleşik Devletleri'nde kapalı salonlarda yapılan sporlar arasında en popüleri oldu. Popülaritesi denizleri aşan basketbol için, Avrupa'da Cenevre, İsviçre'de FIBA adında Uluslararası Basketbol Federasyonu kuruldu.

Erken dönem Amerikan egemenliği

Kansas Jayhawks koçu Phog Allen'ının çabaları sayesinde basketbol ilk kez 1936 Olimpiyat Oyunları'nda Berlin'de düzenlendi, basketbol sahası olarak da tenis kortları kullanıldı. İlk üç sırayı alan ülkelere madalyalarını Dr. Naismith takdim etti. O zamanki Olimpiyat kurallarına göre tüm yarışmacılar amatör sporculardan oluşmaktaydı. Basketbol turnuvaları ilk kez 1948 Olimpiyat Oyunları'nda kapalı sahalarda düzenlendi. ABD Milli Basketbol Takımı tek bir maç dahi kaybetmeden, 1936'dan 1968'e kadar olan ilk 7 Olimpiyat Oyunları'nı kazanarak gücünü kanıtlamış oldu. Amerika, ilk zamanlar turnuvaya NBA oyuncuları gönderirken, artık Kolej Oyuncuları göndermeye başladı. Diğer ülkeler ise en iyi oyuncularını Olimpiyatlar'a göndermeye başladılar.

Münih ve sonrası

ABD'nin kazanma serisi 1972 Olimpiyat Oyunları'nda Sovyetler Birliği Milli Basketbol Takımı'nın çok zor şartlar altında oynanan final maçını kazanmasıyla sona erdi. Amerikalılar ikincilik madalyasını almayı redderek, final seramonisini boykot ettiler ve o günden beri madalya IOC tarafından tutuldu. Amerikalılar 1976'da yarı finalde SSCB'nin Yugoslavya'ya yenilmesiyle, finalde ikinci kez Yugoslavya Milli Basketbol Takımı'nı yenerek, tekrar Olimpiyat Oyunları'nda altın madalyanın sahibi oldular. Amerika'nın 1980 Olimpiyat Oyunları'nı boykot ederek olimpiyatlarda yer almamasının ardından Yugoslavya Milli Basketbol Takımı Olimpiyatlar'ı kazanan 3. takım oldu. Yugoslavya, yarı finalde SSCB'yi, finalde de İtalya'yı yendi. ABD, bu sefer SSCB'nin boykot ettiği 1984 Olimpiyat Oyunları'nı, finalde İspanya'yı yenerek kazandı. 1988 Olimpiyat Oyunları'nı SSCB yarı finalde ikinci kez ABD'yi ve finalde de Yugoslavya'yı yenerek ikinci kez kazandı.

Profesyonel dönem

1989'da Borislav Stanković 'in Başkanlığında FIBA, NBA oyuncularının Olimpiyat Oyunları da dahil olmak üzere, uluslararası turnuvalarda mücadele edebilmelerine izin verdi. Takip eden ilk olimpiyatlar 1992 Olimpiyat Oyunları'ydı. 1992 ABD Rüya Takım'ı ortalama 44 sayı farklarla ve hiç mola kullanmadan altın madalyanın sahibi oldu. Bu arada artık SSCB ve Yugoslavya devletleri parçalanmışlardı, fakat onların halefleri olan devletler yine güçlü takımlara sahiplerdi. Yeni bağımsız iki ülke olan Hırvatistan ve Litvanya sırasıyla gümüş ve bronz madalya kazandılar. ABD, 1996 Olimpiyat Oyunları ve 2000 Olimpiyat Oyunları'nı da kazandı ancak performansı 1992 Olimpiyat Oyunları'ndaki gibi değildi. Olimpiyatlar'da NBA oyuncularının mücadele etmesine izin verildiğinden beri Atlanta'da düzenlenen 1996 Oyunları, ev sahibi şehrin aynı zamanda bir NBA takımına da sahip olduğu ilk örnekti. Atlanta'da Sırbistan, Sydney'de Fransa finalist olan ülkelerdi. Her iki turnuvada da Litvanya bronz madalya kazanan takımdı. ABD'nin yeniden kurduğu egemenlik 2004 Olimpiyat Oyunları'nda gruplarda Porto Riko ve Litvanya'ya yenilmesi ve yarı finalde Arjantin'e elenmesi ile kesintiye uğradı. Atina'da düzenlenen 2004 Olimpiyat Oyunları'nı finalde İtalya'yı yenen Arjantin kazandı. Bu sonuçla Olimpiyat Oyunları'nı kazanan 4. takım oldu. Amerikalılar Pekin'de düzenlenen 2008 Olimpiyat Oyunları'nda tekrar eski güçlerine kavuşarak, finalde 2006 Dünya Basketbol Şampiyonası Şampiyonu İspanya'yı yendiler ve altın madalyanın sahibi oldular. Arjantin turnuvayı 3. bitirdi ve bronz madalyanın sahibi oldu. 2012 Olimpiyat Oyunları'nda Londra'da Amerikalılar ve İspanyollar tekrar finalde karşı karşıya geldiler. Bu finali az bir farkla da olsa, yine ABD kazandı.

