Türkçe Bilgi: Zeydîlik

Zeyd’iyye ya da Zeydilik, (Arapça: الزيدية az-Zaydiyya, Batı'da Beşciler olarak da bilinir.) Zeyd bin Ali'nin takipçisi olan Şia mezhebidir. Zeyd’iyye fıkıhını takip eden kişiler Zeydi olarak adlandırılırlar ancak Zeydi Vasıti denilen Caferi bir grup da bulunmaktadır. Zeydi İmamları Zeydi fıkhının takipçileri diğer Şii mezheplerinde olduğu gibi ilk dört imamı kabul ederler ancak beşinci imam olarak Muhammed el Bakır yerine kardeşi Zeyd bin Ali'yi kabul ederler. İmamı ve kurucusu olan Zeyd bin Ali Zeyn el-Âbıdin bin Hüseyin önce babası Ali Zeyn el-Âbıdin bin Hüseyin sonra da kardeşi İmam Muhammed Bakır'dan okuyarak yetişti. Dini Hukuk (Fıkıh) Zeydiler fıkıh açısından Sünni mezhepleri olan Hanefilik ve Şafiilik ile Şiiliğin Caferi fıkhına çok yakındırlar. Teoloji (İtikad) Teoloji veya kelam açısından Zeydiler diğer Şii mezheplerinde olduğu gibi Mutezile'ye yakındırlar. Zeydi tarikat ve topluluklar İlk Zeydi devleti M.S. 864 yılında Alaviler tarafından Taberistan'da (Hazar Denizi'nin güney kıyı şeridinde) kurulmuş ve liderlerinin 928'de Samaniler tarafından öldürülmesine kadar da varlığını sürdürmüştür. Kırk yıl sonra devlet Gilan'da (Kuzeybatı İran) yeniden kurulmuş ve 12. yüzyıla kadar da ayakta kalmıştır.

Zeydilikten doğan tarikat ve mezhepler

Zeydiler (Beşçiler) * Dukeynilik İslam peygamberi Muhammed bin Abdullah’ın haleflerinin Ali bin Ebu Talib'in tarafını tutmamalarından dolayı imanlarını kaybettiğine inananların mezhebi; * Halefilik İmam Zeyd bin Ali’nin haleflerinin "Abd el-Samed" adlı bir şahıs ve onun neslinden devam ettiğine inananların mezhebi; * Heşebilik / Surhabilik İmamlığın, imamın bilgisiz ve ahlaksız olması dahil, her halükarda Hasan bin Ali ile Hüseyin bin Ali'nin soyundan gelenlerde kalması gerektiğine inananların mezhebi; * Jarudilik Adını "Ebu’l Jarud Ziyad bin Ebu Ziyad"’dan alan, Ebu Bekir, Ömer bin Hattab ve Osman bin Affan’ın her üçünün de Ali bin Ebu Talib’i halife seçmemekle bir büyük günah işlemiş olmamakla beraber hatalı bir davranışta bulunduklarına ve bu nedenle de artık onların Eshab-ı Kiram’lıklarının geçerli olmayacağını beyan etmekle beraber alenen de suçlamaktan da kaçınan, diğer taraftan ise Ayşe bint Ebu Bekir, Talha bin Ubeydullah ile Zübeyr bin Avvam'ı Ali bin Ebu Talib'e başkaldırmış olmalarından ötürü şiddetle kınayanların mezhebi. *Bu mezhebi kabul eden devletler: ** Alaviler ** Banu Ukheydhiriler (Merkezi Arabistan'da Jew El-Yememeh’de 867’de kurulan ve 11. yüzyılın ortasına kadar süren devlet.) ** Büveyhoğulları ** Cüstaniler ** El-Mezidiler ** Hasanveyhiler ** 'İdrisiler' *** Hammudiler ** Kakuyiler ** Yemen İmamları/Kralları * Süleymanilik Adını "Süleyman bin Jarir"’den alan, halifeliğin kime gideceğinin istişareler neticesinde karara varılması gereken bir husus olduğuna ve Ebu Bekir ile Ömer bin Hattab'ın Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle hata işlediğine fakat günaha girmediğine, Osman bin Affan'nın kendisi başta olmak üzere onu halife seçen diğer Sahabe-i Kiram'ın da Ali bin Ebu Talib yerine Osman bin Affan'ı halife seçmekle ise hem hata işlediğine hem de günaha girdiğine inananların mezhebi; :Süleymaniliğe bağlı olan alt kollar: * Butrilik / Tabirilik "Kathir en-Nev’a El-Ebter" tarafından kurulan, inançları hemen hemen Süleymanilik ile aynı olmakla birlikte, Ebu Bekir, Ömer bin Hattab ve Osman bin Affan'ın üçününde Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle hatalı olduğuna fakat günaha girmemiş olduklarına inananların mezhebi; * Salihilik "Hasan ibn Salih" tarafından kurulan, inançları hemen hemen Süleymanilik ile aynı olmakla birlikte, Ebu Bekir, Ömer bin Hattab ve Osman bin Affan'ın üçününde Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle hatalı olduğuna fakat günaha girmemiş olduklarına inananların mezhebi; * Vasitilik Beşçi olmakla beraber On İki İmamın tamamını da tanıyan Zeydiler’in oluşturduğu mezheb. Günümüzde Zeydiler Zeydiler Yemen'de hakim dini gruptur ve Zeydi liderler yönettikleri topluluklar tarafından "Halife" ünvanıyla anılırlar. Yemen'in yöneticisi Al-Hadi Yahya bin al-Hussain bin al-Qasim ar-Rassi, Muhammed'in torunu olan bir halife olarak bilinirdi. Sistem 20. yüzyılın ortalarına 1962'deki devrime kadar böyle sürmüştür. Günümüzde Zeydiyye Mezhebi başta Yemen, Umman, Suudi Arabistan olmak üzere birçok ülkede taraftarı olan bir mezheptir. Yemen nüfusunun (21.000.000) yaklaşık % 73'ünü oluşturan 15.500.000 kişi Zeydiyye mezhebine mensuptur. Suudi Arabistan'ın % 5.5 (1.200.000) ve Umman'ın % 2.2 (60.000) Zeydi'dir. Zeydiliğin Şiilik mezhepleri arasındaki konumu

Dış bağlantılar

* Wikipedia Zeydilik maddesi * Zayiddiyah * Zaydism

Kaynaklar

Vikipedi

Zeydîlik

Zeydilikten doğan tarikat ve mezhepler

Dış bağlantılar

Kaynaklar

Zeydilik

Teberru

Tarikat

Şiilik

İslam

Sünnilik

şeriat

Fıkıh

Zeydîlik

Zeydîlik Hakkında Detaylı Bilgi

Zeydilikten doğan tarikat ve mezhepler

Dış bağlantılar

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Zeydilik

Teberru

Tarikat

Şiilik

İslam

Sünnilik

şeriat

Fıkıh