Türkçe Bilgi: Zeyni Dahlan

Zeyni Dahlan on dokuzuncu yüzyılda Haremeyn'de (Mekke ve Medine) yetişen alimlerden. İsmi Ahmed bin Seyyid Zeyni Dahlan'dır. 1816 (H.1231) senesinde Mekke-i mükerremede doğdu, 1886 (H.1304) senesinde Medine-i münevverede vefat etti.

Zamanın alimlerinden akli ve nakli ilimleri tahsil etti. İlimde yüksek dereceye ulaştı. 1871 (H. 1288) senesinde Mekke-i mükerreme Şafii müftisi oldu ve Şeyh-ül-ulema (Mekke ulemasının reisi) ünvanını kazandı.

Harem-i şerifte ders okutup talebe yetiştirdi. Etrafına ilim ve irfan nurları saçarak Müslüman sapık ve bid'at fırkalarına karşı uyandırdı. Ehl-i sünnetin savunuculuğunu yaparak yazdığı kıymetli kitap ve risalelerle Ehl-i sünnet itikadı dışında olan kimselere susturucu cevaplar verdi. Sünni itikada sahip olan alimleri eser yazmaya teşvik etti. Hindistan'da İngiliz misyonerleriyle mücadele eden, müstemlekecilerin zulmünden dolayı Mekke-i mükerremeye hicret eden Rahmetullah bin Halilürrahman el-Hindi es-Saharenpuri hazretleriyle görüşüp sohbet etti. Rahmetullah Efendi Şeyh Seyyid Zeyni Dahlan hazretlerinin teşvik ve desteğiyle İzhar-ul-Hak adlı eserini yazdı.

Özellikle Mekke Şafii müftülüğü makamına geçtikten sonra vaktinin büyük bir kısmını dini sualleri cevaplandırmak, müşkülleri halletmek ve fetva vermekle geçiren Zeyni Dahlan hazretleri hayatının son senelerinde daha çok eser yazmakla meşgul oldu.Mekke'de ilk matbaa onun zamanında kurulmuştur. Zeyni Dahlan hazretleri eserlerinin çoğunu bu matbaada bastırdığı gibi, birçok kıymetli İslami eserlerin de basılmasını teşvik etmiştir.

Mekke Şerifi Avn-ür-Refik ile Osmanlı valisi Osman Paşanın arasında çıkan bir anlaşmazlık üzerine Avn-ür-Refik'le birlikte Medine-i münevvereye göç eden Seyyid Zeyni Dahlan hazretleri yolculuk esnasında rahatsızlandı. Medine'de 1886 (H.1304) senesinde vefat etti ve orada defnedildi. Hicaz'ı işgal eden Vehhabiler, Medine-i münevveredeki diğer zatların kabirleri gibi onun kabrini de düzleyip, belirsiz hale getirmişlerdir.

Eserleri; Seyyid Ahmed Zeyni Dahlan'ın yazmış olduğu 29 eserinden bazıları şunlardır:

1. Şerh-ul-Ecrümiyye: Müellifin en tanınmış eserlerinden olup, Kahire'de, Mekke'de ve Medine'de defalarca basılmıştır.

2. Mecmua Müştemil ala Erbaa Resail: Müslümanları namaza ve cemaate teşvik edici bir irşad kitabıdır.

3. El-Ezhar ez-Zeyniyye fi Şerhi Metn-il-Elfiyye: Arapça dil bilgisine dair bir eser olup Kahire'de basılmıştır.

4. Esne'l-Metalib fi Necati Ebi Talib: Peygamber efendimizin amcası Ebu Talib'in kurtulmuş olup olmadığı ile ilgilidir. Mekkeli şeyh Muhammed Hasaballah'a karşı reddiyedir. Kahire'de basılmıştır.

5. Takrib-ül-Usul lit-Teshil-il-Vüsul li-Ma'rifet-ir-Rabbi ver-Resul: Tasavvufa dairdir.

6. Hulasat-ül-Kelam fi Beyani Ümera-i Beled-il-Haram: Vehhabilerin ortaya çıkışı ve yaptıkları zulümleri anlatmaktadır.

Kahire'de, Mekke'de ve bir kısmı İstanbul'da Hakikat Kitabevi tarafından bastırılmıştır.

7. Ed-Dürer-üs-Seniyye fi-Reddi alel-Vehhabiyye: Necid'de Muhammed bin Abdülvehhab adında biri tarafından ortaya atılan veEhl-i sünnet alimleri tarafından reddedilen Vehhabiliğe karşı yazdığı reddiyedir. Mısır'da basılmıştır. Ayrıca bir kısmı İstanbul'da Hakikat Kitabevi tarafından bastırılmıştır.

8. Risaletün fi Cevaz-it-Tevessül: Bu da Vehhabilere ve İbn-i Teymiyyecilere cevaptır. Kahire'de basılmıştır.

9. Fi-Redd-i alel-Vehhabiyyeti-Etba-ı Mezheb-i İbn-i Teymiyye.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Zeyni Dahlan

Zeyni Dahlan Hakkında Detaylı Bilgi

Görüşler ve Yorumlar