Kadınlar

Mekanlar * Berlin 1936: Reichsportfeld, Berlin * Londra 1948: Harringay Arena, Harringay * Helsinki 1952: Tenis Sarayı ve Messuhalli II, her ikisi de Helsinki'de * Melbourne 1956: Sergi Binası, Melbourne * Roma 1960: Sports Arena ve Spor Sarayı, Roma * Tokyo 1964: Yoyogi National Gymnasium, Tokyo * Mexico City 1968: Palacio de los Deportes, Mexico City * Münih 1972: Basketballhalle, Münih * Montreal 1976: Étienne Desmarteau Centre ve Montreal Forum, Montreal * Moskova 1980: CSCA Spor Sarayı ve Olimpiysky Stadium, Moskova * Los Angeles 1984: The Forum, Inglewood * Seul 1988: Jamsil Arena, Seul * Barcelona 1992: Pavelló Olímpic de Badalona, Badalona * Atlanta 1996: Forbes Arena ve Georgia Dome, Atlanta * Sydney 2000: The Dome ve Sydney SuperDome, Sydney * Atina 2004: Helliniko Indoor Arena ve Olympic Indoor Hall, Atina * Pekin 2008: Wukesong Indoor Stadyumu, Pekin * Londra 2012: Olympic Basketball Arena ve Kuzey Greenwich Arena, Londra * Rio de Janeiro 2016: Arena 1 do Centro Olímpico de Treinamento, Rio de Janeiro Eleme aşaması 2012 Olimpiyat Oyunları'nda uygulandığı gibi, elemeler 3 aşamadan oluşmaktadır: #1 takım (erkek ve kadın) dünya şampiyonu olarak, #7 erkek takımı ve 5 kadın takımı bölgesel şampiyonalarındaki sıralamalara göre, #3 erkek takımı ve 5 kadın takımı kalan boşluk için kendi bölgesel şampiyonsından direk olarak katılamayan en iyi takımların oynadığı eleme turnuvasından, Turnuvayı düzenleyen ülkenin takımı otomatik olarak turnuvaya katılır. Erkekler Turnuvaları Konfederasyonlara göre performans

Katılan ülkeler

Notlar

:A NOC, IOC'nin üyesi değillerdi. :B Çin 1936–56 :C Yugoslavia bir bölümü 1936–1988 :D Sovyetler Birliği'nin parçası olarak mücadele etti. 1952–88 :E Batı Almanya olarak 1968–88 :F bir bölümü 1992'de :G şimdi Sırbistan, Sırbistan ve Karadağ olarak 1992–2006 :H Yugoslavia bir bölümü 1936–1988 :I Malezya'nın bölümü olarak 1964'de

Resmi olmayan ve gösteri mahiyetindeki turnuva şampiyonları

* 1904 Buffalo German YMCA * 1924 London Central YMCA Kadınlar turnuvaları ==

Konfederasyonlara göre performans

Katılan ülkeler

== Madalya tablosu Toplam Erkekler ve kadınlarda madalya kazanan ülkelerin toplam madalya sayıları.

Madalya tablosu, erkekler

Madalya tablosu, kadınlar

Notlar

:A NOC was not member of IOC :B competed as part of Soviet Union from 1952–88 :C part of in 1992 :D part of Czechoslovakia from 1920–92 :E as Zaire from 1984–96 :F part of Yugoslavia from 1976–1988 Kaynaklar Dış bağlantılar * 2012 Londra Olimpiyatları Basketbol Turnuvası Kapak by fiba.com * Olimpiyatlar Basketbol Madalya sayısı by fiba.com * Tüm zamanlar erkekler sonuçları * Tüm zamanlar kadınlar sonuçları

Kaynaklar

Vikipedi

Yaz Olimpiyatları'nda Basketbol